Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – co to jest? Jakie byłyby koszty wprowadzenia go w Polsce?

Źródło:
TVN24 Biznes
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiS
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiStvn24bis
wideo 2/3
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiStvn24bis

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to idea, która zakłada przyznanie obywatelom stałego wynagrodzenia – bez żadnych zastrzeżeń. Na eksperyment z tym rozwiązaniem zdecydowały się ostatnio Niemcy i Finlandia. Według wyliczeń ekspertów Polska musiałaby wypłacać z budżetu państwa 376 miliardów złotych, żeby pokryć koszty takiego świadczenia dla obywateli.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to stałe wynagrodzenie wypłacane obywatelom co miesiąc.Wśród zalet takiego rozwiązania wymienia się zapewnienie podstawy utrzymania, a wśród wad obawę, że ludzie przestaną pracować.Polski Instytut Ekonomiczny opublikował raport na temat wprowadzenia BDP w kraju. Eksperci twierdzą, że jego sfinansowanie byłoby niemożliwe.Eksperymenty z Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym na wybranej grupie osób zorganizowały w ostatnich latach Niemcy i Finlandia.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – geneza

Idea Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (nazywanego również bezwarunkowym dochodem gwarantowanym lub obywatelskim) ma korzenie w myślach szesnastowiecznego myśliciela Thomasa Moore’a, który w dziele „Utopia” pisał o zagwarantowaniu każdemu człowiekowi środków do życia niezależnie od jego pracy. Z kolei w XIX wieku zaczęły tworzyć się w Europie zalążki państw opiekuńczych – ich celem było finansowanie obywatelom dostępu na przykład do opieki zdrowotnej czy edukacji. Państwem, które jako pierwsze objęło pracowników przemysłu ubezpieczeniem od skutków nieszczęśliwych wypadków, były w 1871 roku Niemcy.

Same próby wprowadzenia bezpośrednio BDP pojawiły się w drugiej połowie XX wieku w USA i w Kanadzie, gdzie program objął około 10 tysięcy rodzin. Skutkiem zagwarantowania dochodu na poziomie progu ubóstwa była krótsza praca uczestników eksperymentu o dwa lub cztery tygodnie.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – założenia

Podstawą BDP jest dochód podstawowy, czyli stałe wynagrodzenie, które pozwala na przykład na zapłacenie czynszu i zakup żywności. Bezwarunkowość oznacza z kolei, że jest ono przyznawane bez żadnych zastrzeżeń, niezależnie od tego, czy obywatel podejmuje pracę. Nieważny również jest status społeczny osób – czy są ubogie, czy są bogate.

Według założeń Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego każda osoba dostaje wynagrodzenie finansowane przez państwo, od urodzenia do śmierci.

BDP ma być też odpowiedzią na zwiększającą się robotyzację rynku pracy, gdzie ludzi zastępują maszyny – na przykład urzędników niższego szczebla, księgowych lub bibliotekarzy.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – wady i zalety

Przeciwnicy BDP wskazują przede wszystkim, że nie jest możliwe sfinansowanie przez państwo takich wypłat, które ograniczyłyby skalę ubóstwa. Twierdzą, że wypłacanie świadczeń w dłuższej perspektywie nie doprowadzi do osiągnięcia zamierzonych celów. A stała stawka byłaby nieadekwatna do potrzeb wszystkich – na przykład dla osób niepełnosprawnych

Zdaniem przeciwników stałe wynagrodzenie może prowadzić do dezaktywacji zawodowej, co oznacza, że ludzie przestaną pracować. Obawiają się również, że BDP niósłby za sobą likwidację pozostałych świadczeń i prywatyzację takich usług społecznych jak służba zdrowia.

Zwolennicy BDP zwracają uwagę, że zagwarantowanie stałego dochodu ograniczałoby zasięg biedy i nierówności ekonomicznych.

Podkreślają też, że obywatele nie musieliby podejmować decyzji o podjęciu pracy pod presją i w stresie, na przykład decydując się na niestabilne, słabo wynagradzane zajęcie. A przy stabilizacji finansowej byliby bardziej skłonni do podejmowania ryzyka zawodowego.

