Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – co to jest? Jakie byłyby koszty wprowadzenia go w Polsce?

Źródło:
TVN24 Biznes
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiS
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiStvn24bis
wideo 2/3
Czym jest Bezwarunkowy Dochód Podstawowy? Wyjaśnia Jan Niedziałek, dziennikarz TVN24 BiStvn24bis

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to idea, która zakłada przyznanie obywatelom stałego wynagrodzenia – bez żadnych zastrzeżeń. Na eksperyment z tym rozwiązaniem zdecydowały się ostatnio Niemcy i Finlandia. Według wyliczeń ekspertów Polska musiałaby wypłacać z budżetu państwa 376 miliardów złotych, żeby pokryć koszty takiego świadczenia dla obywateli.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy to stałe wynagrodzenie wypłacane obywatelom co miesiąc.Wśród zalet takiego rozwiązania wymienia się zapewnienie podstawy utrzymania, a wśród wad obawę, że ludzie przestaną pracować.Polski Instytut Ekonomiczny opublikował raport na temat wprowadzenia BDP w kraju. Eksperci twierdzą, że jego sfinansowanie byłoby niemożliwe.Eksperymenty z Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym na wybranej grupie osób zorganizowały w ostatnich latach Niemcy i Finlandia.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – geneza

Idea Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (nazywanego również bezwarunkowym dochodem gwarantowanym lub obywatelskim) ma korzenie w myślach szesnastowiecznego myśliciela Thomasa Moore’a, który w dziele „Utopia” pisał o zagwarantowaniu każdemu człowiekowi środków do życia niezależnie od jego pracy. Z kolei w XIX wieku zaczęły tworzyć się w Europie zalążki państw opiekuńczych – ich celem było finansowanie obywatelom dostępu na przykład do opieki zdrowotnej czy edukacji. Państwem, które jako pierwsze objęło pracowników przemysłu ubezpieczeniem od skutków nieszczęśliwych wypadków, były w 1871 roku Niemcy.

Same próby wprowadzenia bezpośrednio BDP pojawiły się w drugiej połowie XX wieku w USA i w Kanadzie, gdzie program objął około 10 tysięcy rodzin. Skutkiem zagwarantowania dochodu na poziomie progu ubóstwa była krótsza praca uczestników eksperymentu o dwa lub cztery tygodnie.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – założenia

Podstawą BDP jest dochód podstawowy, czyli stałe wynagrodzenie, które pozwala na przykład na zapłacenie czynszu i zakup żywności. Bezwarunkowość oznacza z kolei, że jest ono przyznawane bez żadnych zastrzeżeń, niezależnie od tego, czy obywatel podejmuje pracę. Nieważny również jest status społeczny osób – czy są ubogie, czy są bogate.

Według założeń Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego każda osoba dostaje wynagrodzenie finansowane przez państwo, od urodzenia do śmierci.

BDP ma być też odpowiedzią na zwiększającą się robotyzację rynku pracy, gdzie ludzi zastępują maszyny – na przykład urzędników niższego szczebla, księgowych lub bibliotekarzy.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy – wady i zalety

Przeciwnicy BDP wskazują przede wszystkim, że nie jest możliwe sfinansowanie przez państwo takich wypłat, które ograniczyłyby skalę ubóstwa. Twierdzą, że wypłacanie świadczeń w dłuższej perspektywie nie doprowadzi do osiągnięcia zamierzonych celów. A stała stawka byłaby nieadekwatna do potrzeb wszystkich – na przykład dla osób niepełnosprawnych

Zdaniem przeciwników stałe wynagrodzenie może prowadzić do dezaktywacji zawodowej, co oznacza, że ludzie przestaną pracować. Obawiają się również, że BDP niósłby za sobą likwidację pozostałych świadczeń i prywatyzację takich usług społecznych jak służba zdrowia.

Zwolennicy BDP zwracają uwagę, że zagwarantowanie stałego dochodu ograniczałoby zasięg biedy i nierówności ekonomicznych.

Podkreślają też, że obywatele nie musieliby podejmować decyzji o podjęciu pracy pod presją i w stresie, na przykład decydując się na niestabilne, słabo wynagradzane zajęcie. A przy stabilizacji finansowej byliby bardziej skłonni do podejmowania ryzyka zawodowego.

Zwolennicy dodają również, że Bezwarunkowy Dochód Podstawowy mógłby zwiększyć niezależność kobiet w rodzinach, gdzie mężczyzna zapewnia utrzymanie. Bezwarunkowość oznaczałaby też, że obywatele nie musieliby dostosowywać się do urzędniczych wymogów i nie musieliby stale ubiegać się o wypłatę pieniędzy.

Bezwarunkowy Dochód Podstawowy a Polska

W lutym 2021 roku Polski Instytut Ekonomiczny zaprezentował raport „Dochód podstawowy. Nowy pomysł na państwo opiekuńcze?”.

Z badań wynika, że 87 proc. Polaków nie wie, co zawiera się w pojęciu BDP, ale 51 proc. co do zasady popiera jego wprowadzenie. Z kolei 73 proc. zadeklarowało, że nie rzuciłoby pracy po wprowadzeniu świadczenia. Jednak już tylko 22 proc. respondentów stwierdziło, że inni kontynuowaliby pracę, gdyby BDP obowiązywał.

Eksperci wyliczyli również, jaki byłby roczny koszt wprowadzenia Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego w Polsce. Przyjmując wariant minimum socjalnego dla 2019 roku i wypłaty takiego świadczenia dla osób w wieku produkcyjnym na poziomie 1200 złotych oraz 600 zł miesięcznie dla dzieci, byłoby to 376 miliardów zł. A tylko w 2018 roku koszty poniesione na świadczenia socjalne (renty, emerytury, pomoc społeczną) wynosiły 343 miliardy zł.

Zdaniem instytutu takie sfinansowanie Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego byłoby niemożliwe. „Bardzo duży koszt fiskalny bezwarunkowego dochodu podstawowego utrudnia jego finansowanie przez cięcia innych wydatków i wzrost opodatkowania” – czytamy w raporcie PIE.

W Polsce głosy co do wprowadzenia BDP są podzielone. - Przedsiębiorczość, rozwój bierze się z inicjatywy i pracy. To jest eksperyment (wprowadzony przez Niemcy w czerwcu 2021 – red.), ale gdyby to była oferta na całe życie, to wiele osób przestałoby pracować, to zniechęca do podejmowania ryzyka – uważa ekonomista Ryszard Petru. - Jest dokładnie odwrotnie. Bezpieczeństwo socjalne jest tym, co skłania do ryzyka. Wszystkie badania, które dotyczyły dochodu podstawowego, pokazywały, że ludzie są bardziej skłonni do ryzykownych działań i są bardziej aktywni ekonomicznie – twierdzi z kolei Maciej Szlinder, prezes Polskiej Sieci Dochodu Podstawowego.

Eksperymenty w Europie

1 czerwca 2021 roku eksperyment z Bezwarunkowym Dochodem Podstawowym rozpoczął się w Niemczech. 122 osoby wybrane spośród ponad dwóch milionów przez trzy lata mają dostawać co miesiąc 1200 euro.

Wcześniej eksperymentowali też Finowie – dwuletni program uruchomiono w 2017 roku. Uczestniczyło w nim dwa tysiące osób, które co miesiąc otrzymywały 560 euro.

Z kolei Szwajcarzy odrzucili w referendum w 2016 roku wprowadzenie dochodu gwarantowanego dla każdego mieszkańca w wysokości 2,5 tysiąca franków szwajcarskich oraz 625 franków dla dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia.

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Zbliża się termin startu systemu kaucyjnego, tymczasem głos branży handlowej – kluczowego ogniwa dla pełnego wdrożenia nowych rozwiązań – wciąż pozostaje niewysłuchany - alarmuje Polska Izba Handlu. - Popieramy proekologiczne rozwiązania, ale nie kosztem sklepów - mówi prezes PIH Maciej Ptaszyński.

"W praktyce oznacza to bankructwo". Branża alarmuje

"W praktyce oznacza to bankructwo". Branża alarmuje

Źródło:
tvn24.pl

Czy przyniesienie mężowi obiadu może kosztować 60 tysięcy złotych? Według Zakładu Ubezpieczeń Społecznych - tak. Takiej kwoty ZUS zażądał od ubezpieczonej kobiety, uznając jej codzienną aktywność za naruszenie zasad przebywania na L4. Sprawa trafiła do sądu.

Zanosiła obiad mężowi, ZUS zażądał 60 tysięcy złotych. "Najbardziej absurdalna wygrana"

Zanosiła obiad mężowi, ZUS zażądał 60 tysięcy złotych. "Najbardziej absurdalna wygrana"

Źródło:
tvn24.pl

Ekspert z branży turystycznej przewiduje, że czeka ją kryzys. Wiele europejskich miast ma dość masowej turystyki. Tłumy, wysokie ceny, hałas - to tylko niektóre z niedogodności, z którymi muszą się mierzyć mieszkańcy Barcelony, Wenecji czy Lizbony. Ich protesty są coraz częstsze.

Koniec tanich wakacji w Europie? "Sytuacja wymknęła się spod kontroli"

Koniec tanich wakacji w Europie? "Sytuacja wymknęła się spod kontroli"

Źródło:
CNN, PAP

Dedykowany zespół w Ministerstwie Finansów i Centrum Kompetencyjne Krajowej Administracji Skarbowej mają zająć się przeciwdziałaniem agresywnej optymalizacji podatkowej. - Skala zjawiska rośnie, a walka z nim wymaga specjalistycznych kompetencji, wiedzy i nowoczesnych narzędzi analitycznych - tłumaczył wcześniej minister finansów i gospodarki Andrzej Domański.

Nowa broń fiskusa. "Skala zjawiska rośnie"

Nowa broń fiskusa. "Skala zjawiska rośnie"

Źródło:
tvn24.pl

Rekordowa wygrana w wysokości 250 milionów euro, czyli w przeliczeniu ponad miliard złotych, padła we wtorek wieczorem we Francji w loterii EuroMillions. Jest to najwyższa możliwa kwota i nigdy wcześniej taka wygrana nie padła w tym kraju.

Ogromna kumulacja rozbita. Rekordowa wygrana

Ogromna kumulacja rozbita. Rekordowa wygrana

Źródło:
PAP

Koncern jądrowy Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP) potwierdził, że zakończył działalność w Polsce. Według medialnych doniesień na decyzję południowokoreańskiej firmy mogła wpłynąć ugoda, jaką zawarła z amerykańskim Westinghouse w sporze o własność intelektualną.

Mieli zbudować elektrownię. Wycofują się z Polski

Mieli zbudować elektrownię. Wycofują się z Polski

Źródło:
PAP

W Koninie rusza nowa inwestycja przemysłowa związana z produkcją komponentów do baterii litowo-jonowych. - Kilkaset osób ma znaleźć pracę w chińskim zakładzie JS Energy Europe - powiedział Radiu Poznań zastępca prezydenta miasta Paweł Adamów.

Chińczycy zainwestują w Polsce. Kilkaset nowych miejsc pracy

Chińczycy zainwestują w Polsce. Kilkaset nowych miejsc pracy

Źródło:
Radio Poznań

Rosja, pomimo sankcji, będzie nadal dostarczać Indiom ropę naftową; wykorzystujemy w tym celu "bardzo, bardzo specjalny mechanizm" - powiedział podczas środowego briefingu dla prasy charge d'affaires w rosyjskiej ambasadzie w Delhi, Roman Babuszkin. Eksport do Indii pozostanie na stałym poziomie - zapewnił.

Rosja wykorzystuje "bardzo specjalny mechanizm"

Rosja wykorzystuje "bardzo specjalny mechanizm"

Źródło:
PAP

Do obiegu w Wielkiej Brytanii wchodzą ostatnie jednofuntowe monety z wizerunkiem królowej Elżbiety II. Na rynek trafi ponad 23 miliony sztuk. "To przełomowy moment w historii brytyjskiej monety" - podkreśla Królewska Mennica.

Ostatnie takie monety wchodzą na rynek. "To przełomowy moment"

Ostatnie takie monety wchodzą na rynek. "To przełomowy moment"

Źródło:
BBC

Ministerstwo Finansów przygotowało zmiany w sprawie kasowego PIT. Limit przychodów pozwalający na skorzystanie z rozwiązania ma zostać podniesiony z obecnego poziomu 1 miliona do 2 milionów złotych. Deregulacyjna zmiana ma umożliwić szerszej grupie przedsiębiorców wybranie tej opcji. Do tej pory zainteresowanie kasowym PIT było mizerne.

Zainteresowanie było mizerne, ministerstwo szykuje zmiany w PIT

Zainteresowanie było mizerne, ministerstwo szykuje zmiany w PIT

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Pop Mart, chiński producent zabawek kolekcjonerskich, w tym popularnej figurki Labubu, spodziewa się przychodu w wysokości 30 miliardów juanów (ponad 4 mld dol.) jeszcze w tym roku. Prezes Wang Ning podał, że to wynik znacznie przewyższający pierwotny cel - 20 miliardów juanów.

Labubu globalnym hitem. Potężne wzrosty, miliardowe wpływy

Labubu globalnym hitem. Potężne wzrosty, miliardowe wpływy

Źródło:
Reuters

Główny Inspektorat Sanitarny wydał w środę ostrzeżenie publiczne dotyczące możliwej obecności fragmentów szkła w dwóch partiach naturalnej wody mineralnej gazowanej z Ciechocinka.

Skargi klientów, wycofane partie produktu. "Nie należy ich spożywać"

Skargi klientów, wycofane partie produktu. "Nie należy ich spożywać"

Źródło:
PAP

Biały Dom potwierdził we wtorek, że administracja Donalda Trumpa pracuje nad umową, która mogłaby umożliwić rządowi USA przejęcie 10 procent udziałów w Intelu.

