Jak przekazał portal Więź, profesor Adam Strzembosz odszedł w nocy z czwartku na piątek. Był nestorem polskich prawników, profesorem nauk prawnych oraz nauczycielem akademickim, głównie związanym z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim.

Był nie tylko wiceministrem sprawiedliwości w rządzie Tadeusza Mazowieckiego (1989-1990), ale także pierwszym prezesem Sądu Najwyższego i przewodniczącym Trybunału Stanu (1990-1998), również przewodniczącym Krajowej Rady Sądownictwa (1994-1998).

Został odznaczony Orderem Orła Białego, Krzyżem Wielkim Polonia Restituta oraz Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego.

Początki kariery naukowej

Adam Strzembosz urodził się 11 września 1930 roku w Warszawie. Był jednym z rodzeństwa trojaczków. Jego brat Tomasz Strzembosz był wybitnym historykiem okresu II wojny światowej, również profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) w Lublinie i Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Jego ojciec Adam był adwokatem i urzędnikiem państwowym, należał do Związku Ludowo-Narodowego.

Po zdaniu matury w 1949 roku Strzembosz - jak przypomina KUL - rozpoczął dwustopniowe wówczas studia prawnicze najpierw w Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie w Uniwersytecie Warszawskim. Po uzyskaniu w 1953 roku magisterium z zakresu prawa międzynarodowego, na podstawie nakazu pracy, został skierowany do pracy w ZUS, najpierw w oddziale, a następnie w centrali.

Pracę naukową rozpoczął w 1963 roku pod kierunkiem profesora Stanisława Batawii w Zakładzie Kryminologii PAN. W 1969 roku obronił pracę doktorską pod tytułem "Nieletni sprawcy kradzieży w środowisku wielkomiejskim".

Zainteresowania naukowe Strzembosza koncentrowały się wokół kryminologii i problematyki przestępczości nieletnich. Wyniki prac zostały zawarte w rozprawie habilitacyjnej zatytułowanej "Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży", wydanej w 1979 roku. Po nadaniu przez Radę Naukową Instytutu Państwa i Prawa PAN stopnia naukowego doktora habilitowanego w styczniu 1980 roku ówczesny Minister Sprawiedliwości powołał go na stanowisko docenta w Instytucie Badania Prawa Sądowego.

Pod represją komunistycznych władz

Po 1980 roku Adam Strzembosz zaangażował się w organizację niezależnych struktur związkowych w Ministerstwie Sprawiedliwości. Został wybrany do prezydium Komisji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność", przewodniczył komisji zakładowej w Ministerstwie Sprawiedliwości, a ponadto wszedł w skład Zarządu Regionu "Mazowsze". Był też delegatem na zjazd NSZZ "Solidarność", gdzie został desygnowany do Krajowej Komisji Rewizyjnej, której był jednym z przewodniczących.

Po wprowadzeniu stanu wojennego Strzembosz był represjonowany przez władze komunistyczne za swoją działalność. 19 grudnia 1981 roku został odwołany przez Radę Państwa ze stanowiska sędziego Sądu Wojewódzkiego, kilka dni później ze stanowiska docenta w Instytucie Badania Prawa Sądowego.

Pozbawiony środków utrzymania przyjął propozycję pracy w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie objął kierownictwo Katedry Prawa Karnego. W 1983 roku został powołany na kierownika Sekcji Prawa Świeckiego na Wydziale Prawa Kanonicznego i Świeckiego. Prowadził badania naukowe, których efektem były liczne publikacje dotyczące przede wszystkim problematyki przestępczości nieletnich. Na podstawie dorobku naukowego Senat KUL w 1986 roku nadał mu tytuł profesora nadzwyczajnego z zakresu prawa karnego i kryminologii.

Otrzymał najwyższe odznaczenia państwowe

Profesor Strzembosz był autorem licznych publikacji naukowych, w tym książek, między innymi "Nieletni sprawcy kradzieży w środowisku wielkomiejskim" (1971), "Zapobieganie niedostosowaniu społecznemu dzieci i młodzieży" (1979), "System sądowych środków ochrony dzieci i młodzieży przed niedostosowaniem społecznym" (1985), "Sędziowie warszawscy w czasie próby 1981-1988 (współautor z Marią Stanowską, 2005). W 2017 roku ukazały się jego rozmowy ze Stanisławem Zakroczymskim "Między prawem i sprawiedliwością". Za swoją działalność społeczną oraz na polu nauki profesor Strzembosz był uhonorowany najwyższymi odznaczeniami państwowymi. W 2008 roku przyjął z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. W 2012 roku prezydent Bronisław Komorowski uhonorował go Orderem Orła Białego "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych w Polsce, za obronę zasad praworządności, godności i niezależności sędziowskiej w czasach PRL-u, za tworzenie państwa prawa w wolnej Rzeczypospolitej Polskiej".

OGLĄDAJ: Prof. Adam Strzembosz: Autorytet? Pilnuję się, żeby nie zawróciło mi to w głowie

Prof. Adam Strzembosz: Autorytet? Pilnuję się, żeby nie zawróciło mi to w głowie

Posłuchaj

Dowiedz się więcej

Wstrzymaj

Ten i inne materiały obejrzysz w subskrypcji