Leki w upale zmieniają właściwości. Jak je przechowywać, by nie narazić zdrowia

Leki pozostawione w skrytce samochodowej, na parapecie pokoju hotelowego czy przewożone w luku bagażowym samolotu potrafią szybko zmienić właściwości - zadziałać zbyt mocno albo stracić zdolność działania. Dlatego tak ważne jest, by odpowiednio je przechowywać. Także podczas podróży i pobytu na wakacjach.

Prezes Dolnośląskiej Rady Aptekarskiej Marcin Repelewicz tłumaczy, że są bardzo podatne na duże wahania temperatur, zwłaszcza przekraczających 25 stopni Celsjusza. - Ciepło oraz bezpośrednie działanie promieni słonecznych może spowodować, że przestaną działać, a nawet mogą poważnie zaszkodzić. Należy pamiętać, aby jak najlepiej zabezpieczyć leki w okresie letnim. A z doświadczenia zawodowego wiem, że, niestety, u pacjentów bywa z tym różnie - mówi farmaceuta. 

Dlatego, razem z członkami Dolnośląskiej Izby Aptekarskiej (DIA) przygotował grafikę z zaleceniami, jak zabezpieczyć leki podczas wakacji:

- Wysokie temperatury mogą unieczynniać substancję czynną (odpowiedzialną za proces leczniczy – przyp. red.), powodować wykruszanie się substancji pomocniczej (spajającej substancję czynną i pozwalającej uformować z niej tabletkę – przyp. red.) w tabletce, a więc zamieniać ją w proszek, czy sprawiać, że część płynu odparowuje, a stężenie leku w płynie jest o wiele większe. Słowem – zmieniać działanie leku i stawiać pod znakiem zapytania proces leczenia – mówi profesor Marcin Czech, były wiceminister zdrowia do spraw polityki lekowej oraz specjalista oceny technologii medycznych (HTA).

Dlatego Dolnośląska Izba Aptekarska zaleca, by nie zostawiać leków na parapecie lub w okolicach okien. - Najlepiej trzymać je w szafkach, w pomieszczeniach, które są najchłodniejsze w mieszkaniu. Przechowujmy leki w oryginalnych opakowaniach i według zaleceń farmaceutów. Część leków wymaga umieszczenia w lodówce, a tam najlepiej trzymać je na środkowej półce - nie na drzwiczkach, gdzie przy otwieraniu dochodzi do największych wahań temperatur - tłumaczy Marcin Repelewicz.

Farmaceuta podkreśla, że leków nie powinno się zostawiać także w samochodzie. - I to nawet na chwilę. I nigdzie - ani na desce rozdzielczej, ani na fotelu, ani nawet w schowku. W upalne dni na parkingu słońce potrafi w kilkanaście minut podnieść temperaturę w zamkniętym samochodzie do nawet powyżej 60 stopni Celsjusza – ostrzega farmaceuta.

- Najważniejsze jest, by przestrzegać zaleceń producenta - podkreśla profesor Marcin Czech. - Na ulotce dołączonej do każdego leku są wskazówki dotyczące przechowywania. Jeśli produkt leczniczy wymaga przechowywania w temperaturze 4-8 stopni, należy przechowywać go w lodówce. Jeśli w temperaturze pokojowej – w szafce. Nie bez znaczenia są zalecenia dotyczące przechowywania w ciemnym miejscu – chodzi o to, by światło, głównie słoneczne, nie zmieniło właściwości leku – tłumaczy profesor Czech. I dodaje, że białka takie jak stosowana w leczeniu cukrzycy insulina w zbyt wysokich temperaturach się ścinają. - Dlatego leki, które wymagają trzymania w lodówce, powinno się przewozić w torbach termoizolacyjnych albo w lodówkach turystycznych - zastrzega.

Tyle że część osób w lodówce trzyma nawet te leki, które tego nie wymagają, zakładając, że w ten sposób dłużej utrzymają ich właściwości. - Takie myślenie jest błędne - ostrzega profesor Czech. I zauważa, że niektóre leki mogą tracić właściwości poniżej pewnej temperatury.

- Maksymalna temperatura przechowywania większości leków to 25 stopni Celsjusza, ale bardzo niskie temperatury też im nie służą. Lecąc samolotem medykamenty powinniśmy trzymać w bagażu podręcznym. Temperatura w luku bagażowym może być dla nich za niska - zastrzega Marcin Repelewicz.

Eksperci są zgodni: najbardziej czytelnym sygnałem, że lek mógł zmienić lub stracić swoje właściwości, jest zmiana jego koloru, kształtu, zapachu czy konsystencji. Dlatego wśród zaleceń DIA znalazło się to, by nigdy nie brać leku, który uległ takim zmianom.

- To najważniejsze zalecenie, jakie chciałbym przekazać - mówi Marcin Repelewicz zauważając, że w samochodzie, bagażu czy hotelowym pokoju dzieci mogą mieć łatwiejszy dostęp do leków. - Niestety, rok do roku obserwujemy wiele przypadków zatruć lekami właśnie małych pacjentów. Pamiętajmy, że bezpieczna dawka dla dorosłej osoby jest często bardzo niebezpieczna dla maluchów. Popularne leki, jak chociażby paracetamol, są śmiertelnie niebezpieczne w dużych dawkach, a niestety dzieci, często nie mające wiedzy o zagrożeniu, są w stanie "wyjeść cały blister". Dlatego tak ważna jest odpowiedzialność w tej kwestii dorosłych! - podkreśla.

I dodaje, że w razie wszelkich pytań dotyczących leków warto skontaktować się z farmaceutą. Również w obcym kraju.