Zwolennicy dodają również, że Bezwarunkowy Dochód Podstawowy mógłby zwiększyć niezależność kobiet w rodzinach, gdzie mężczyzna zapewnia utrzymanie. Bezwarunkowość oznaczałaby też, że obywatele nie musieliby dostosowywać się do urzędniczych wymogów i nie musieliby stale ubiegać się o wypłatę pieniędzy.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy a Polska

W lutym 2021 roku Polski Instytut Ekonomiczny zaprezentował raport „Dochód podstawowy. Nowy pomysł na państwo opiekuńcze?”.

Z badań wynika, że 87 proc. Polaków nie wie, co zawiera się w pojęciu BDP, ale 51 proc. co do zasady popiera jego wprowadzenie. Z kolei 73 proc. zadeklarowało, że nie rzuciłoby pracy po wprowadzeniu świadczenia. Jednak już tylko 22 proc. respondentów stwierdziło, że inni kontynuowaliby pracę, gdyby BDP obowiązywał.

Eksperci wyliczyli również, jaki byłby roczny koszt wprowadzenia Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego w Polsce. Przyjmując wariant minimum socjalnego dla 2019 roku i wypłaty takiego świadczenia dla osób w wieku produkcyjnym na poziomie 1200 złotych oraz 600 zł miesięcznie dla dzieci, byłoby to 376 miliardów zł. A tylko w 2018 roku koszty poniesione na świadczenia socjalne (renty, emerytury, pomoc społeczną) wynosiły 343 miliardy zł.

Zdaniem instytutu takie sfinansowanie Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego byłoby niemożliwe. „Bardzo duży koszt fiskalny bezwarunkowego dochodu podstawowego utrudnia jego finansowanie przez cięcia innych wydatków i wzrost opodatkowania” – czytamy w raporcie PIE.

W Polsce głosy co do wprowadzenia BDP są podzielone. - Przedsiębiorczość, rozwój bierze się z inicjatywy i pracy. To jest eksperyment (wprowadzony przez Niemcy w czerwcu 2021 – red.), ale gdyby to była oferta na całe życie, to wiele osób przestałoby pracować, to zniechęca do podejmowania ryzyka – uważa ekonomista Ryszard Petru. - Jest dokładnie odwrotnie. Bezpieczeństwo socjalne jest tym, co skłania do ryzyka. Wszystkie badania, które dotyczyły dochodu podstawowego, pokazywały, że ludzie są bardziej skłonni do ryzykownych działań i są bardziej aktywni ekonomicznie – twierdzi z kolei Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego.

Eksperymenty w Europie

1 czerwca 2021 roku eksperyment z Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym rozpoczął się w Niemczech. 122 osoby wybrane spośród ponad dwóch milionów przez trzy lata mają dostawać co miesiąc 1200 euro.

Wcześniej eksperymentowali też Finowie – dwuletni program uruchomiono w 2017 roku. Uczestniczyło w nim dwa tysiące osób, które co miesiąc otrzymywały 560 euro.

Z kolei Szwajcarzy odrzucili w referendum w 2016 roku wprowadzenie dochodu gwarantowanego dla każdego mieszkańca w wysokości 2,5 tysiąca franków szwajcarskich oraz 625 franków dla dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Komisja Europejska zamierza nałożyć na państwa członkowskie ostrzejsze zasady pozyskiwania środków z budżetu Unii Europejskiej, obowiązującego w latach 2028-2034 - przekazał portal Politico. Kraje, które zechcą otrzymać wsparcie, zostaną zobowiązane do zajęcia się kwestią nierówności płci, a także promowania rolnictwa ekologicznego.

Będzie trudniej o pieniądze z UE. Komisja szykuje nowe warunki

Będzie trudniej o pieniądze z UE. Komisja szykuje nowe warunki

Źródło:
PAP

We wtorek, na najbliższym posiedzeniu, rząd ma się zająć projektem zmiany ustawy o podatkach lokalnych. Projekt zawiera m.in. nowe definicje budynku i budowli oraz zmiany ujednolicające opodatkowanie garaży w budynkach mieszkalnych. Ministerstwo Finansów planuje, że nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r.

Ważne zmiany dla właścicieli domów i mieszkań. Rząd zreformuje podatki lokalne

Ważne zmiany dla właścicieli domów i mieszkań. Rząd zreformuje podatki lokalne

Źródło:
PAP

Sztokholm znalazł się na szczycie rankingu najbardziej przyjaznych miast w Europie, opublikowanego przez magazyn "Traveller". Twórcy zestawienia wskazali, że Szwedzi zasługują na wspomniany tytuł ze względu na otwartość, uprzejmość oraz pogodę ducha. Na podium znalazły się jeszcze takie miasta jak Budapeszt oraz Walencja. W zestawieniu światowym 1. miejsce zajął Singapur.

