Trzeba się udać do urzędu miasta i zapytać o warunki otrzymania mieszkania komunalnego, bo każda gmina w szerokim zakresie może je kształtować samodzielnie. Możliwe jest, że na przykład w Słupsku szybciej dostaniemy mieszkanie niż Warszawie, bo to zależne jest od miasta - wyjaśnia w rozmowie z biznesową redakcją portalu tvn24.pl Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich. Podkreśla, że większość programów mieszkaniowych kierowanych jest do młodych ludzi. - A zapotrzebowanie na mieszkania komunalne dotyczy głównie osób w średnim wieku i starszych - stwierdza.
Ze względu na rosnące ceny mieszkań w mediach społecznościowych pojawia się coraz więcej zapytań o mieszkania komunalne. Jak je dostać, jakie trzeba spełnić warunki, ile czasu trwa rozpatrzenie wniosku, ile jest osób oczekujących, a nawet czy można do takiego mieszkania wprowadzić się z kotem?
- Metr kwadratowy mieszkania zaczyna być wartością coraz bardziej znaczącą. Ze względu na ceny mieszkań mamy terapię szokową. Nagle zderzamy się z tym, że trzeba pokrywać drogie koszty utrzymania mieszkania. To, co się teraz dzieje, to jest szok - komentuje Marek Wójcik ze Związku Miast Polskich.
Zwraca uwagę, że w mieszkaniach komunalnych czynsze nie są wysokie. - Wartość odtworzeniowa czynszu, czyli kwota jaka nam jest potrzebna, żebyśmy mieli mieszkanie jak nowe, w 2021 roku to było 1,27 procent. To bardzo mało. Takie lokale najczęściej mają ponad trzydzieści metrów kwadratowych, a czynsz wynosi około sześćset złotych - mówi.
Czytaj więcej: Dwucyfrowy wzrost cen mieszkań. Kraków przed Warszawą
Ile czeka się na mieszkanie z zasobu miast i gmin?
Kontaktujemy z wydziałem gospodarki komunalnej i mieszkaniowej w Pile, aby dowiedzieć się, ile trzeba czekać na mieszkanie z zasobu miasta. "Najdłużej oczekiwała na przydział mieszkania z zasobu gminy Piła osoba, która złożyła wniosek o przydział mieszkania szesnaście lat temu" – czytamy w odpowiedziach na pytania biznesowej redakcji tvn24.pl
Z kolei najkrótszy okres oczekiwania dotyczył osoby, która złożyła wniosek w styczniu 2024 roku. "Wśród osób, które na przydział mieszkania czekają kilka, kilkanaście lat, są takie, które miały już oferty zawarcia umowy najmu na lokal lub ofertę zawarcia umowy na remont lokatorski lokalu, lecz z nich nie skorzystały" – wytłumaczono.
W Pile w 2020 roku złożono 104 wnioski o mieszkania z zasobu Gminy Piła, a przyznano 27. Z kolei w roku 2021 złożono 125 wniosków, z czego przyznano 33. W 2022 i 2023 złożono 135, a przyznano 31 i 42.
Marek Wójcik wyjaśnia, że miasta w ramach wsparcia mieszkańców oferują mieszkania komunalne, których dostępność warunkowana jest wyższymi limitami dochodów. - Mówiąc wprost są one przyznawane osobom, które są w stanie opłacać czynsz, koszty funkcjonowania tego mieszkania - mówi.
Mieszkania komunalne bywają mylone z socjalnymi, które z kolei są przeznaczone dla osób o najniższych dochodach oraz tych, którzy mają wyroki sądowe o przyznanie takiego mieszkania. - Jeżeli nie mamy lokalu socjalnego dla kogoś, kto jest uprawniony na przykład sądownie do takiego lokalu, to wypłacamy mu odszkodowanie. Nie jest to zjawisko małe. Ponad czterdzieści procent miast ma z tym do czynienia, a koszty przekraczają kwotę sześćdziesięciu milionów złotych – dodaje.