Rząd chce przejąć udziały w gigancie. Biały Dom potwierdza

Rząd chce przejąć udziały w gigancie. Biały Dom potwierdza

Źródło:
BBC

Walmart wstrzymał sprzedaż części mrożonych krewetek w USA. Powodem jest wykrycie materiału radioaktywnego w jednej z przesyłek.

Radioaktywne krewetki. Wycofują produkt ze sklepów

Radioaktywne krewetki. Wycofują produkt ze sklepów

Źródło:
BBC

Klientka restauracji na Ibizie pokazała w mediach społecznościowych zdjęcie rachunku, na którym do kosztów obiadu dodana została opłata 12 euro za uchwyt do powieszenia torebki przy stole. Gdy o sprawie zrobiło się głośno, zajęło się nią hiszpańskie stowarzyszenie FACUA, twierdząc, że taka praktyka jest sprzeczna z przepisami regulującymi prawa konsumentów.

Zaskakująca pozycja na rachunku w restauracji. "Czy to normalne?"

Zaskakująca pozycja na rachunku w restauracji. "Czy to normalne?"

Źródło:
CNN Portugal, facua.org

We wtorkowym losowaniu Eurojackpot nie padła główna wygrana. W Polsce najwyższa była nagroda czwartego stopnia w wysokości 668 tysięcy złotych. W najbliższym losowaniu do wygrania będzie 140 milionów złotych.

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Kumulacja w Eurojackpot rośnie

Źródło:
tvn24.pl

We wtorek norweski urząd lotnictwa wydał ostrzeżenia dla wszystkich pilotów latających nad archipelagiem Svalbard. Od początku lipca systemy nawigacji i lokalizacji GPS są zakłócane, co stanowi zagrożenie dla lotów pasażerskich i medycznych. Źródło zakłóceń nie jest jeszcze znane. W czerwcu problemy z GPS dotyczyły także północnej części Polski.

Tajemnicze zakłócenia GPS. Wydano ostrzeżenia

Tajemnicze zakłócenia GPS. Wydano ostrzeżenia

Źródło:
PAP

- W tym tygodniu ruszą kontrole pierwszych 16 budzących wątpliwości projektów z Krajowego Programu Odbudowy wspierających dywersyfikację branży HoReCa - zapowiedziała na portalu X ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.

"Zostały uznane za wątpliwe". Kontrola w tym tygodniu

"Zostały uznane za wątpliwe". Kontrola w tym tygodniu

Źródło:
PAP

Inspektorzy pracy zyskają uprawnienia do przekształcania umów i przeprowadzania kontroli zdalnych, a kary za łamanie przepisów zostaną podwyższone - wynika z rządowej zapowiedzi projektu nowelizacji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy.

Rewolucja w prawie pracy. Nowe uprawnienia i wyższe kary

Rewolucja w prawie pracy. Nowe uprawnienia i wyższe kary

Źródło:
PAP

System kaucyjny działa w kilkunastu krajach Europy, obecnie korzysta z niego 180 milionów osób, a już niedługo ruszy także w Polsce - od 1 października. Wtedy w sklepach zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach objętych systemem, a więc takie, na których znajdzie się wyraźny znak kaucji z jej kwotą. Co o tym systemie trzeba wiedzieć? Wyjaśniamy.

System kaucyjny. Wszystko, co trzeba wiedzieć

System kaucyjny. Wszystko, co trzeba wiedzieć

Źródło:
tvn24.pl

Wsparcie uboższych odbiorców ciepła na drugą połowę 2025 i 2026 rok znalazło się w założeniach projektu resortu energii, które opublikowano w wykazie prac rządu. Pomoc mają otrzymać rodziny z dochodem równym lub niższym 2454,52 złotego na osobę.

Bon ciepłowniczy. Nowy plan resortu energii

Bon ciepłowniczy. Nowy plan resortu energii

Źródło:
PAP

Pełne wdrożenie sztucznej inteligencji może przynieść amerykańskim firmom oszczędności rzędu 920 miliardów dolarów rocznie - donosi portal Axios, powołując się na szacunki analityków banku Morgan Stanley. Redukcja kosztów wynikałaby głównie z ograniczenia liczby etatów.

Oszczędności mogą być potężne. Kosztem pracowników

Oszczędności mogą być potężne. Kosztem pracowników

Źródło:
PAP

Victorinox, producent słynnych szwajcarskich scyzoryków, może przenieść część swojej produkcji do Stanów Zjednoczonych. Jak powiedział w wywiadzie dla niemieckiego magazynu "WirtschaftsWoche" Carl Elsener, dyrektor generalny firmy, ta chciałaby w ten sposób zmniejszyć wpływ taryf nałożonych przez Donalda Trumpa.

Rozważają przeniesienie produkcji przez cła Trumpa

Rozważają przeniesienie produkcji przez cła Trumpa

Źródło:
Reuters