Sztokholm i Singapur na szczycie rankingu  najbardziej przyjaznych miast

Sztokholm i Singapur na szczycie rankingu najbardziej przyjaznych miast

Źródło:
PAP

Alkotubki są inspiracją do tego żebyśmy poważnie porozmawiali o problemie zdrowotnym i walce z dostępnością alkoholu - mówił w Kawie na ławę" na antenie TVN24 wiceszef MSZ Andrzej Szejna. Do problemu alkoholu w tubkach odniósł się także między innymi Michał Wawer z Konfederacji, wskazując, że był to "temat zastępczy, kiedy przez Sejm przechodziła specustawa powodziowa".

"Teatr Tuska" kontra "skuteczność w 24 godziny". Politycy o reakcji na alkotubki

"Teatr Tuska" kontra "skuteczność w 24 godziny". Politycy o reakcji na alkotubki

Źródło:
TVN24

Prezes producenta samochodów Volkswagen zaproponował, by Unia Europejska nakładała cła na chińskie pojazdy elektryczne, uwzględniając inwestycje Państwa Środka dokonane na Starym Kontynencie. - Zamiast ceł karnych powinno chodzić o wzajemne przyznawanie kredytu na inwestycje - podkreślił Olivier Blume, prezes VW, cytowany przez Reutersa.

Cła na chińskie auta po nowemu. Volkswagen przedstawił propozycję

Cła na chińskie auta po nowemu. Volkswagen przedstawił propozycję

Źródło:
Reuters

Im jesteśmy starsi, tym mniej chcemy mieszkać w domach wielopokoleniowych. 43 proc. osób w wieku powyżej 66 lat zadeklarowało, że nie wyobraża sobie zamieszkania z rodziną - wynika z badania "Mieszkanie na osi czasu". Z kolei blisko jedna czwarta mieszkańców Polski w wieku 18-35 lat uznaje domy wielopokoleniowe za dobre rozwiązanie i chętnie by w nich zamieszkała.

Kilka generacji pod jednym dachem. Młodsi bardziej chętni niż starsi

Kilka generacji pod jednym dachem. Młodsi bardziej chętni niż starsi

Źródło:
PAP

W sobotę w Lotto padła główna wygrana w wysokości 11 261 116 złotych. Tym razem jeden ze szczęśliwców trafił także szóstkę w Lotto Plus, za którą Totalizator Sportowy zapłaci 1 milion złotych. Oto wyniki losowania Lotto oraz Lotto Plus z 5 października 2024 roku.

Kumulacja w Lotto rozbita. Oto zwycięskie numery

Kumulacja w Lotto rozbita. Oto zwycięskie numery

Źródło:
tvn24.pl

We wrześniu bieżącego roku średnie ceny mieszkań wzrosły w 9 spośród 16 największych polskich miast - wynika z Barometru Cen Mieszkań opublikowanego przez portal tabelaofert.pl. Zdaniem ekspertów ceny na rynku nieruchomości są stabilne, a zmiany wynikają głównie ze zmian w strukturze oferty.

Tak zmieniają się ceny mieszkań w Polsce

Tak zmieniają się ceny mieszkań w Polsce

Źródło:
PAP

Obywatele Turkmenistanu, którzy chcą wyjechać za granicę, napotykają wciąż nowe trudności. Według najnowszych doniesień z kraju nie są wypuszczane osoby, które wzięły pożyczkę w banku - informuje portal Radia Wolna Europa/Radia Swoboda. Kilka tygodni wcześniej informowano z kolei, że nie na lotniskach zatrzymywane są osoby, które nie znają języka rosyjskiego.

Masz pożyczkę, nie opuścisz kraju. Nowy pomysł władz na ograniczenie emigracji

Masz pożyczkę, nie opuścisz kraju. Nowy pomysł władz na ograniczenie emigracji

Źródło:
PAP

USA, Francja oraz Wielka Brytania zarzuciły Rosji hipokryzję w trakcie zwołanego przez nią posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ dotyczącego sabotażu rurociągu Nord Stream. Sprzymierzeńcy Kremla zarzucali Niemcom brak postępów we wspomnianej sprawie.

