Po napaści Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku zachodnie państwa zamroziły prawie połowę zagranicznych aktywów pochodzących z Moskwy - około 300 miliardów euro. Około 200 miliardów euro ulokowano w Unii Europejskiej - głównie w Euroclear, instytucji finansowej, która zapewnia bezpieczeństwo aktywów bankom, giełdom i inwestorom.
Przywódcy UE uzgodnili w czwartek kluczowy pakiet finansowania dla Ukrainy o wartości 50 miliardów euro i zbliżyli się do sfinalizowania planu wykorzystania zysków gromadzących się na rachunkach Euroclear.
W oświadczeniu wydanym na zakończenie szczytu przywódcy UE stwierdzili, że "mogą zostać wygenerowane potencjalne dochody… w związku z wykorzystaniem nadzwyczajnych dochodów posiadanych przez podmioty prywatne, pochodzących bezpośrednio z unieruchomionych aktywów Centralnego Banku Rosji".
Sankcje zamroziły środki
Belgijska spółka Euroclear ujawniła w czwartek, że zarobiła 5,2 miliarda euro odsetek od dochodów wygenerowanych przez rosyjskie aktywa, które są objęte sankcjami od czasu ich zamrożenia przez UE i G7 w 2022 roku.
"Liczba sankcji i kontrsankcji wprowadzonych od lutego 2022 r. jest bezprecedensowa i nadal ma znaczący wpływ na codzienną działalność Euroclear" – stwierdziła grupa w oświadczeniu.
Unia Europejska i jej sojusznicy są zdecydowani włączyć Rosję do kolosalnego rachunku za odbudowę Ukrainy, szacowanego rok temu przez Bank Światowy na 411 miliardów dolarów w ciągu następnej dekady.
Jedna z propozycji Komisji Europejskiej zakłada wykorzystanie specjalnej opłaty w celu pobrania nieoczekiwanych dochodów z odsetek, które następnie wpłacane byłyby do budżetu UE na odbudowę Ukrainy.
Plan ten został opóźniony ze względów prawnych i finansowych, a niektóre państwa członkowskie UE i Europejski Bank Centralny obawiały się, że nawet staranne ukierunkowane środków może stać w sprzeczności z prawem międzynarodowym i zachwiać zaufaniem do euro, jako drugiej co do wielkości waluty rezerwowej na świecie. UE starała się przeciwstawić nielegalność inwazji Rosji poprzez własne ścisłe przestrzeganie praworządności.
Jak powiedział CNN jeden z unijnych dyplomatów kraje członkowskie UE zasadniczo zgodziły się na wykorzystanie tych nieoczekiwanych dochodów z odsetek, chociaż szczegóły praktycznego wykonania tej operacji muszą jeszcze zostać dopracowane. Prawnicy pracują nad tekstem umowy, zanim zostanie ona przedstawiona państwom członkowskim UE do ostatecznego zatwierdzenia.
Odsetki z rosyjskich pieniędzy rosną
W swoim rachunku zysków i strat spółka Euroclear – która rozlicza transakcje transgraniczne i zabezpiecza aktywa o wartości około 40 bilionów euro – stwierdziła, że koncentruje się na "minimalizowaniu potencjalnego ryzyka prawnego i operacyjnego", które może wynikać z propozycji urzędników UE przekazania pieniędzy Ukrainie.
Euroclear podało, że stan środków pieniężnych w jego bilansie wzrósł rok do roku o 38 miliardów euro - do 162 miliardów euro, do czego przyczyniły się płatności związane z zamrożonymi rosyjskimi aktywami, w tym obligacjami. Płatności te obejmują na przykład odsetki płacone od obligacji, czy też wpływy generowane przez papiery wartościowe, których termin ważności dobiegł końca i są ponownie inwestowane.
W normalnych okolicznościach płatności te zostałyby dokonane na rosyjskie rachunki bankowe, ale zostały zablokowane przez sankcje i generują ogromne kwoty odsetek – tym bardziej, jeśli pod uwagę weźmie się niedawną falę podwyżek stóp procentowych.
Jak zauważa CNN obecnie Euroclear jest uwikłany w kilka postępowań prawnych dotyczących sankcji – prawie wyłącznie przed sądami rosyjskimi – ponieważ powodowie starają się uzyskać dostęp do aktywów zablokowanych w jej księgach. Spółka oświadczyła, że w dalszym ciągu zatrzymuje zyski związane z tymi aktywami "do czasu wydania dalszych wytycznych dotyczących podziału takich zysków lub zarządzania nimi".
Autorka/Autor: jw/ams
Źródło: CNN