Co robi IPN?

Według sprawozdania z działalności Instytutu Pamięci Narodowej z 2008 roku największą strukturą, działającą w ramach Instytutu było Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów. W ubiegłym roku ponad 6 tys. naukowców i dziennikarzy złożyło wnioski o dostęp do dokumentów znajdujących się w zasobach IPN. Tylko z czytelni akt jawnych, znajdującej się w centrali IPN w Warszawie, skorzystało ponad 2,7 tys. osób.

Badania nad komunizmem

Pion edukacyjno-naukowy IPN, zajmował się w 2008 r. przygotowaniem wielotomowego ujęcia dziejów komunistycznego aparatu bezpieczeństwa w latach 1944–1990, a także projektem „Śladami zbrodni”, dokumentującym miejsca zbrodni komunistycznych, popełnionych w latach 1944–1956, którego wyniki prezentowane są na bieżąco w specjalnie w tym celu stworzonym portalu internetowym (www.slady.ipn.gov.pl).

Młodzież edukować

Instytut przeprowadził konkursy dla młodzieży, wśród których największym zainteresowaniem cieszył się projekt „Opowiem Ci o wolnej Polsce – spotkania uczniów ze świadkami historii”, realizowany wspólnie z Centrum Edukacji Obywatelskiej i Muzeum Powstania Warszawskiego. Wzięli w nim udział uczniowie z ponad dziewięciuset szkół z całej Polski. Dla studentów i doktorantów zorganizowano w 2008 r. już po raz drugi Letnią Szkołę Historii Najnowszej oraz konkurs na Debiut Historyczny Roku.

Przestępców ścigać

W 2008 roku sądy rozpoznające akty oskarżenia wniesione przez prokuratorów IPN wydały orzeczenia wobec 71 oskarżonych, z czego wobec 31 zapadły wyroki skazujące, 32 skorzystało z amnestii, a pozostałych uniewinniono lub umorzono postępowania.

Agentów katalogować

Rok 2008 był pierwszym pełnym rokiem funkcjonowania kolejnego - czwartego pionu IPN, na którego czele stoi Biuro Lustracyjne. W tym czasie napłynęło do niego ponad 130 tysięcy oświadczeń od osób podlegających procedurom sprawdzającym. Oprócz weryfikacji oświadczeń, podstawowym zadaniem pionu lustracyjnego IPN było tworzenie internetowych katalogów tematycznych (funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa, ludzi piastujących najwyższe stanowiska w hierarchii partyjno-państwowej PRL i osób rozpracowywanych) oraz wykazu osób pełniących funkcje publiczne.

We wszystkich tych kategoriach opublikowano w Biuletynie Informacji Publicznej IPN dane blisko 10 tysięcy osób, przy czym największą grupę stanowią funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa PRL (6231 nazwisk).

Kryzys ich nie omija

Budżet IPN to 200 mln złotych – informuje rzecznik IPN Andrzej Arseniuk. Jak podkreśla, od trzech lat mimo inflacji budżet Instytutu nie zmienił się.

Zatrudnienie w Instytucie Pamięci Narodowej, według stanu na dzień 31 grudnia 2008 r., wyniosło 2145 etatów, w tym 139 etatów prokuratorskich. Jak mówi Arseniuk, w związku z ogólnymi cięciami budżetowymi obecnie IPN redukuje zatrudnienie.

Czym jest Instytut Pamięci Narodowej?

Instytut Pamięci Narodowej został powołany na mocy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 roku. W ramach Instytutu działają: Główna Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów, Biuro Edukacji Publicznej,

Do zadań Instytutu należy gromadzenie i zarządzanie dokumentami organów bezpieczeństwa państwa, sporządzonymi od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r., prowadzenie śledztw w sprawie zbrodni nazistowskich i komunistycznych oraz prowadzenie działalności edukacyjnej. Ustawa o IPN przewiduje udostępnianie dokumentów zgromadzonych w archiwach służb specjalnych PRL osobom, o których organy bezpieczeństwa państwa zbierały informacje na podstawie celowo gromadzonych danych, w tym w sposób tajny.

Instytutem kieruje prezes. Prezesem Instytutu Pamięci Narodowej jest aktualnie dr hab. Janusz Kurtyka, który został wybrany na to stanowisko przez Sejm RP w dniu 9 grudnia 2005 r. Pierwszym prezesem Instytutu Pamięci Narodowej był w latach 2000–2005 prof. Leon Kieres.

Źródło: Sekcja Dokumentacji i Analiz TVN24