Moskwa oskarżona o hipokryzję. Burzliwa dyskusja w sprawie Nord Stream

Moskwa oskarżona o hipokryzję. Burzliwa dyskusja w sprawie Nord Stream

Źródło:
PAP

Podwyżka wysokości premii dla prezesa i wiceprezesów Narodowego Banku Polskiego sprawi, że "dwór prezesa" będzie mógł zarabiać ponad 800 tysięcy złotych rocznie - przekazał członek Rady Polityki Pieniężnej Paweł Litwiniuk. Jak dodał, przewidywany wzrost wynagrodzeń, zgodnie z uchwałą dotyczącą premii, sięgnie około 20 procent.

800 tysięcy złotych rocznie dla "dworu prezesa" w NBP

800 tysięcy złotych rocznie dla "dworu prezesa" w NBP

Źródło:
PAP

"Zmarnowany czas i zrujnowane życie wielu osób, miliony złotych na sfabrykowane ekspertyzy oraz zniszczona spółka PKP Cargo, kiedyś narodowy champion" - napisał na portalu X Jakub Karnowski, były prezes PKP w latach 2012-15, odnosząc się do decyzji sądu o umorzeniu trwającego od ośmiu lat postępowania w sprawie wyrządzenia szkody majątkowej spółce PKP Cargo.

"Miliony złotych na sfabrykowane ekspertyzy i zniszczona spółka". Sąd umarza sprawę

"Miliony złotych na sfabrykowane ekspertyzy i zniszczona spółka". Sąd umarza sprawę

Źródło:
TVN24, X

Irlandzka Komisja Ochrony Danych przekazała w piątek informację o wszczęciu dochodzenia w sprawie niezgodnego z prawem wykorzystywania przez Ryanair technologii rozpoznawania twarzy. Dochodzenie ma wyjaśnić czy stosowane przez irlandzką linię lotniczą metody weryfikacji są zgodne z rozporządzeniem o ochronie danych (RODO).

Ryanair mógł złamać prawo. Jest dochodzenie

Ryanair mógł złamać prawo. Jest dochodzenie

Źródło:
PAP

Albański rząd zachęca inwestorów do nabywania nieruchomości zlokalizowanych na terenach górskich za symboliczne jedno euro - informuje portal Euronews. Plan Tirany zakłada budowę nowych kurortów i kompleksów turystycznych lub przedsiębiorstw zapewniających długoterminowe miejsca pracy.

Nieruchomości za 1 euro. Tak kraj próbuje przyciągnąć inwestorów

Nieruchomości za 1 euro. Tak kraj próbuje przyciągnąć inwestorów

Źródło:
PAP

Powodzianie, którzy w ferworze walki z żywiołem nie byli w stanie opłacić polisy OC, mogą liczyć na nadzwyczajne zlikwidowanie kary albo rozłożenie jej na raty. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny będzie umarzał lub obniżał opłaty za brak obowiązkowej polisy komunikacyjnej. Anulowanie kary ma objąć osoby, które dotknęła klęska żywiołowa.

Powodzianie nie zapłacą kar za brak OC

Powodzianie nie zapłacą kar za brak OC

Źródło:
TVN Turbo, TVN24

W sobotę wejdą w życie opublikowane w piątek w Dzienniku Ustaw przepisy dotyczące pomocy dla powodzian. Obejmują one między innymi wsparcie dla kredytobiorców, zasiłek w wysokości tysiąca złotych, dodatkowe dni urlopu i pomoc dla przedsiębiorców.

Dodatkowe dni urlopu, pomoc dla kredytobiorców

Dodatkowe dni urlopu, pomoc dla kredytobiorców

Źródło:
PAP

- Cały problem polega na tym, że pan prezes teraz sobie siedzi w domu i zaciera rączki. Bo poza tym, że jego ulubiona telewizja mówi na jego temat, a jemu jest wszystko jedno, czy dobrze, czy źle, to ważne, żebyście państwo mówili, to również nie mówimy o tym, co jest ważne - powiedziała w "Faktach po Faktach" profesor Joanna Tyrowicz, członkini Rady Polityki Pieniężnej, w nawiązaniu do dyskusji o podwyższeniu wynagrodzenia dla prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego.

Tyrowicz o podwyżce dla Glapińskiego: prezes NBP siedzi w domu i zaciera rączki

Tyrowicz o podwyżce dla Glapińskiego: prezes NBP siedzi w domu i zaciera rączki

Źródło:
tvn24.pl

Mark Zuckerberg, założyciel Facebooka, awansował na drugie miejsce listy najbogatszych ludzi świata. Jego fortuna wyceniana jest na 206 miliardów dolarów. Taką informację podaje Bloomberg.

