Ministerstwo Finansów zapowiedziało utworzenie nowej instytucji, Rady Fiskalnej, mającej przyczynić się do poprawy działania systemu finansów publicznych, w tym zwiększenia ich przejrzystości.
W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu ustawy o Radzie Fiskalnej. Jej głównym elementem jest powołanie Rady Fiskalnej, która ma być wedle założeń niezależną instytucją finansową. Planowany termin rozpoczęcia jej działalności to 2026 rok. Miałaby m.in. opiniować i oceniać plany budżetowe.
Utworzenie siedmioosobowej Rady Fiskalnej to wynik opublikowania przez Ministerstwo Finansów białej księgi. Resort zapowiedział wówczas zwiększenie przejrzystości finansów publicznych.
Rada Fiskalna. Cel utworzenia
Celem działalności Rady Fiskalnej ma być ocena rocznych i wieloletnich prognoz makroekonomicznych, używanych na potrzeby ustawy budżetowej oraz średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych, opiniowanie zgodności ustawy budżetowej oraz średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi, a także ocena spójności i efektywności krajowych ram budżetowych - wskazano w założeniach projektu.
Mandat Rady będzie spełniać zakres zadań, nakreślony w przepisach UE, przede wszystkim w dyrektywie 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich.
Zgodnie z wpisem zamieszczonym w wykazie prac legislacyjnych i programowych rządu Rada ma się składać z siedmiu osób, na jej czele będzie stać przewodniczący, który będzie miał jednego zastępcę. Po jednym członku wyznaczać mają prezydent RP, kolegium NIK, sejmowa komisja właściwa ds. budżetu, minister finansów oraz przedstawiciele organizacji: związkowych, pracodawców oraz jednostek samorządu terytorialnego.
Założenia przewidują zmiany w ustawie o finansach publicznych. Chodzi o usunięcie z polskiego systemu prawnego przepisów dotyczących aktualizacji Programu Konwergencji w ramach Wieloletniego Planu Finansowego Państwa w związku z uchyleniem odpowiednich regulacji europejskich.
Zmiany w regule wydatkowej
Zakłada się też zmiany w klauzuli wyjścia ze Stabilizującej Reguły Wydatkowej, obejmujące wprowadzenie opiniowania przez Radę wpływu zastosowania klauzuli wyjścia i powrotu na długookresową stabilność finansów publicznych oraz sytuację makroekonomiczną. Opinia Rady będzie podstawą do zastosowania klauzuli wyjścia/powrotu zgodnie z jej zaleceniami.
Oznacza to, że w takich sytuacjach projekt ustawy budżetowej będzie mógł być opracowany albo zgodnie z parametrami określonymi w ustawie o finansach publicznych, albo parametrami zawartymi w opinii Rady - zaznaczono w założeniach. Ma to pozwolić na szybsze reagowanie w sytuacjach kryzysowych, przy zachowaniu stabilności finansów publicznych.
Pojawić się też ma możliwość – po zasięgnięciu opinii Rady – przekroczenia limitu wydatków w przypadku wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych, będących poza kontrolą Rady Ministrów, powodujących znaczące skutki gospodarcze, ekonomiczne lub społeczne. W wyjątkowych sytuacjach będzie możliwe przekroczenie limitu wydatków SRW określonego odpowiednią formułą w ustawie o finansach publicznych. Rozwiązanie to pozwoli na sprawniejsze działanie w sytuacjach kryzysowych i przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom tych zdarzeń na stabilność makroekonomiczną, i będzie mogło być stosowane pod warunkiem, że nie zagrozi to stabilności finansów publicznych - zaznaczono.
Zgodnie z wpisem planowany termin przyjęcia projektu przez rząd to trzeci kwartał 2024 r.
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock