W wieku 92 lat zmarł w Paryżu francuski reżyser i pisarz Claude Lanzmann, znany na świecie przede wszystkim jako autor monumentalnego filmu o Holokauście "Shoah" z 1985 roku.
- Claude Lanzmann (...) był bardzo słaby od kilku dni - poinformowała rzeczniczka prestiżowego wydawnictwa Gallimard, które w 2009 roku opublikowało jego wspomnienia pod tytułem "Le lievre de Patagonie" ("Zając z Patagonii").
Reżyser został przewieziony do szpitala, gdzie stwierdzono zgon - dodała.
Filozof, pisarz, publicysta
Lanzmann urodził się w rodzinie wschodnioeuropejskich Żydów, którzy emigrowali do Francji. Sprzeciwiał się wojnie francuskiej w Algierii. Jako 18-latek dołączył do francuskiego ruchu oporu. Po wojnie studiował w Niemczech. Ukończył filozofię na uniwersytecie w Tybindze. Następnie pracował jako lektor na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Po powrocie do Francji pisał dla dziennika "Le Monde", w którym opublikował między innymi serię tekstów o podzielonych Niemczech. W Paryżu do współpracy zaprosił go także Jean-Paul Sartre. Lanzmann został jednym z jego najbliższych przyjaciół i współpracowników. Z Sartrem i Simone de Beauvoir należał do redakcji "Les Temps Modernes", którego był redaktorem naczelnym.
Z de Beauvoir był w związku w latach 1952-59. W 1963 roku poślubił francuską aktorkę Judith Magre. Rozwiedli się w 1971 roku. Lanzmann poślubił następnie niemiecką pisarkę żydowskiego pochodzenia Angelikę Schrobsdorff. Rozwiódł się po raz drugi i w 1995 roku poślubił Dominique Petithory. Miał córkę Angelique (ur. 1950) i syna Felixa (1993-2017), który zmarł na raka.
Lanzmann był również wykładowcą European Graduate School w Saas-Fee w Szwajcarii.
45 lat dokumentowania Zagłady
Jako reżyser filmów dokumentalnych zadebiutował w 1972 roku tytułem "Dlaczego Izrael?". Świat usłyszał jednak o nim, gdy ukazał się "Shoah" - ponad dziewięciogodzinne, monumentalne dzieło, nad którym Lanzmann pracował ponad 12 lat. Materiał roboczy zawierał ponad 350 godzin nagranych rozmów zarówno z tymi, którzy Shoah przeżyli, świadkami Holokaustu, jak i jego sprawcami.
Za to jedno z najważniejszych dzieł światowego kina dokumentalnego Francuz otrzymał wiele nagród, w tym w 1986 roku Nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej (FIPRESCI) czy Amerykańskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych.
W "Shoah" pojawiły się fragmenty nagrań rozmów z Janem Karskim, który opowiadał o roli Podziemnego Państwa Polskiego w ratowaniu Żydów. W 2001 roku zrealizował "Sobibór" ("Sobibor, Oct. 14, 1943, 16 p.m."). Dziewięć lat później zdecydował się wrócić do swoich nagrań, których wcześniej nie publikował. W ten sposób zmontował "Raport Karskiego", 50-minutowe świadectwo o Zagładzie.
W 2013 roku stworzył "Ostatniego niesprawiedliwego" , w którym zaprezentował "modelowe getto" - Theresienstadt. Getto w propagandzie Adolfa Eichmanna miało mydlić oczy światu i samym Żydom, że takie warunki panują w dzielnicach żydowskich. Przewodnikiem i swoistym narratorem filmu jest Benjamin Murmelstein, ostatni przewodniczący rady żydowskiej w Theresienstadt.
Ostatnim dziełem Lanzmanna jest dokument "Cztery siostry", który także zmontował z materiału zebranego do "Shoah", a który wcześniej nie był publikowany. W roku 2011 reżyser został komandorem Narodowego Orderu Legii Honorowej, a w 2013 otrzymał Honorowego Złotego Niedźwiedzia za dorobek twórczy na Berlinale.
Autor: tmw//kg//kwoj / Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock