- Chwilę temu podpisałem umowę o zabezpieczeniu wspólnej bazy brytyjsko-amerykańskiej na Diego Garcia. Jest to absolutnie niezbędne dla naszej obrony i wywiadu, a zatem dla bezpieczeństwa narodu brytyjskiego - powiedział brytyjski premier Keir Starmer.

Zgodnie z porozumieniem, wchodząca w skład archipelagu Czagos wyspa Diego Garcia została zwrócona Mauritiusowi, ale Wielka Brytania wydzierżawiła ten teren na 99 lat z możliwością przedłużenia umowy. Londyn będzie płacił za to 101 milionów funtów rocznie.

Czagos to archipelag ponad 60 małych, ale strategicznie położonych wysp, które do 1965 roku były administracyjnie powiązane z Mauritiusem.

Spór o wyspy Czagos

W związku z planami przyznania niepodległości Mauritiusowi Wielka Brytania je wydzieliła, tworząc odrębny podmiot o nazwie Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego, a z powodu negocjowanej wówczas umowy ze Stanami Zjednoczonymi o utworzeniu bazy wojskowej na Diego Garcia, jedynej zamieszkanej wyspie archipelagu, wysiedliła z niej całą ludność.

Mauritius od dawna argumentował, że został zmuszony do oddania wysp Czagos w zamian za zgodę Wielkiej Brytanii na swoją niepodległość, ale przez lata nie udawało mu się uzyskać żadnego znaczącego poparcia dla tych roszczeń.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

"Tajna wyspa" na oceanie i migranci. Właśnie dostali propozycję przeprowadzki do Rumunii

Spór o wyspy trwał od dekad. "Przełom"

W ostatnich latach sytuacja zaczęła się zmieniać - Mauritius pozyskał poparcie państw afrykańskich, a także różnych organów ONZ, co skłoniło poprzedni brytyjski rząd do rozpoczęcia negocjacji.

W październiku 2024 roku Londyn zgodził się uznać suwerenność Mauritiusu nad Wyspami Czagos pod warunkiem, że Wielka Brytania utrzyma wspólną bazę wojskową ze Stanami Zjednoczonymi na wyspie Diego Garcia.

Pozew sądowy

Podpisanie umowy pierwotnie miało się odbyć w czwartek rano, ale zostało nieco opóźnione z powodu pozwu sądowego wniesionego przez dwie kobiety z Czagos. Bertrice Pomp i Bernadette Dugasse oskarżyły brytyjski rząd o podjęcie tej "ważnej decyzji bez konsultacji" i zakwestionowały zdolność władz Mauritiusu do "działania we własnym interesie, biorąc pod uwagę złe traktowanie mieszkańców Czagos".

Pozew został jednak odrzucony przez sąd w Londynie, który stwierdził, że "nie powinno być dalszych tymczasowych środków zaradczych" w związku z umową, gdyż zablokowanie jej mogłoby "szkodzić interesom publicznym i Wielkiej Brytanii".

Dowiedz się więcej:

TVN24

Na żywo