Duże zmiany dla pracowników. "Mają znaczenie dla długości urlopu"

Projekt dotyczący obliczania stażu pracy jest obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych i opiniowaniu. Zmiany mają wejść w życie z 1 stycznia 2026 r. 

Nowe regulacje były w czwartek dyskutowane w Sejmie. Wcześniej ministerstwo informowało o nich także na swojej stronie internetowej.

Zgodnie z zapowiedzianymi zmianami do stażu pracy wliczane będą:

1. Okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności gospodarczej oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą taką działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

- przykładem pracownika, jak wyjaśnia MRPiPS, który skorzysta na tej regulacji jest pracownik z dwudziestoletnim stażem pracy na podstawie umowy o pracę. Przed podjęciem pracy na podstawie stosunku pracy pracownik prowadził jednak przez 5 lat jednoosobową działalność gospodarczą. W związku z zaliczeniem do stażu pracy także okresu działalności gospodarczej uzyska prawo do nagrody jubileuszowej przysługującej z tytułu 25 lat pracy (jeżeli przepisy prawa pracy obowiązujące u zatrudniającego pracodawcy taką nagrodę przewidują).

2. Okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

- po wejściu w życie zmiany, pracownik posiadający przykładowo 7 lat stażu pracy, po zaliczeniu do stażu pracy dodatkowych 4 lat pracy na podstawie umowy zlecenia, uzyska urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni.

- w tym przypadku czas ten zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy.

3. Okresy wykonywania umowy agencyjnej oraz okres pozostawania osobą współpracującą, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe.

4. Okres zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

5. Okres pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych.

6. Okresy działalności zawodowej, która zasadniczo stanowi tytuł do ubezpieczeń społecznych, w których dana osoba nie podlegała jednak ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

- dla przykładu może to być zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19, niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu ulgi na start czy zwolnienie dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, które przekroczyły kwotę rocznej podstawy wymiaru składek, a także okres ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat.

Wymienione okresy będą potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

- Staż pracy ma znaczenie na przykład dla długości urlopu, jaki danej osobie przysługuje. Staż pracy ma znaczenie dla tego, czy danemu pracownikowi będzie przysługiwała w określonym roku nagroda jubileuszowa. Często także dostęp do wyższych stanowisk jest uzależniony od posiadania lub nieposiadania określonego stażu pracy. Krzywdą dla pracujących Polek i Polaków jest odmawianie im uznania, że lata ich faktycznej pracy, pracą nie było - powiedziała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podczas debaty w czwartek w Sejmie nad proponowaną zmianą.

Zaznaczyła, że choć jest to zmiana wyczekiwana zarówno przez pracowników, jak i przedsiębiorców to "musi być wprowadzona w warunkach dialogu i zgodnie z zasadą przewidywalności prawa". - Dlatego proponujemy, żeby vacatio legis były odpowiednio długie i żeby te przepisy weszły od 1 stycznia, ale 2026 roku - powiedziała Dziemianowicz-Bąk.

Wiceminister pracy Sebastian Gajewski dopytywany był przez posłów, dlaczego nowelizacja ma wejść w życie dopiero z 1 stycznia 2026 r. - Vacatio legis jest potrzebne do tego, żeby po pierwsze: Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł dostosować się do nowego zadania, a po drugie: żeby przeprowadzić rzetelny proces legislacyjny z udziałem partnerów społecznych, tak żeby pracodawcy i przedstawiciele pracowników, związki zawodowe, mogli wziąć udział w tej dyskusji i także po to, żeby obie strony stosunku pracy, ale przede wszystkim pracodawcy, przedsiębiorcy mogli się do tych nowych zmian dostosować, mogli także przeprowadzić stosowną kalkulację kosztów, aby nikt tutaj nie czuł się zaskakiwany - odpowiedział.

Według obecnych przepisów umowa zlecenie czy okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wlicza się do stażu pracy. Obecnie pracownikowi na umowie o pracę przysługuje 20 dni urlopu, jeśli ma staż poniżej 10 lat i 26 dni urlopu, gdy ma staż pracy wyższy niż 10 lat.

Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że na koniec grudnia 2023 roku na samych umowach cywilno-prawnych, np. zlecenia i o dzieło, pracę wykonywało 2 miliony 376 tysięcy osób.