Jak zapisać Ukraińca do lekarza w Polsce? Czy uchodźcom przysługuje darmowa opieka medyczna?

Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia zapewniają, że robią wszystko, by uchodźcy z Ukrainy mieli taki sam dostęp do leczenia jak Polacy. Na stronach internetowych resortu i Funduszu są nawet specjalne zakładki z informacjami w języku ukraińskim. - Prawo do refundacji leków dla obywateli Ukrainy wynika wprost z przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (art. 37, ust. 1 specustawy) - informuje Paweł Florek z Biura Komunikacji Społecznej Narodowego Funduszu Zdrowia.

Uchodźcy z Ukrainy mają prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej w Polsce, jeśli przedstawią dokument potwierdzający przekroczenie granicy nie wcześniej niż 24 lutego 2022 roku.

Polski system ochrony zdrowia podzielony jest na trzy główne działy: podstawową opiekę zdrowotną (POZ), która zapewnia opiekę medyczną w miejscu zamieszkania, ambulatoryjną opiekę specjalistyczną (AOS), która gwarantuje dostęp do specjalistów, oraz pomoc szpitalną.

Pierwszym i podstawowym elementem systemu jest podstawowa opieka zdrowotna. To do gabinetu POZ zgłaszają się pacjenci zaniepokojeni swoim stanem zdrowia, nie znajdujący się jednak w stanie bezpośredniego zagrożenia życia. Do lekarza POZ, zwanego także lekarzem pierwszego kontaktu, zgłaszamy się m.in. z objawami przeziębienia, grypy, różnego rodzaju bólami i niepokojącymi symptomami, które bezpośrednio nie zagrażają życiu.

W poradni POZ dorosłych przyjmuje specjalista medycyny rodzinnej lub internista, a dzieci - specjalista medycyny rodzinnej lub pediatrii. Personel POZ stanowią także pielęgniarka i położna POZ. To tutaj dokonywane są wizyty profilaktyczne takie jak badania, bilanse, ale także obowiązkowe szczepienia zgodnie z Kalendarzem Szczepień Obowiązkowych (KSO).

W ramach bezpłatnej opieki zdrowotnej w Polsce obywatele Ukrainy mają dostęp do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzy specjalistów, dentystów, badań diagnostycznych, leczenia szpitalnego i rehabilitacji. Opieka nie obejmuje jednak leczenia uzdrowiskowego.

Wszelkie informacje na temat leczenia w Polsce można uzyskać pod całodobowym numerem telefonu 800 190 590, pod którym można porozmawiać po ukraińsku, na stronie pacjent.gov.pl, która została przetłumaczona również na ukraiński, oraz na stronie pomagamukrainie.gov.pl.

Jak się zapisać do lekarza?

Do lekarza POZ nie obowiązują skierowania. Wystarczy zgłosić się do wybranej poradni i zapytać o najbliższy termin wizyty. Najlepiej zrobić to telefonicznie, by upewnić się, czy danego dnia są wolne miejsca. Radzimy skorzystać z prowadzonej przez Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR) wyszukiwarki poradni z personelem mówiącym po ukraińsku medicalhelp. Jeśli jednak w najbliższej okolicy nie ma placówki z personelem ukraińsko- lub rosyjskojęzycznym, możemy skorzystać z pomocy lekarza polskojęzycznego, posiłkując się translatorami, czy prosząc o pomoc naszych gospodarzy bądź na rządowej stronie pomagamukrainie.gov.pl.

Co zabrać do lekarza?

Jeżeli mamy nadany PESEL, niezbędne będzie podanie jego numeru, który potwierdzi prawo do nieodpłatnych świadczeń zdrowotnych. W przypadku braku numeru PESEL, trzeba będzie przedstawić paszport z wbitym w niego stemplem wjazdu na teren nie wcześniej niż 24 lutego 2022 roku.

Oprócz PESEL-u i paszportu, a więc dokumentów poświadczających prawo do świadczeń, warto zabrać ze sobą dokumentację medyczną, czyli wszelkie wypisy ze szpitala, wyniki przeprowadzonych ostatnio badań obrazowych, a także niezrealizowane skierowania do szpitala czy specjalisty na Ukrainie. Pomocna będzie także lista przyjmowanych leków, a jeszcze bardziej - ich opakowania. Ułatwi to lekarzowi określenie dawki, którą dotychczas przyjmował pacjent (lekarz może przetłumaczyć sobie nazwę leku za pomocą translatora).

Obowiązkowe szczepienia dla dzieci uchodźców po trzech miesiącach pobytu. Ministerstwo Zdrowia wyjaśnia

W przypadku wizyty z dziećmi warto dodatkowo zabrać książeczkę zdrowia oraz książeczkę szczepień.

Jak wygląda wizyta?

Po zebraniu danych i poświadczenia uprawnień do leczenia, lekarz przeprowadzi wywiad lekarski, zadając pytania na temat stanu zdrowia, oraz wykona badanie fizykalne (najczęściej polegające na osłuchaniu pacjenta stetoskopem, zmierzeniu ciśnienia, czasem także zmierzeniu i zważeniu pacjenta czy sprawdzenia poziomu cukru we krwi za pomocą glukometru). W razie wątpliwości, może skierować pacjenta na badanie EKG lub USG, które zwykle wykonywane jest innego dnia, czasem także w innej placówce, oraz na badania krwi. Wówczas konieczna będzie kolejna wizyta u tego samego lekarza w celu omówienia wyników i wdrożenia właściwego leczenia.

Jakie badania może zlecić lekarz POZ?

Lekarz POZ w ramach swoich kompetencji i powierzonego przez NFZ budżetu może zlecić tylko niektóre badania diagnostyczne. Są to: badania hematologiczne (m.in. morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi, odczyn OB), badania biochemiczne i immunochemiczne (m.in. poziom sodu, potasu, żelaza, stężenie hemoglobiny glikowanej), badania moczu, badania kału, badania układu krzepnięcia, badania mikrobiologiczne, badania USG, badania EKG w spoczynku, niektóre badania endoskopowe, niektóre badania RTG, spirometria.

Czy lekarz przepisze mi leki, które brałem na Ukrainie?

Zarówno Ministerstwo Zdrowia, jak i Narodowy Fundusz Zdrowia, zaznaczają, że uchodźcy z Ukrainy mają takie samo prawo do leków refundowanych jak obywatele polscy. Nie znaczy to, że refundacja obejmuje wszystkie leki. Niektóre substancje, szczególnie te droższe, obwarowane są kryteriami refundacyjnymi - lekarz może je przepisać tylko pod pewnymi warunkami, na przykład po udokumentowaniu braku efektów leczenia tańszymi lekami przez określony okres lub określonych wyników badań. Wówczas zaproponuje przepisanie leku ze 100-procentową odpłatnością lub inny, refundowany lek o podobnym działaniu.

Co jeśli lekarz nie ma wystarczających kompetencji, by mi pomóc?

Jeśli objawy wskazują na poważniejszy problem, wymagający pogłębionej diagnostyki, lekarz POZ skieruje nas do lekarza specjalisty, do którego można dostać się tylko na podstawie skierowania. Skierowania nie obowiązują jedynie do ginekologa i położnika, poradni leczenia gruźlicy, wenerologa, psychiatry oraz onkologa. Lekarze wszystkich innych specjalizacji, m.in. kardiolog, dermatolog, okulista, ortopeda, chirurg naczyniowy, reumatolog czy nefrolog przyjmują pacjentów w ramach NFZ na podstawie skierowania od lekarza POZ lub lekarza szpitalnego.

Gdzie zgłosić się z podejrzeniem zawału, udaru czy w razie poważnego urazu?

W takiej sytuacji należy zgłosić się do izby przyjęć lub do szpitalnego oddziału ratunkowego (SOR) najbliższego szpitala. Jeśli nie jesteśmy w stanie dotrzeć tam osobiście lub przy pomocy osób trzecich, należy zadzwonić pod numer 112. Jej dyspozytor może wezwać karetkę.