Pociągi towarowe za głośne dla KE. Mają być dwa razy cichsze

By osiągnąć ten cel, operatorzy zarządzający taborem towarowym w krajach członkowskich będą musieli wymienić klocki hamulcowe z żeliwnych na bardziej nowoczesne - kompozytowe. Szczegóły projektu Komisji Europejskiej mają być opublikowane w najbliższych dniach.

Koszty tej operacji, znanej w żargonie unijnym jako retrofitting, będzie można w części finansować z funduszy UE, w ramach programu Connecting Europe Facility (CEF) oraz z narodowych budżetów (jako pomoc publiczna). Wsparcie to będzie można jednak otrzymać tylko w trakcie okresu przejściowego trwającego do końca 2021 roku. Zdaniem KE modernizacja poprzez wymianę klocków hamulcowych „jest najbardziej efektywnym sposobem” obniżenia nawet o połowę hałasu, na jaki narażeni są ludzie przebywający w pobliżu przejeżdżających pociągów towarowych. Nowe wymogi mają dotyczyć jedynie wagonów towarowych wyprodukowanych do 2006 roku. Wagony, które trafiły na tory po tym terminie wyposażone są już obowiązkowo w nowe systemy hamulcowe. Wagony pasażerskie, dzięki zastosowaniu innych rozwiązań technologicznych, nie stanowią zdaniem KE problemu.

Proponowane zmiany, jak twierdzi Komisja, będą korzystne dla społeczeństwa, gdyż znacznie przyśpieszą modernizację taboru (zakłada się, że wymiana wagonów starych na nowe z kompozytowymi hamulcami w ramach istniejących przepisów trwałaby kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat). Mają być też dobre dla samego sektora kolejowych przewozów towarowych; konieczne będzie poniesienie kosztów modernizacji, ale uchroni to unijnych operatorów przed restrykcjami w krajach trzecich. KE podaje przykład Szwajcarii, która zakazała od 2020 roku (lub od 2022 roku, jeśli UE wprowadzi własne obostrzenia do tego czasu) przejazdu przez swoje terytorium pociągów towarowych przekraczających określone limity hałasu. Modernizacja systemów hamulcowych ma też uchronić rynek wewnętrzny Unii przed nierówną konkurencją. KE podkreśla, że niektóre kraje członkowskie noszą się z zamiarem wprowadzenia podobnych do szwajcarskich restrykcji. To doprowadziłoby zdaniem unijnej komisarz ds. transportu Violety Bulc do „istotnych zaburzeń” w funkcjonowaniu transgranicznych usług kolejowych oraz ograniczenia swobody przepływu towarów na terenie UE.

Polskie Koleje Państwowe (PKP), które dominują na polskim rynku kolejowych przewozów towarowych, uważają, że to właśnie narzucona przez Komisję modernizacja może w pewnych okolicznościach zachwiać równowagą konkurencyjną na tym rynku, prowadząc do zbytniego obciążenia transportu kolejowego w stosunku do innych środków transportu. - Bardzo ważne jest przygotowanie i wdrożenie przed 2022 rokiem rozwiązań i dodatkowych instrumentów wsparcia na poziomie polityki transportowej państwa. Operatorzy, którzy oprócz pomocy unijnej otrzymają dofinansowanie z budżetów krajowych, zyskają przewagę konkurencyjną w stosunku do tych, którzy z takiej pomocy nie będą mogli skorzystać lub będzie ona opóźniona - ostrzega Tomasz Lachowicz, dyrektor przedstawicielstwa PKP w Brukseli, wskazując przykład Niemiec. - Rząd niemiecki jako jeden z pierwszych w UE podjął decyzję o dofinansowaniu modernizacji systemów hamulcowych w wagonach towarowych z budżetu krajowego na maksymalnym poziomie, na jaki zezwalają unijne przepisy. Pomoc tę notyfikował Komisji i otrzymał pozytywną odpowiedź. Tak więc niemieccy operatorzy już teraz mogą liczyć na 50-procentowy zwrot kosztów wymiany klocków hamulcowych - twierdzi Lachowicz, dodając, że można szukać też innych „rozwiązań, które pozwolą na skorzystanie z większego dofinansowania unijnego niż przewidziane obecnie 20 proc. w ramach instrumentu CEF".

KE przestrzega jednak przed stosowaniem np. dźwiękoszczelnych ekranów, które w porównaniu z wymianą klocków hamulcowych są znacznie droższe. Szacuje się, że koszt modernizacji poprzez wymianę klocków będzie wahał się pomiędzy 1600 a 1700 euro na wagon. Tymczasem zamontowanie 1 km ekranów dźwiękoszczelnych kosztuje w przybliżeniu 1 milion euro. Koszt ten może być jednak w 85 proc. pokrywany z unijnego funduszu spójności. Według szacunków w tej chwili jedynie ok. 9 proc. wagonów używanych na terenie UE ma nowoczesne kompozytowe klocki hamulcowe. Reszta wagonów (ok. 411 tys. w 2012 r.) wymaga modernizacji. Tylko w samych Niemczech jeździ ok. 265 tys. wagonów z żeliwnymi klockami hamulcowymi, według danych KE. Po publikacji projekt KE przejdzie przez kolejne etapy dodatkowych konsultacji z państwami członkowskimi oraz zainteresowanymi organizacjami sektorowymi. Ostateczna wersja projektu aktu legislacyjnego może zatem odbiegać od tego, co Komisja chce obecnie zaproponować - zaznaczają unijne źródła.

Autor: msz / Źródło: PAP