Wakacje kredytowe przez osiem miesięcy. Wszystko, co trzeba wiedzieć

Prezydent Andrzej Duda w czwartek podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. Ustawa ma na celu m.in. wsparcie osób, które zaciągnęły złotowe kredyty hipoteczne.

Przepisy wprowadzą możliwość skorzystania z tzw. wakacji kredytowych w 2022 i 2023 roku. Artykuły dotyczące tego rozwiązania wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Zamierzacie skorzystać z wakacji kredytowych? Czekamy na Wasze informacje

Wakacje kredytowe oznaczają zawieszenie obowiązku dokonywania płatności, do których kredytobiorca zobowiązany jest na podstawie zawartej umowy o kredyt hipoteczny, niebędący kredytem walutowym. Co ważne, okres zawieszenia wykonywania umowy nie jest traktowany jako okres kredytowania, dlatego okres kredytowania oraz wszystkie terminy przewidziane w umowie kredytu będą ulegały stosownemu przedłużeniu.

Wakacje będą dotyczyć zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej raty, a termin spłaty ma zostać przesunięty bez dodatkowych odsetek.

W okresie zawieszenia będą pobierane jedynie opłaty z tytułu ubezpieczeń powiązanych z umową kredytową. Ich wysokość ma zostać podana przez bank w potwierdzeniu doręczenia wniosku.

Kredytobiorca lub kredytobiorcy (w przypadku kredytu z drugą osobą) będą mogli skorzystać z ustawowych wakacji kredytowych przez maksymalnie 8 miesięcy:

- od dnia 1 sierpnia 2022 roku do dnia 30 września 2022 roku – w wymiarze dwóch miesięcy,

- od dnia 1 października 2022 roku do dnia 31 grudnia 2022 roku – w wymiarze dwóch miesięcy,

- od dnia 1 stycznia 2023 roku do dnia 31 grudnia 2023 roku – w wymiarze miesiąca w każdym kwartale.

Sama wysokość zawieszanej raty, którą zapłacimy w przyszłości, nie będzie taka sama jak miała być w pierwotnym terminie. Może być wyższa lub niższa.

Jej wysokość będzie bowiem zależała od poziomu wskaźnika WIBOR lub innego wskaźnika oprocentowania kredytu, który będzie obowiązywał w przyszłości.

Zawieszenie spłaty kredytu będzie przysługiwało kredytobiorcy w stosunku do jednej umowy o kredyt hipoteczny, zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Z tego rozwiązania nie będą mogli skorzystać posiadacze kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty innej niż waluta polska.

Ustawowe wakacje kredytowe będą miały zastosowanie do umów o kredyt hipoteczny zawartych przed 1 lipca 2022 oraz "jeżeli termin zakończenia okresu kredytowania określony w tych umowach przypada po upływie 6 miesięcy od tej daty".

Jak tłumaczył wcześniej na antenie TVN24 główny analityk HRE Investments Bartosz Turek, "ważne jest to, abyśmy mieli kredyt zaciągnięty na zakup domu lub mieszkania, w którym mieszkamy".

- Jeżeli ktoś kupił na przykład mieszkanie na wynajem, to nie będzie mógł korzystać z wakacji kredytowych. Jeżeli ktoś kupił, zbudował dom dla siebie, to już będzie mógł z tego rozwiązania skorzystać - wyjaśniał ekspert.

Kredytobiorca będzie musiał złożyć wniosek w sprawie zawieszenia spłaty kredytu. Banki już szykują się do przyjmowania wniosków. Z przekazanych nam informacji wynika, że wnioski będzie można składać od 1 sierpnia.

PKO BP udostępni wnioski o zawieszenie w pierwszym dniu możliwego zawieszenia spłaty kredytu. Złożenie wniosku będzie możliwe zarówno przez internet, jak i w oddziale. "Wniosek o zawieszenie będzie można złożyć w serwisie transakcyjnym iPKO oraz oddziałach. Prace są na etapie zaawansowanym. Bank będzie gotowy na czas" - poinformowała nas Małgorzata Witkowska z PKO BP.

Bank Pekao prowadzi testy przygotowanych rozwiązań. "Obecnie testujemy przygotowane rozwiązania systemowe. Udostępnimy możliwość składania wniosków poprzez serwis transakcyjny Pekao 24 oraz aplikację mobilną PeoPay. Składanie wniosków będzie również możliwe w oddziałach banku" - czytamy w czwartkowej odpowiedzi biura komunikacji Banku Pekao.

Krzysztof Kurek z Banku Millennium poinformował, że bank "prowadzi zaawansowane prace". Jak przekazał, wiosek o tzw. wakacje kredytowe również zostanie udostępniony 1 sierpnia. O możliwość zawieszenia spłaty kredytu hipotecznego klient będzie mógł wystąpić przez system bankowości elektronicznej Millenet lub w placówce Banku Millennium.

W trakcie testów wniosków o wakacje kredytowe w warstwie technicznej jest Alior Bank. Bank zakłada, że głównym kanałem składania wniosków będzie bankowość elektroniczna - Alior Online. Podobnie jak w przypadku PKO BP i Banku Millennium, tutaj też przyjmowanie wniosków ma ruszyć od 1 sierpnia.

Bank BNP Paribas poinformował, że wnioski w centrach klienta oraz bankowości elektronicznej GOonline są już przygotowane. Marcin Grabiszewski, product owner w Banku BNP Paribas, w odpowiedzi na pytanie o moment przyjmowania wniosków wskazał, ze "klienci będą mogli skorzystać z wakacji kredytowych od momentu wejścia w życie Ustawy, czyli 14 dni od podpisu Prezydenta i opublikowania w Dzienniku Ustaw".

Rzecznik prasowy mBanku Krzysztof Olszewski poinformował nas, że gdy ustawa wejdzie w życie, bank planuje być "przygotowany do przyjmowania wniosków od kredytobiorców".

Zgodnie z ustawą we wniosku ma się znaleźć m.in. informacja o wnioskowanym okresie lub okresach zawieszenia spłaty kredytu oraz oświadczenie, że wniosek dotyczy nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Co ważne, oświadczenie - jak czytamy - będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Według przepisów spłata kredytu ma zostać zawieszona na okres wskazany we wniosku z dniem doręczenia wniosku do banku.

Bank będzie miał wprawdzie 21 dni - od dnia doręczenia wniosku - na jego potwierdzenie, ale jednocześnie wskazano w ustawie, że "brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia spłaty kredytu".

Informacja o skorzystaniu z ustawowych wakacji kredytowych będzie trafiała do Biura Informacji Kredytowej. Aleksandra Stankiewicz-Billewicz z biura prasowego BIK zapewniała w odpowiedzi przesłanej TVN24 Biznes, że "podobnie, jak przy wakacjach kredytowych umownych i ustawowych wprowadzanych w związku z COVID, tak i teraz fakt skorzystania przez klienta z wakacji kredytowych nie niesie negatywnego wpływu na scoring BIK".

Scoring BIK to ocena punktowa dotycząca wiarygodności kredytowej. Może ona przyjąć wartość od 0 do 100. Im jest ona wyższa, tym większe prawdopodobieństwo, że dana osoba spłaci wszystko w terminie. Ocena punktowa BIK ma pomóc instytucjom finansowym ocenić ryzyko kredytowe, choć banki mogą również skorzystać z innych modeli i akceptować różne poziomy ryzyka do różnych produktów.

Na etapie prac nad ustawą wprowadzającą wakacje kredytowe pytaliśmy również BIK, czy skorzystanie z ustawowych wakacji od rat kredytowych może utrudnić sięgnięcie po ewentualny kolejny kredyt czy zakupy na raty. "W okresie, w którym korzysta się z wakacji kredytowych, naturalnym jest, że klient nie zaciąga w tym czasie innych zobowiazań" - zwracała uwagę Aleksandra Stankiewicz-Billewicz.

Przedstawicielka BIK w odpowiedzi na pytanie, czy skorzystanie z ustawowych wakacji kredytowych przez kredytobiorcę będzie wpływało na jego zdolność kredytową, podkreśliła, że "decyzję o udzieleniu kredytu podejmuje bank w oparciu o przyjęte w danym banku kryteria, oraz w momencie i procesie rozpatrywania wniosku o kredyt".

Ten temat był poruszany podczas debaty w Senacie pod koniec czerwca br. Wiceminister finansów Piotr Patkowski zapewniał wówczas, że "KNF i UOKiK są gotowe, żeby stanowczo reagować", aby kredytobiorcy nie podnosili negatywnych konsekwencji po skorzystaniu z ustawowych wakacji kredytowych.

- Na to zwracał uwagę w trakcie prac, w trakcie Stałego Komitetu Rady Ministrów (...) prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i KNF (Komisja Nadzoru Finansowego - red.) również taką uwagę miała i decyzja była jednoznaczna - wytyczne zarówno dla UOKiK-u, jak i KNF-u, żeby takie działania po prostu były przez te instytucje monitorowane i w razie czego, żeby była odpowiednia reakcja, żeby kredytobiorcy nie ponosili konsekwencji (...) z tytułu skorzystania z tego rozwiązania - mówił Patkowski.

- Jeżeli klient przychodzi o banku i mówi, że ma kłopoty, nie może regulować regularnie zobowiązań, to jest sprawą oczywistą, że taka informacja jest odnotowywana w systemach, że klient ma jakieś kłopoty, a scoring ma to do siebie, że wszystkie istotne informacje, czy podatkowe, czy ZUS-owskie, czy związane z pracą, rzutują na scoring, ale będziemy się zachowywali ostrożnie - mówił z kolei prezes Związku Banków Polskich Krzysztof Pietraszkiewicz.

Z wyliczeń przygotowanych przez Expandera wynika, że wakacje kredytowe spowodują, że w skali całego roku wydatki na raty w 2022 roku będą bardzo zbliżone do tych z ubiegłego roku. "W przypadku kredytu na 300 000 zł na 25 lat suma tegorocznych rat (15 444 zł) będzie nawet nieco niższa niż w ubiegłym roku (16 183 zł). Z kolei w przyszłym roku nastąpi już wzrost do 20 724 zł. Bez wakacji suma rat w 2022 r. wyniosłaby ok. 25 660 zł, a w 2023 r. ok. 30 971 zł" - wskazywano w opublikowanej niedawno analizie.

Możliwość odroczenia spłaty czterech rat w roku spowoduje, że będzie można znacząco obniżyć koszty związane ze spłatą kredytu.

"Szczególnie dotyczy to drugiej połowy tego roku, kiedy zamiast sześciu rat będzie można zapłacić tylko dwie. Dla przykładu zamiast zapłacić 15 136 zł (szacowana suma rat w III i IV kw. 2022 r.) będzie można wydać tylko jedną trzecia tej kwoty, czyli 4 920 zł" - podano.

Wyliczenia dotyczą kredytu na 300 000 zł na 25 lat udzielonego w sierpniu 2020 roku. Przy założeniu, że WIBOR 3M osiągnie najwyższą wartość (7,8 proc.) w czwartym kwartale 2022 roku, co przełoży się na najwyższe raty w pierwszym kwartale 2023 roku.

Bartosz Turek wskazywał w niedawnej analizie, że dla części kredytobiorców ustawowe wakacje kredytowe będą okazją do zgromadzenia środków, które będzie można przeznaczyć na nadpłatę kredytu.

"Załóżmy, że zaciągnęliśmy kredyt mieszkaniowy tuż przed epidemią, czyli na początku 2020 roku. Wtedy zadłużając się na 300 tys. złotych i 25 lat mieliśmy ratę kredytu na poziomie około 1540 złotych miesięcznie. Dziś jest to prawie 2440 złotych miesięcznie. W sumie więc korzystając z darmowych wakacji kredytowych przez 8 miesięcy moglibyśmy odroczyć konieczność zapłaty rat w łącznej wysokości około 19,5 tys. zł. Dla uproszczenia zakładamy, że w międzyczasie nie zmienią się warunki rynkowe. Co by się stało, gdybyśmy w styczniu 2024 roku przeznaczyli zaoszczędzoną kwotę na nadpłatę kredytu? Miesięczna rata przykładowego długu spadłaby o około 170 złotych" - wyjaśniał analityk HRE Investments.

Na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest dostępny kalkulator zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego, na którym możemy sprawdzić, jaki skutek przyniesie nadpłata kredytu. Możemy porównać, który wariant jest bardziej opłacalny - zmniejszenie wysokości rat czy skrócenie okresu kredytowania.

Wiceminister finansów Piotr Patkowski mówił w Senacie, że same wakacje kredytowe jako łączny koszt dla sektora bankowego w roku 2022 oszacowano na niespełna 9 mld zł.

Według szacunków Związku Banków Polskich, jeżeli z ustawowych wakacji kredytowych skorzysta 100 proc. uprawnionych, to utrata poziomu przychodów odsetkowych przez banki może sięgnąć 11,3-16 mld zł. Jeżeli z wakacji kredytowych skorzysta 40 procent, ma to być utrata przychodów na poziomie 4,5-6,4 mld zł. Ostateczna wysokość będzie zależeć od wysokości wskaźników WIBOR.

Według Komisji Nadzoru Finansowego koszt wakacji kredytowych w kształcie proponowanym przez rząd może sięgnąć nawet 20 mld zł.

Oprócz wakacji kredytowych przegłosowane przez Sejm przepisy zwiększają o 1,4 mld zł środki na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców. Z pieniędzy z FWK można skorzystać już teraz. Został on stworzony w 2016 roku (przepisy uchwalono w 2015), aby pomagać kredytobiorcom w trudnej sytuacji finansowej. W ramach wsparcia z funduszu mogą oni otrzymać rozłożoną na raty pożyczkę. Do otrzymania pomocy z FWK kwalifikują się także osoby, które sprzedały objętą kredytem nieruchomość, ale wartość transakcji nie pozwala na spłatę zobowiązania w całości.

Przepisy umożliwiają jednoczesne skorzystanie zarówno z wakacji kredytowych, jak i Funduszu Wsparcia Kredytobiorców z zastrzeżeniem, że łączenie obu form pomocy nie może dotyczyć tego samego miesiąca.