Japonia. Nowy gatunek orchidei. Kwiat wygląda, jakby był zrobiony ze szkła

Badacze odkryli w Japonii nowy gatunek orchidei, o tak delikatnych i kruchych kwiatach, że wyglądają jak zrobione ze szkła. Opisując swój sukces w czasopiśmie naukowym "Journal of Plant Research" podkreślili, że to ważne przypomnienie, by nie ulegać złudzeniu, że "wszystko już wiemy", bo kolejne takie niespodzianki mogą kryć się tuż pod naszym nosem.

- Różnorodność rodziny storczykowatych jest naprawdę zdumiewająca. Nowe odkrycia wzmacniają potrzebę badania i ochrony tych botanicznych klejnotów - przyznał Justin Kondrat ze Smithsonian Gardens Orchid Collection, niebędący członkiem zespołu, który badał nowy gatunek.

Storczyki z rodzaju kręczynek (Spiranthes) bywają nazywane "damskimi warkoczami" ze względu na swe podobieństwo do tej fryzury. Cechują się pojedynczą łodygą, którą porastają drobniutkie, dzwonkowate kwiatki. Nauka zna około 50 gatunków należących do tego rodzaju. Znajdowano je w regionach o umiarkowanym lub tropikalnym klimacie na terenie Europy, Azji, Australii i obu Ameryk. W Japonii znane są od setek lat. Dotychczas uważano, że w kraju tym występowały trzy główne gatunki storczyków tego rodzaju: S. australis, S. sinensis i S. hongkongensis, przy czym pierwszy z nich ma charakter endemiczny.

I właśnie w tej - wydawało się - świetnie zbadanej rodzinie odkryto nowy gatunek. Rośliny wypatrzono w prefekturze Tokio na terenie wulkanicznej wyspy Hachijo-jima na Morzu Filipińskim. Z powodu tej lokalizacji zdecydowano się na nazwę Spiranthes hachijoensis.

Później występowanie tych roślin stwierdzono także w regionach Kanto, Kiusiu, Sikoku i Chubu.

Zaczęło się od tego, że w 2012 roku Kenji Suetsugu z Uniwersytetu w Kobe badał rośliny z gatunku - jak uważał - S. australis. Zorientował się jednak, że ich łodyga jest gładka, zamiast pokryta włoskami. Zaobserwował także, że kwiaty pojawiły się wcześniej niż zazwyczaj u S. australis.

- To skłoniło nas do dalszych badań - powiedział Suetsugu.

Przez 10 lat on i inni badacze poszukiwali bezwłosych storczyków oraz analizowali ich cechy fizyczne, genetykę i sposoby rozmnażania. Jak wyjaśnił naukowiec, ponieważ populacje storczyków z tego rodzaju często pokrywają się geograficznie i mogą wyglądać podobnie, "ważne jest kompleksowe zrozumienie ich rozmieszczenia i ekologii, by móc odróżnić unikalne cechy nowego gatunku".

Jak donoszą autorzy badań, kwiaty S. hachijoensis mają kolor "od purpurowo-różowego do białego", a ich płatki - 3 do 4 milimetrów długości, mniej niż inne gatunki Spiranthes. Nie mają także struktury umożliwiającej samozapylenie. Pod względem morfologicznym roślina jest blisko spokrewniona z S. hongkongensis i S. nivea, ale drobne różnice fizyczne i analiza genetyczna potwierdziły jej wyjątkowość.

- Byliśmy podekscytowani, że udało nam się zidentyfikować nowy gatunek Spiranthes - powiedział Suetsugu. Podkreślił, że odkrycia dokonano w ramach najbardziej znanego rodzaju storczyka w Japonii, pielęgnowanego w tym kraju przez wieki. Dodał, że o tych kwiatach wspomniano w najstarszej japońskiej antologii poezji z 759 roku.

Zidentyfikowanie nowych gatunków roślin w Japonii to rzadkie wydarzenie, gdyż flora tego kraju jest na ogół szeroko udokumentowana i zbadana.

- Odkrycie nowych gatunków w zwykłych miejscach podkreśla konieczność wytrwałych poszukiwań - stwierdził Suetsugu. - Podkreśla również ciągłą potrzebę badań taksonomicznych i genetycznych, aby dokładnie ocenić różnorodność gatunków - dodał.

Na świecie znanych jest około 28 tysięcy gatunków storczyków. W szybkim tempie tracą jednak swe naturalne siedliska, co może utrudnić takie odkrycie jak to z prefektury tokijskiej. Po prostu - naukowcy mogą nie zdążyć.