Mark Zuckerberg dołącza do ekskluzywnego klubu

Mark Zuckerberg dołącza do ekskluzywnego klubu

Źródło:
CNN

Jest śledztwo w sprawie popularnego kantoru online. Po informacjach o tym, że Cinkciarz.pl opóźniał realizację wymiany walut i przekazów pieniężnych - nawet po kilka dni, ruszyła lawina. Sprawą najpierw zajęła się Komisja Nadzoru Finansowego, a obecnie śledztwo miała wszcząć Prokuratura Regionalna w Poznaniu - wynika z ustaleń RMF FM.

Jest śledztwo prokuratury w sprawie kantoru online

Jest śledztwo prokuratury w sprawie kantoru online

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Wywieranie presji na użytkowników, nakłanianie ich do wydawania pieniędzy i brak możliwości zrezygnowania z subskrypcji - to niektóre z pułapek czyhających na internautów, które zidentyfikowała Komisja Europejska w ramach przeglądu skuteczności unijnych przepisów cyfrowych. Jak podała KE, szkodliwe praktyki handlowe online kosztują unijnych konsumentów co najmniej 7,9 mld euro rocznie.

Pułapki w sieci. Jakie metody stosują oszuści i jak się przed nimi bronić

Pułapki w sieci. Jakie metody stosują oszuści i jak się przed nimi bronić

Źródło:
PAP

Rząd szykuje się do wdrożenia w Polsce globalnego podatku minimalnego. Jak zapowiedziano podczas piątkowej konferencji prasowej, ma on obowiązywać od stycznia 2025 roku. Jednocześnie Ministerstwo Rozwoju i Technologii zaproponowało rozwiązanie, które ma utrzymać atrakcyjne dla przedsiębiorców warunki inwestowania. Chodzi o grant gotówkowy.

Od stycznia zmiana w podatkach. Zapowiedź ministerstwa

Od stycznia zmiana w podatkach. Zapowiedź ministerstwa

Źródło:
PAP

Serię szczepionki przeciwko WZW typu B prewencyjnie wstrzymano w obrocie po informacji o śmierci pacjenta z nawracającą obturacją oskrzeli (zapalenia dróg oddechowych, w trakcie którego dochodzi do ich zwężenia). Decyzję podjęto mimo braku jednoznacznych przesłanek wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego – poinformował GIS.

Seria szczepionki wycofana po śmierci pacjenta

Seria szczepionki wycofana po śmierci pacjenta

Źródło:
PAP

Firma Meta musi ograniczyć wykorzystanie danych osobowych zebranych z należącego do niej portalu społecznościowego Facebook do spersonalizowanych reklam - orzekł w piątkowym wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu.

Wyrok TSUE w sprawie Facebooka

Wyrok TSUE w sprawie Facebooka

Źródło:
PAP

W tym tygodniu na stacjach paliw padły kolejne cenowe minima, ale już pojawiają się takie, na których paliwo drożeje - wskazali analitycy Refleksu. Z kolei portal e-petrol.pl zwrócił uwagę, że w reakcji na eskalację konfliktu na Bliskim Wschodzie ceny paliw w hurcie już rosną.

Co będzie z cenami na stacjach? "To efekt eskalacji wojny na Bliskim Wschodzie"

Co będzie z cenami na stacjach? "To efekt eskalacji wojny na Bliskim Wschodzie"

Źródło:
PAP

Komisja Europejska poinformowała w piątek, że otrzymała wystarczające poparcie od członków UE, aby nałożyć cła. Taryfy mają się wahać od 7,8 do 35,3 procent w zależności od producenta. Są dodatkiem do standardowego unijnego cła importowego na samochody wynoszącego 10 procent. Chiny wyraziły już swój stanowczy sprzeciw.

Cła na chińskie elektryki. Większość krajów UE daje zielone światło

Cła na chińskie elektryki. Większość krajów UE daje zielone światło

Źródło:
Reuters, PAP

Zmiana czasu z letniego na zimowy coraz bliżej. W tym roku nastąpi to w nocy z 26 na 27 października.

Zmiana czasu już niedługo

Zmiana czasu już niedługo

Źródło:
tvn24.pl, PAP