Pod koniec lipca 2022 roku weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadzająca wakacje kredytowe. Jest to możliwość zawieszenia spłaty raty złotowego kredytu hipotecznego. W tym roku można skorzystać z tego rozwiązania jeszcze przez maksymalnie 1 miesiąc, w przypadku jednej raty w czwartym kwartale.
Zawieszone raty przechodzą na koniec okresu spłaty, tym samym okres kredytowania wydłuży się o liczbę miesięcy, kiedy skorzystało się z wakacji kredytowych.
Ustawowe wakacje kredytowe miały obowiązywać do końca tego roku. Rząd PiS pod koniec października przyjął jednak projekt ustawy, który zakłada przedłużenie wakacji kredytowych na 2024 rok. W ostatni piątek rządowy projekt wpłynął do Sejmu. Jak czytamy na stronie izby niższej, projekt został skierowany do opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu.
Wakacje kredytowe w 2024 roku - dla kogo?
Wakacje kredytowe w 2024 roku miałyby dotyczyć złotowych kredytów hipotecznych, zawartych przed 1 lipca 2022 roku. Co ważne, taka możliwość ma dotyczyć - podobnie jak obecnie - jednej umowy, zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Oznacza to, że jeśli konsument jest stroną więcej niż jednej umowy kredytu hipotecznego musi dokonać wyboru, która umowa ma zostać objęta wakacjami kredytowymi.
"Mimo podjętych decyzji Rady Polityki Pieniężnej o stopniowym obniżaniu stopy referencyjnej NBP, warunki spłaty mieszkaniowych kredytów hipotecznych udzielonych przed dniem 1 lipca 2022 r. pozostają z punktu widzenia kredytobiorców nadal znacząco gorsze niż warunki, jakie obowiązywały w dniu podpisywania umowy kredytowej oraz z jakimi na podstawie dostępnych wówczas prognoz mogli się liczyć w latach następnych" - czytamy w ocenie skutków regulacji dołączonej do projektu.
Z rządowych szacunków wynika, że ustawowe wakacje kredytowe w 2024 roku będą mogły objąć około 1 mln 718 tys. umów kredytowych.
Limit kwotowy
W stosunku do obowiązujących regulacji proponuje się wprowadzenie ograniczenia katalogu osób uprawnionych do skorzystania z zawieszenia spłaty kredytu. Zgodnie z projektem uprawnienie takie przysługiwać będzie kredytobiorcom, których kwota kapitału udzielonego kredytu była nie wyższa niż 400 tys. zł.
"Możliwość zawieszenia spłaty kredytu (podobnie jak dotąd – w stosunku do jednej umowy, zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych) będzie przysługiwała powszechnie w aktualnym zakresie uprawnionych do skorzystania z wakacji kredytowych, w przypadku gdy kwota udzielonego kredytu nie przekraczała 400 tys. zł" - czytamy.
Rządzący wyjaśnili, że "limit kwotowy ustalony został na podstawie danych Komisji Nadzoru Finansowego, jako kwota odpowiadająca średniej kwocie kredytu hipotecznego udzielanego na zakup mieszkania, który podlegał zawieszeniu na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów, oraz kwota wyższa od średniej wartości obecnie udzielanych kredytów mieszkaniowych (w II kw. 2023 r. średnia wartość udzielonego kredytu mieszkaniowego w PLN wyniosła ok. 367,9 tys. zł)".
W przypadku, gdy kwota kapitału udzielonego kredytu będzie wyższa niż 400 tys. zł, ale nie wyższa niż 800 tys. zł, zawieszenie spłaty kredytu będzie również możliwe. W takim przypadku skorzystać będzie mógł z niego kredytobiorca, którego stosunek wydatków związanych z obsługą miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej kredytu do średniego miesięcznego dochodu jego gospodarstwa domowego przekracza 50 proc.
Jaki koszt?
W ocenie skutków regulacji wskazano, że koszt wakacji kredytowych dla banków w przyszłym roku może sięgnąć 8 mld 59 mln zł.
"Według szacunków przygotowanych w oparciu o dane BIK (stan na 31 lipca 2023 r.) koszt przyszłych wakacji kredytowych (przy ich maksymalnym wykorzystaniu) ocenia się na 7 703 mln zł (kredyty o wartości nominalnej do 400 000 zł) oraz 357 mln zł (kredyty o wartości od 400 do 800 tys. zł spełniające dodatkowe kryterium uprawniające do 5 wnioskowania o wsparcie). Łączny, szacowany koszt może wynieść 8 059 mln zł" - czytamy. Dodano, że "łączny koszt dotychczasowych wakacji kredytowych ujęty w wyniku finansowym banku i/lub kapitałach" wynosił 12 mld 780 mln zł na dzień 30 września 2023 roku.
Zdecyduje nowy parlament
O dalszych losach ustawowych wakacji kredytowych zdecyduje parlament. Należy przy tym pamiętać, że w nowej kadencji Sejmu i Senatu większość mandatów będzie miała obecna demokratyczna opozycja - Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga (którą tworzą Polska 2050 Szymona Hołowni i Polskie Stronnictwo Ludowe) oraz Lewica.
Pomysł przedłużenia ustawowych wakacji kredytowych budzi kontrowersje.
W ocenie Konfederacji Lewiatan przedłużenie wakacji kredytowych na 2024 rok to zły i nieracjonalny pomysł, który - jak podkreśliła organizacja biznesowa - jest przejawem populizmu ekonomicznego. Według Lewiatana wakacje kredytowe to kolejne utrudnienie w walce z inflacją.
Autorka/Autor: mb
Źródło: TVN24 Biznes, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock