Wcześniejsza emerytura. Dla kogo i ile wynosi?

Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych. Uchyla ona wygasający charakter tego świadczenia. Obecnie świadczenia te przysługują tylko tym osobom, które przed 1 stycznia 1999 roku wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Wiceminister rodziny Stanisław Szwed podkreślił w rozmowie z Polską Agencją Prasową, że zmiany te zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku. Wyjaśnił, że emerytury pomostowe to świadczenia, które mają chronić osoby pracujące w trudnych warunkach.

Zdaniem wiceszefa MRiPS "warunki pracy w Polsce nie poprawiły się na tyle, by można było zrezygnować z możliwości przejścia na wcześniejsze świadczenia".

Szwed przypomniał, że zgodnie z nowymi przepisami o emeryturę pomostową będą mogły się ubiegać osoby, które przepracują 15 lat w warunkach szczególnych, a ich staż pracy wynosi w przypadku kobiet 20 lat, a w przypadku mężczyzn 25 lat. Pracownik musi złożyć wniosek w celu uzyskania prawa do emerytury pomostowej.

- Nowe rozwiązanie uprawnia do wcześniejszego o 5 lat przejścia na emeryturę. Kobieta musi mieć 55 lat, a mężczyzna 60 lat - zaznaczył Szwed. - Przez te 5 lat osoby pobierające emerytury pomostowe są w okresie przejściowym, następnie nabywają prawo do emerytury na ogólnych zasadach - dodał.

Wiceminister wyjaśnił, że emerytura pomostowa jest wyliczana na tych samych zasadach co powszechna. - Świadczenie wynosi 100 procent potencjalnej emerytury obliczonej dla osoby w wieku 60 lat, jest ona też waloryzowana według tych samych zasad - podkreślił Szwed. Przekazał, że średnia emerytura pomostowa wynosi około 3200 zł.

Jak wskazał wiceszef resortu rodziny, wykaz zawodów, które mogą być objęte emeryturą pomostową można znaleźć w załączniku do ustawy o emeryturach pomostowych. - W tej chwili w ramach Rady Dialogu Społecznego jest dyskusja na temat oceny poszczególnych branż w tych załącznikach. Głównym odbiorcą tych postulatów jest Centralny Instytut Ochrony Pracy, który wydaje ostateczną opinię w tym zakresie - powiedział wiceszef MRiPS.

Są to np. prace: maszynistów pojazdów trakcyjnych, kierowców pojazdów uprzywilejowanych, operatorów żurawi wieżowych oraz dźwignic portowych, a także członków zespołów ratownictwa medycznego.

Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w czerwcu 2023 roku liczba osób pobierających emerytury pomostowe wyniosła 40,8 tys. ZUS szacuje, że po uchyleniu wygasającego charakteru emerytur pomostowych, liczba osób, które przejdą na to świadczenie wyniesie: w 2024 roku - 7,3 tys., w 2029 roku - 4 tys., w 2033 roku - 4,8 tys.

Wiceminister rodziny zaznaczył, że nowelizacja ustawy wprowadza także ochronę przyszłych emerytów. - Nie trzeba będzie rozwiązywać umowy o pracę przy zgłaszaniu wniosku o emeryturę pomostową. Dopiero w momencie wydania decyzji przez ZUS, że emerytura pomostowa została przyznana, trzeba rozwiązać umowę o pracę - wyjaśnił Szwed.

Poinformował, że obecnie na emerytury pomostowe przeznaczanych jest rocznie około jednego miliarda złotych. - Uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych oznacza wzrost wydatków na ten cel w wysokości 240 milionów złotych rocznie - podał wiceminister rodziny.

Jak przekazało MRiPS, z danych dostępnych w 2022 roku wynika, że za około 317 tys. pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest odprowadzana składka na Fundusz Emerytur Pomostowych (FEP) przez 8,53 tys. pracodawców.

Dla porównania w 2010 roku 7,5 tys. pracodawców opłaciło składki na FEP za 312,4 tys. pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a w 2019 roku 8,5 tys. płatników za 317 tys. pracowników.

W porównaniu z 2010 rokiem obserwuje się wzrost liczby płatników o 21,5 proc., a liczby pracowników o 1,5 proc.