Od 1 października w Polsce wchodzi w życie system kaucyjny. Tymczasem, jak wynika z badania IBRiS przeprowadzonego na zlecenie Clear Communication Group, 25 procent ankietowanych tylko słyszało o systemie, ale nie zna szczegółów. Natomiast z tematem wprowadzenia systemu nie zetknęła się w ogóle aż ponad jedna czwarta badanych.
Tylko 47 procent deklaruje, że wie, jak system kaucyjny będzie działał.
Co to jest system kaucyjny
Jak wyjaśnia Ministerstwo Klimatu i Środowiska, system kaucyjny to mechanizm, w ramach którego konsumenci przy zakupie towarów w opakowaniach objętych systemem zapłacą dodatkową opłatę (kaucję), która będzie im zwracana w momencie oddania opakowania w punkcie zbiórki.
System obejmie trzy rodzaje opakowań:
- butelki plastikowe o objętości do 3 litrów,
- metalowe puszki o objętości do 1 litra,
- od 1 stycznia 2026 roku - szklane butelki wielorazowego użytku o objętości do 1,5 litra.
Co istotne, systemem objęte będą tylko opakowania ze znakiem kaucji. Do końca 2025 roku w sprzedaży będą zarówno napoje w opakowaniach objętych systemem, jak i te, które zostały wyprodukowane wcześniej - aż do wyczerpania zapasów.
Jak będzie wyglądał system kaucyjny w Polsce
Resort klimatu wyjaśnia, że przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja. Co ważne, zostanie ona doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie, bądź w automacie z napojami, a na paragonie pojawi się ona jako oddzielna pozycja.
Kaucję będzie można odebrać przy zwrocie opakowania. Nie będzie wymagane okazanie paragonu.
System kaucyjny nie obejmuje opakowań po mleku, jogurtach i innych pitnych produktach mlecznych, szklanych produktów jednorazowego użytku ani kartoników po mleku i sokach. Będzie można je wyrzucać do odpowiedniego pojemnika na odpady.
Jaka kaucja za butelki?
Pod kaucję będą podlegać butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów oraz puszki metalowe o pojemności do 1 litra – za nie konsument dostanie 50 gr zwrotu za butelkę. Kaucji będą podlegać od 1 stycznia 2026 roku również butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra, tu zwrot wyniesie jedną złotówkę za butelkę.
Dodatkowo przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani będą do umieszczania na nich oznakowania wskazującego na objęcie opakowania systemem kaucyjnym i określającego wysokość kaucji.
Jak wyjaśnia resort klimatu, punktach zbiórki za butelki oddawana będzie należność pieniężna - bez paragonu. Jeśli zostanie wydany bon z sumą do zwrotu (na przykład w automacie), to będzie można go wymienić na gotówkę w punkcie sprzedaży.
Nieodebrana przez konsumentów kaucja trafi do operatora systemu i zostanie przeznaczona na finansowanie systemu.
Zwrot butelek w systemie kaucyjnym
Klient, chcąc odzyskać kaucję, będzie musiał oddać opakowanie do jednego z punktów zbiórki - manualnego lub automatycznego. Na terenie większych sklepów będą to głównie automaty. W mniejszych będzie to zbiórka ręczna.
Ważną informacją jest to, że każdy sklep zobowiązany do zbiórki będzie musiał mieć przynajmniej jeden taki punkt. Kilka sklepów będzie mogło udostępnić wspólny punkt zbiórki - na przykład w galerii handlowej.
Aby otrzymać zwrot kaucji, opakowania muszą być puste i niezgniecione. Muszą mieć czytelny kod kreskowy na etykiecie. Butelki powinny mieć też nakrętkę.
Czy system kaucyjny będzie obowiązkowy
Jak wyjaśnia resort klimatu, wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, oferujące napoje w opakowaniach objętych systemem, będą pobierały kaucję.
Natomiast obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2. Małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu. Jeśli jednak i sprzedają napoje w butelkach szklanych wielokrotnego użytku - obecnie głównie piwo - również będą zobowiązane do zbiórek butelek.
Obowiązek zbiórki i zwrotu kaucji dotyczyć będzie nie tylko "klasycznych" sklepów, ale też i na przykład dużych drogerii, aptek czy sklepów sportowych, jeśli sprzedają napoje w opakowaniach kaucyjnych.
Dodatkowo możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.
W przypadku restauracji, barów lub wielkopowierzchniowych sklepów posiadających strefę gastronomiczną pobieranie kaucji nie będzie wymagane, jeśli opakowanie kaucyjne nie opuści lokalu. W innym przypadku taka kaucja powinna zostać naliczona.
Autorka/Autor: Pkarp/akw
Źródło: PAP, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: PhotoRK / Shutterstock