Wójcik podaje, że w Polsce w 1999 roku mieszkań komunalnych było prawie 2 mln., czyli 17 proc. całego zasobu mieszkaniowego. W 2016 roku było ich 868 tys., stanowiły 6,1 proc. zasobu. W 2022 roku mieszkań komunalnych było 620 tys., czyli ok. 4,5 proc. zasobu.
- Dane wskazują na to, że mamy jedną trzecią mieszkań mniej niż w 1999 roku. Wynika to z tego, że sprzedano lokale dotychczasowym najemcom. W 2022 roku 126 tysięcy osób oczekiwało na mieszkania komunalne. Najwięcej z nich jest w dużych miastach, to jest osiemdziesiąt procent - informuje.
"Rekordzista miał prawie siedemset tysięcy złotych długu"
Pytamy, jak zdobyć mieszanie komunalne? - Trzeba się udać do urzędu miasta i zapytać o warunki otrzymania mieszkania komunalnego, bo każda gmina w szerokim zakresie może je kształtować samodzielnie. Możliwe jest, że na przykład w Słupsku szybciej dostaniemy mieszkanie niż Warszawie, bo to zależne jest od miasta - podkreśla.
Zauważa, że "miasta będą konkurowały o mieszkańców". - Tak się dzieje z powodów demograficznych. W ciągu najbliższych dwudziestu lat prawie cztery miliony osób ubędą w miastach, a na obszarach wiejskich - sto sześćdziesiąt tysięcy. Miasta będą walczyć o swoich mieszkańców, bo są takie miejsca w Polsce, gdzie ubędzie jedna trzecia ludzi. Infrastruktura techniczna pozostanie taka sama. Co to oznacza? Jak mam mniej odbiorców sieci wodociągowej czy dróg, a muszą je utrzymać, to podnoszę stawki. To się napędza - wyjaśnia Marek Wójcik.
Jego zdaniem nowe formy pozyskania mieszkańców kierowane są do ludzi młodszych. - A zapotrzebowanie na mieszkania komunalne dotyczy głównie osób w średnim wieku i starszych. Polityka mieszkaniowa w samorządach to dylemat i jedna wielka krzyżówka - mówi.
Wskazuje kolejny problem. - To długi. Zadłużenie łącznie w sektorze komunalnym wynosi prawie cztery miliardy złotych. Jest sześćset dwadzieścia tysięcy mieszkań, a połowa z nich jest zadłużona. Lokatorzy nie płacą czynszu. Rekordzista miał prawie siedemset tysięcy złotych długu - zdradza. - Za te cztery miliardy złotych wybudowalibyśmy kilkadziesiąt nowych mieszkań - zakłada.
Zasady przyznawania mieszkań komunalnych
Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowej w Słupsku przekazało biznesowej redakcji portalu tvn24.pl, że w celu otrzymania lokalu komunalnego należy łącznie spełniać następujące warunki: być członkiem wspólnoty samorządowej Miasta Słupska, posiadać dochody, uzasadniające oddanie w najem socjalny lokalu lub w najem na czas nieoznaczony, zamieszkiwać w warunkach kwalifikujących wnioskodawcę do ubiegania się o najem lokalu z mieszkaniowego zasobu.
Ponadto nie można posiadać tytułu prawnego do innego lokalu, nie można posiadać rażącej dysproporcji między dochodami wskazanymi w złożonej deklaracji, a wykazanym w oświadczeniu stanem majątkowym oraz nie można posiadać zadłużenia z tytułu korzystania z lokalu należącego do mieszkaniowego zasobu.
W uchwale nr XXXI/509/21 Rady Miejskiej w Słupsku czytamy, że "dla gospodarstw domowych ubiegających się o zawarcie umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony - udokumentowany średni miesięczny dochód z okresu trzech kolejnych miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku, bądź arkusza aktualizacyjnego o przyznanie lokalu na czas nieoznaczony przypadający na członka tego gospodarstwa domowego, większym od określonego w pkt 1, a nieprzekraczający: a) 200 proc. najniższej emerytury w gospodarstwach 1- osobowego, b) 175 proc. najniższej emerytury w gospodarstwach 2 - 4 osobowych, c) 125 proc. najniższej emerytury w gospodarstwach 5 i więcej osobowych"
W Słupsku w 2020 roku złożono 120 wniosków o mieszkanie z zasobów miasta, w 2021 - 113 wniosków, w 2022 - 143, a w 2023 - 124.
Wyjaśniono, że okres oczekiwania na pomoc mieszkaniową jest liczony od momentu umieszczenia osoby na liście mieszkaniowej lub liście najmu socjalnego przez Społeczną Komisję Mieszkaniową. Zawieranie umów najmu z osobami znajdującymi się na listach następuje zgodnie z kolejnością.
W 2020 roku na takiej liście oczekujących było 325 osób, w 2021 - 295, w 2022 - 281, a w 2023 - 267.
"Trudno jest wskazać średni czas oczekiwania. Potrzeby mieszkaniowe Miasta Słupska są niewystarczające ze względu na małą liczbę mieszkań. Lokale pozyskiwane są głównie w wyniku naturalnego ruchu ludności i jest to uzysk niewielki. Ponadto Miasto ma za zadanie zabezpieczyć lokale na potrzeby realizacji wyroków sądowych, wykwaterowań (rozbiórki, remont lub modernizacja) i zamian. Osoby oczekujące na listach mogą skorzystać z dostępnej formy przyspieszenia to jest wykonania remontu we własnym zakresie i na własny koszt" - podkreślono w korespondencji.
Skrócony czas oczekiwania dla osób w trudnej sytuacji
Kontaktujemy się również z wydziałem prasowym urzędu miasta w Warszawie. Dowiadujemy się, że zgodnie z przepisami pomoc mieszkaniowa może zostać udzielona mieszkańcom, którzy wykażą, że Warszawa jest miejscem ich stałego pobytu, których dochód z ostatnich 12 miesięcy nie przekracza określonej w uchwale wartości, zamieszkują w warunkach mieszkaniowych uzasadniających ich poprawę, nie mogą same zabezpieczyć swoich potrzeb mieszkaniowych.
"Kryteria dochodowe są zależne od sytuacji i liczby osób w gospodarstwie domowym. Podstawowe kryterium do najmu na czas nieoznaczony (netto) dla gospodarstwa jednoosobowego, to 4 730,39 zł. Dla gospodarstwa dwuosobowego 6 622,55 zł, dla trzyosobowego, 9 145,43 zł, dla czteroosobowego 10 722,22 zł." - podano.
Wyjaśniono, że "średni czas oczekiwania na lokal z mieszkaniowego zasobu miasta jest uzależniony od kilku czynników. Przede wszystkim zależy od zasobu mieszkaniowego danej dzielnicy".
"Czas oczekiwania zależy również od sytuacji wnioskodawcy. Tryb rozpatrywania wniosków oparty jest na systemie punktowym, który uwzględnia szczególną sytuację wnioskodawcy. Osoby znajdujące się w trudnej sytuacji, wymagającej pilnej pomocy, mają skrócony czas oczekiwania na lokal".
W 2020 roku na pomoc mieszkaniową oczekiwało 3550 gospodarstw, w 2021- 2881, a w 2022 - 2651. Z kolei liczba zrealizowanych wniosków o pomoc mieszkaniową, to w 2020 - 2764, w 2021 - 3201 i w 2022- 3108. Urząd miasta nie posiada jeszcze danych za rok 2023.
Czytaj też: Mieszkają w kontenerach, autach, mikromieszkaniach. "Rynek nieruchomości stał się koszmarem"
Chcesz podzielić się ważnym tematem? Skontaktuj się z autorką tekstu: joanna.rubin@wbd.com
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Grand Warszawski / Shutterstock