Te objawy mogą świadczyć o demencji. Pojawiają się na wiele lat przed rozwojem choroby

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) obecnie ponad 55 milionów ludzi na świecie zmaga się z demencją, z czego ponad 60 proc. przypada na kraje słabo i średnio rozwinięte. Każdego roku odnotowuje się kolejne niemal 10 milionów przypadków zachorowania. To siódma główna przyczyna śmierci na świecie i jedna z głównych przyczyn niepełnosprawności i niesamodzielności osób starszych. W Polsce na demencję cierpi co najmniej 700 tys. osób. 

ZOBACZ TEŻ: Zanim zgasną wszystkie światła. Eksperci podpowiadają, jak pomóc seniorom z demencją

Australijscy naukowcy z Uniwersytetu Monasha w Melbourne odkryli, że wolne tempo chodzenia i słaba siła chwytania mogą wskazywać na ryzyko zachorowania na demencję na wiele lat przed pojawieniem się innych objawów. Według nich obecność tych dwóch czynników podnosi ryzyko wystąpienia choroby o nawet 90 proc. 

- Słaba kondycja fizyczna może oznaczać przyszłe ryzyko pogorszenia się funkcji poznawczych i wystąpienia demencji. Dlatego zrozumienie tego powiązania może wpłynąć na poprawę wczesnego wykrywania i zapobiegania chorobie - powiedziała współautorka badania dr Suzanne Orchard. W próbie wzięło udział 18 tys. początkowo zdrowych osób w wieku 70 lat i starszych. Spośród nich, w ciągu niemal pięcioletniego czasu trwania badania, demencja rozwinęła się u 558 osób, a u 2773 odnotowano zaburzenia funkcji poznawczych. 

Według dr Orchard wczesne wykrycie demencji może pomóc w spowolnieniu jej postępowania. Jak wskazała, wystarczą zwykłe badania oceny chwytu i szybkości chodzenia przez lekarzy pierwszego kontaktu, dzięki czemu możliwe będzie szybkie wdrożenie odpowiednich sposobów leczenia.

ZOBACZ TEŻ: Magazyn TVN24 o seniorach >> Polska się starzeje

Demencja może przybierać różne formy, których wspólną cechą jest utrata funkcji poznawczych u pacjenta. Dotyka głównie osoby po 65. roku życia, częściej kobiety niż mężczyzn. Zazwyczaj do pierwszych objawów demencji zalicza się - trudności w zapamiętywaniu niedawnych zdarzeń, - zadawanie tych samych pytań w krótkich odstępach czasu, - problemy z dobieraniem właściwych słów, - odkładanie przedmiotów w nietypowe miejsca, trudności z koncentracją i podejmowaniem prostych decyzji, - trudności z ustalaniem bieżącej daty, - gubienie się, dezorientacja w miejscu i czasie, - trudności w liczeniu np. przy płaceniu za zakupy, - nagłe zmiany nastrojów.

Według WHO demencja nie jest jednak nieuniknioną konsekwencją procesu starzenia, bo może pojawić się też przed 65. rokiem życia. Odsetek takich przypadków szacowany jest na około 9 proc. wszystkich pacjentów. Brytyjskie stowarzyszenie "Alzheimer's Society" informuje, że demencja, która dotyka młodych ludzi, różni się od tej, która pojawia się po 65. roku życia. U młodych osób utrata pamięci rzadziej jest jednym z pierwszych objawów, a bardziej prawdopodobne są problemy z poruszaniem się lub równowagą. Młode osoby częściej zapadają na rzadką formę demencji, w ich przypadku choroba częściej jest też dziedziczna.

ZOBACZ TEŻ: Mięso? Tylko na plebanii. Czy mama źle jada?

Najczęstszą formą demencji jest choroba Alzheimera, która odpowiada za około 60-70 proc. jej przypadków. Pierwsze objawy tej choroby związane są głównie ze wzrokiem lub mową. Na początku u chorych pojawiają się trudności w mowie, występują niewielkie zaniki pamięci i wahania nastroju, maleje zdolność uczenia się i reagowania, pojawiają się zaburzenia orientacji. W dalszym etapie choroby występują głębokie zaburzenia pamięci, a chorzy są coraz bardziej uzależnieni od wsparcia innych przy wykonywaniu codziennych czynności. W kolejnym stadium osoba cierpiąca na Alzheimera nie rozpoznaje nawet członków swojej rodziny i wymaga całkowitej opieki.

Wyróżnia się też demencję naczyniową (20-30 proc. przypadków), przy której pojawiają się objawy fizyczne, takie jak drętwienie czy zaburzenia odruchów i paraliż. Demencja z ciałami Lewy’ego (10-25 proc. przypadków), czyli patologicznymi białkami gromadzącymi się w mózgu, może objawiać się drżeniem kończyn, problemami z przełykaniem, upadkami i halucynacjami wzrokowymi oraz koszmarami sennymi. Demencja czołowo-skroniowa (10-15 proc. przypadków) powoduje zmiany w zachowaniu i osobowości, trudności w podejmowaniu decyzji, wulgarne, obsceniczne, agresywne zachowania w sytuacjach społecznych, a także problemy z mówieniem, doborem słów i rozumieniem.

Choć nie ma sposobu na wyleczenie demencji, terapia lekarska może pomóc choremu, a także jego bliskim poprawić jakość życia lub opóźnić postępowanie objawów. Według WHO profilaktyka demencji jest możliwa i polega na eliminowaniu ryzyka poprzez zażywanie aktywności fizycznej, unikanie palenia i spożywania alkoholu, kontrolowanie wagi i zdrowej diecie, a także utrzymywaniu stabilnego poziomu ciśnienia krwi, cholesterolu i cukru.