Nowelizacja ustawy o ochronie granicy. Dr Kładoczny: proteza stanu wyjątkowego

Do końca listopada przy granicy z Białorusią obowiązywał stan wyjątkowy, co wiązało się z zakazem wstępu na ten teren między innymi dziennikarzy i aktywistów z organizacji pozarządowych, w tym medyków. 1 grudnia zaczęły obowiązywać przepisy ustawy o ochronie granicy. Jej nowelizacja zakłada możliwość wprowadzania czasowego zakazu przebywania w strefie nadgranicznej. Zakaz taki może być wprowadzony na szczególnie narażonych obszarach przy linii granicy zewnętrznej w drodze rozporządzenia szefa MSWiA po zasięgnięciu opinii komendanta głównego Straży Granicznej. Z zakazu wyłączeni będą m.in. mieszkańcy, czy osoby prowadzące tam działalność gospodarczą. Na czas określony i na określonych zasadach komendant placówki SG będzie mógł zezwolić na przebywanie tam również innych osób, w tym dziennikarzy.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

Do nowelizacji ustawy o ochronie granicy odniósł się w środę w programie "Wstajesz i wiesz" w TVN24 dr Piotr Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.

- Została uchwalona ustawa, która wyposaża ministra spraw wewnętrznych w dodatkowe kompetencje, moim zdaniem niezgodnie z konstytucją – ocenił Kładoczny. Zwrócił uwagę, że nowela została przyjęta przez Sejm w tak zwanym trybie pilnym, który nie powinien być stosowany w tego typu sytuacjach.

- Cała ta ustawa jest niezgodna z konstytucją z tego powodu, w jakim trybie została uchwalona - w trybie pilnym, czyli z ograniczonymi konsultacjami. Konstytucja wyraźnie wyłącza takie działania w przypadku tego rodzaju materii. Chodzi o to, żebyśmy mogli zawsze dobrze zastanowić się nad tym, my jak społeczeństwo, a szczególnie parlament, czy rzeczywiście potrzebujemy ograniczać prawa człowieka i prawa obywatelskie – wyjaśnił prawnik.

Jego zdaniem ustawa została uchwalona w taki sposób, żeby "obejść ograniczenia konstytucyjne w zakresie przedłużania stanu wyjątkowego". – I to jest jej podstawowa wada. A druga jest taka, że wyposaża ministra spraw wewnętrznych w takie uprawnienia, w które właściwie nikt nie powinien być wyposażony, czyli ustalania, w jakim zakresie w tak zwanej strefie przygranicznej, gdzie i kiedy będzie można ograniczać prawa w postaci poruszania się, wjazdu i szeregu innych – dodał Kładoczny.

W ocenie prawnika z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka na granicy z Białorusią "mamy do czynienia z niebywałym w historii Polski kryzysem humanitarnym". - To, że nie pozwala się na wejście do tej strefy organizacjom pomocowym, humanitarnym, także zapewniającym pomoc prawną osobom przekraczającym granicę nielegalnie, jest skandaliczne i niezgodne z wszelkimi standardami praw człowieka, gwarantowanymi przez międzynarodowe przepisy – uznał Kładoczny.

Jak wskazał, konstytucja określa konkretne terminy stanów nadzwyczajnych po to, by obowiązywały one tylko przez ograniczony czas.

- Wiadomo, że może być taka sytuacja, w której rząd musi zareagować nagle i ograniczyć pewne prawa. Ale właśnie po to, by te ograniczenia nie były trwałe i nie zostały wdrożone do różnego rodzaju innych postępowań wtedy, kiedy nie ma potrzeby ich stosowania, został określony termin. W tym czasie suwerenne, dobrze działające państwo może zastanowić się, w jaki sposób do danego problemu podejść – mówił gość TVN24. Tymczasem – jak dodał - termin minął i zostaje wprowadzona ustawa, która właściwie stanowi protezę stanu wyjątkowego, zupełnie niezgodnie z konstytucją.

Kładoczny zwrócił uwagę, że przyjęta przez Sejm nowelizacja nie określa żadnych dalszych terminów. - W związku z tym minister spraw wewnętrznych zawsze będzie mógł powiedzieć: w danej miejscowości wprowadzamy nie stan wyjątkowy, ale ograniczenia, które są właściwie równe tym, przewidzianym w stanie wyjątkowym.