Cisza nocna – w jakich godzinach obowiązuje? Jaka kara za jej zakłócanie?

● Spokój psychiczny, niezakłócony odpoczynek i poczucie bezpieczeństwa związane z zajmowanym mieszkaniem chronione są prawem. ● Warto zaznaczyć, że w prawie cywilnym pojęcie to nie zawęża się do lokali mieszkalnych – mieszkaniami mogą być różne obiekty wykorzystywane przez człowieka w taki sposób, że manifestuje to oddzielenie się od innych osób. ● Wyrok Sądu Najwyższego (II CSK 513/08) mówi, że mieszkanie stanowi centrum aktywności życiowej i zapewnia prywatność każdej osoby.

Cicha okolica nie jest niestety gwarantem spokoju – hałaśliwi sąsiedzi potrafią skutecznie uprzykrzać życie nawet całego osiedla. W Polsce nie ma jednoznacznej regulacji prawnej ciszy dotyczącej nocnej. Nie znamy jej definicji, Kodeks wykroczeń nie precyzuje pojęcia. Znany jest natomiast katalog wartości chronionych prawem i na tej podstawie możemy domniemywać, jakie zachowania są dopuszczalne, a jakie niedozwolone. Funkcjonowanie w społeczeństwie nie opiera się wyłącznie na normach prawnych: nie możemy zapominać o istnieniu reguł postępowania i zasad współżycia społecznego. Jedną z nich jest niezakłócanie spokoju. Możemy przyjąć, że cisza nocna to czas poświęcony na odpoczynek nocny, czyli sen. Choć różne są zwyczaje ludzkie i grafiki pracy zawodowej, przyjmujemy, że odpoczynek nocny trwa w porze nocnej, a ta już jest ujęta w prawie. Według Kodeksu postępowania karnego to czas od 22:00 do 06:00.

Artykuł 144 Kodeksu cywilnego mówi o tzw. immisjach: "Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych". Na potrzeby tego artykułu pomijamy sytuacje wtargnięcia do mieszkania sąsiada – skupmy się na sytuacji, kiedy właściciel nieruchomości przez określone zachowanie w swoim mieszkaniu wpływa na sąsiada (jego samopoczucie, poczucie bezpieczeństwa itd.). Immisje to takie działanie lub zaniechanie ze strony sąsiada, które ma nas negatywny wpływ: na zdrowie ludzi i zwierząt, na wzrost roślin, na stan nieruchomości. Na gruncie prawa cywilnego to właśnie ten przepis odnosi się do ciszy nocnej i regulacji stosunków sąsiedzkich.

Według artykułu 51 Kodeksu wykroczeń (art. 51 k.w.) spokój, porządek publiczny i spoczynek nocny (prawo do odpoczynku nocnego) są chronione prawem: Art. 51 § 1. Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny (...) podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Przytoczony przepis nie wyznacza czasu ciszy nocnej. Mimo to wielu z nas zapytanych, kiedy jest cisza nocna, bez wahania odpowie, że cisza nocna obowiązuje od 22.00 do 6.00 rano. Skąd się wzięły te godziny?

Wspominaliśmy już o porze nocnej ujętej w prawie karnym (od godziny 22.00 do 6.00 rano). W Kodeksie pracy pora nocna przypada na godziny 21.00–7.00. Czas ciszy nocnej regulowany jest wewnętrznie, czyli np. w regulaminie wspólnoty mieszkaniowej. Wspólnota, spółdzielnia czy zarządca nieruchomości może odstąpić od zwyczajowo przyjętych godzin i ustalić inne.

Jeśli nieprzestrzeganie ciszy nocnej przez sąsiada jest dla nas uciążliwe, a próba rozwiązania sytuacji na własną rękę (np. poprzez odwiedzenie sąsiada i nawiązanie dialogu) spełza na niczym, warto podjąć stanowcze kroki. Akty łamania ciszy nocnej zgłaszamy straży miejskiej lub policji.

Wysokość mandatu za zakłócanie ciszy nocnej reguluje Kodeks wykroczeń. Najłagodniejszą formą kary jest mandat, czyli grzywna. Zgodnie z art. 24 grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych. Karą dotkliwszą niż grzywna jest ograniczenie wolności. Najsurowszą karą jest kara pozbawienia wolności. Odmowa mandatu czy nagminne zakłócanie ciszy nocnej powoduje, że sprawa może trafić do sądu.