Wkrótce - 8 listopada - Europejski Trybunał Praw Człowieka ogłosi wyrok dotyczący Izby Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego oraz Krajowej Rady Sądownictwa. Wyrok będzie miał fundamentalne znaczenie w dyskusji na temat legalności powołań wszystkich sędziów z rekomendacji nowej KRS.
Sprawa dotyczy dwójki sędziów: Moniki Dolińskiej-Ficek i Artura Ozimka. W 2017 i 2018 roku starali się oni o awanse sędziowskie. Nowa KRS wydała jednak negatywne rekomendacje. Z tego powodu sędziowie odwołali się do Sądu Najwyższego, a Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych ich skargi odrzuciła.
Sędziowie z Polski poskarżyli się więc do ETPCz, zarzucając, że Polska złamała ich prawo do rzetelnego procesu. Zarzucili także, że izba nie jest niezawisłym i bezstronnym sądem. Argumentowali, że niezależności takiej nie gwarantuje fakt, że sędziowie trafiają tam z rekomendacji nowej Krajowej Rady Sądownictwa, do której członków-sędziów wybrali politycy.
Wyrok w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce
W lipcu, w bardzo podobnej sprawie - adwokatki Joanny Reczkowicz, ETPCz orzekł, że sposób powołania sędziów do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka i również łamie prawo do rzetelnego procesu.
Wówczas również podważono gwarancję niezależności sędziów powołanych z rekomendacji polskiej KRS. Adwokatce przyznano odszkodowanie w wysokości 15 tysięcy euro.
Nieuznawana Izba Dyscyplinarna SN i wątpliwości wobec nowej KRS
Izba Dyscyplinarna SN w opinii wieli prawników, konstytucjonalistów i sędziów nie jest sądem w rozumieniu prawa. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) nałożył na Polskę pod koniec października karę w wysokości miliona euro dziennie za niezastosowanie się do jego wcześniejszej decyzji dotyczącej zobowiązania do zaprzestania działalności przez izbę.
Do "natychmiastowego zawieszenia" przepisów dotyczących uprawnień nieuznawanej izby TSUE zobowiązał Polskę 14 lipca. Dzień później orzekł też, że system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów w Polsce nie jest zgodny z prawem unijnym.
Rządzący zapowiadają zmianę w systemie dyscyplinowania sędziów i mówią o likwidacji izby. Do tej pory nie pojawiły się jednak żadne konkretne propozycje rozwiązań.
W ubiegłym tygodniu natomiast nowa Krajowa Rada Sądownictwa - która zajmowała się między innymi obsadą Izby Dyscyplinarnej - została usunięta z Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ). Przewodniczący sieci Filippo Donati mówił, iż ENCJ "uznała, że polska KRS nie stoi na straży niezawisłości polskiego sądownictwa, nie broni sędziów w sposób, który byłby zgodny z jej deklarowaną rolą gwaranta niezawisłości sądownictwa".
Źródło: TVN24
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock