Tutejsze burze są tak wielkie, że ich skutki utrzymują się przez setki lat

Źródło:
eurekalert.org
Saturn widziany teleskopem Hubble'a
Saturn widziany teleskopem Hubble'aNASA Goddard
wideo 2/10
Saturn

Naukowcy wykryli zaskakujące anomalie w atmosferze Saturna. Ich prawdopodobną przyczyną są burze, które setki lat temu występowały na północnej półkuli gazowego olbrzyma.

Saturn to szósta planeta Układu Słonecznego i druga pod względem wielkości. Jest najbardziej charakterystyczna, z uwagi na lodowo-skaliste pierścienie, które ją otaczają. I chociaż to Jowisz uważany jest za najbardziej "burzowe" ciało niebieskie z powodu ogromnego antycyklonu zwanego Wielką Czerwoną Plamą, na Saturnie także nie jest zbyt spokojnie.

Według najnowszych badań, także na Saturnie zachodzą megaburze, które mogą utrzymywać się przez stulecia.

Saturn w obiektywie Teleskopu WebbaNASA/ESA/CSA/Matthew Tiscareno/Matthew Hedman/Maryame El Moutamid/Mark Showalter/Leigh Fletcher/Heidi Hammel/Joseph DePasquale

Zaburzenia w emisji

Badanie, które ukazało się w piątek w czasopiśmie naukowym "Science Advances", zostało przeprowadzone przez astronomów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley oraz Uniwersytetu Michigan. Za pomocą radioteleskopów naukowcy chcieli zobaczyć, co dzieje się na planecie po burzy, którą zaobserwowano w 2010 roku. Zamiast tego znaleziono dowody na to, że w atmosferze Saturna nadal były ślady zjawisk, które zdarzyły się w 1876 roku, a być może nawet wcześniej.

Atmosfera Saturna składa się głównie z wodoru i helu, ale także z metanu, wody i amoniaku. Co około 20-30 lat występują w niej megaburze, przypominające ziemskie huragany, choć o wiele większej skali. Naukowcy nie są w stanie jednak stwierdzić, co je wywołuje.

- Zrozumienie mechanizmów powstawania największych burz w Układzie Słonecznym sprawia, że teoria huraganów zyskuje szerszy, kosmiczny kontekst i rzuca wyzwanie naszej obecnej wiedzy, przesuwając granice ziemskiej meteorologii - stwierdził główny autor badań Cheng Li.

- Dzięki falom radiowym sondujemy niskie warstwy chmur na gigantycznych planetach. Ponieważ reakcje chemiczne i dynamika zmieniają skład atmosfery planety, ich obserwacje są niezbędne do ustalenia rzeczywistego składu atmosfery planety - kluczowego parametru dla modeli formowania się ciał niebieskich. Obserwacje radiowe pomagają scharakteryzować procesy dynamiczne, fizyczne i chemiczne, w tym transport ciepła, tworzenie się chmur i konwekcję w atmosferach gazowych olbrzymów - tłumaczyła Imke de Pater, która od ponad 40 lat zajmuje się badaniem dalszych planet Układu Słonecznego, wykorzystując radioteleskopy Very Large Array w Nowym Meksyku.

Saturn w obiektywie teleskopu Hubble'a. Z lewej strony widoczne są dwie ciemniejsze "szprychy" na pierścieniu BNASA/ESA/Amy Simon (NASA-GSFC)/Alyssa Pagan (STScI)

Opada i się podnosi

Wspólnie z Chrisem Moeckelem, de Pater i Li odkryli zaskakującą anomalię w emisjach amoniaku w atmosferze Saturna. Powiązali ją z megaburzami, które występowały w przeszłości na północnej półkuli planety.

Naukowcy dostrzegli, że stężenie amoniaku jest niższe na średnich wysokościach atmosfery, tuż poniżej najwyższej warstwy chmur amoniakowo-lodowych, a niżej - około 100-200 kilometrów głębiej w atmosferze - jest większe. Stwierdzili, że związek chemiczny jest transportowany poprzez opady i ponowne parowanie.

- Na Ziemi, gdy pada ulewny deszcz, woda gromadzi się w kałużach. Ale na planetach-olbrzymach, które nie mają powierzchni, gdzie ma się gromadzić? Po prostu wyparowuje - powiedział Li.

Zjawisko to może utrzymywać się przez setki lat.

- Wiemy, że burze są duże, ale w oparciu o nasze doświadczenia z pogodą nigdy nie braliśmy pod uwagę możliwości, że mogą pozostawić po sobie skutki trwające setki lat. Na Ziemi pogoda nadchodzi i odchodzi, a na Saturnie się trzyma - dodał Li.

Sposób, w jaki anomalie zachowywały się od czasu aktywności burzowej, może pomóc naukowcom dowiedzieć się więcej o pogodzie na Saturnie.

Badanie ujawniło także, że chociaż Jowisz i Saturn - dwie największe planety Układu Słonecznego - składają się z wodoru, tak naprawdę są zupełnie inne. I chociaż na Jowiszu także dochodzi do anomalii w atmosferze, są one związane raczej z obecnością "stref" (białych pasm) oraz "pasów" (ciemnych pasm), a nie jak w przypadku Saturna - z burzami. Najnowsze odkrycie podaje w wątpliwość dotychczasową wiedzę o gazowych olbrzymach i innych planetach, sugerując, że "zjawiska atmosferyczne" jakie na nich zachodzą, mogą mieć różne przyczyny i skutki.

Saturn w obiektywie sondy CassiniNASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Autorka/Autor:kw

Źródło: eurekalert.org

Źródło zdjęcia głównego: NASA/ESA/Amy Simon (NASA-GSFC)/Alyssa Pagan (STScI)

Pozostałe wiadomości

Warunki na drogach w części kraju nadal są trudne - ostrzega Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W trzech województwach obowiązują pomarańczowe i żółte alarmy.

Niebezpieczna gołoledź. Pomarańczowe alerty IMGW

Niebezpieczna gołoledź. Pomarańczowe alerty IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wysłało w środę rano SMS-y ostrzegające przed opadami marznącego deszczu i gołoledzią. Alert otrzymali odbiorcy sieci komórkowych przebywający na południowym wschodzie kraju.

Alert RCB. "Możliwe utrudnienia komunikacyjne"

Alert RCB. "Możliwe utrudnienia komunikacyjne"

Źródło:
RCB

Chwile grozy przeżył właściciel psa, który wpadł do zamarzniętego jeziora podczas próby ratowania swojego pupila. Na miejsce zostali wezwani ratownicy, którzy udzielili pomocy poszkodowanym. Lokalny departament policji opublikował w sieci nagranie z akcji.

Pies wpadł do jeziora, właściciel rzucił się za nim. Nagranie

Pies wpadł do jeziora, właściciel rzucił się za nim. Nagranie

Źródło:
Reuters, NBC Boston

Pogoda na dziś. W środę 15.01 będzie padać i deszcz, i deszcz ze śniegiem, i sam śnieg. Kierowcy oraz piesi powinni uważać na śliskie nawierzchnie dróg i chodników. Na termometrach zobaczymy od -1 do 5 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 15.01. Mieszkanka opadów, a na termometrach od -1 do 5 stopni

Pogoda na dziś - środa 15.01. Mieszkanka opadów, a na termometrach od -1 do 5 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Dwa lądowniki księżycowe - jeden należący do japońskiej firmy Ispace, a drugi do amerykańskiej firmy kosmicznej Firefly - wystartowały z Florydy dzięki rakiecie SpaceX. Maszyny za kilkadziesiąt dni mają dotrzeć na Księżyc. Na pokładzie Falcona-9 znalazła się także wyjątkowa przesyłka.

Model szwedzkiego domku trafi na Księżyc

Model szwedzkiego domku trafi na Księżyc

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP

Gęsta mgła doprowadziła do paraliżu komunikacyjnego w części Indii. W wielu miejscach widzialność spadła poniżej 100 metrów, co wywołało opóźnienia lotów, pociągów oraz zatory na autostradach. Mieszkańcy niektórych regionów najbardziej zaludnionego państwa świata mierzą się także z falą chłodu.

Mgły spowiły i sparaliżowały miasto

Mgły spowiły i sparaliżowały miasto

Źródło:
Reuters

Zima przynajmniej na razie opuszcza Polskę. Śnieg w niektórych regionach popada jeszcze w środę, a w dalszej części tygodnia będzie jesiennie, ponuro i mglisto. Szansa na słońce jest, ale przeważnie w górach.

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

W środę miejscami może spaść 10 centymetrów śniegu. Co nas czeka w kolejnych dniach?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Satelita zbudowany przez studentów Akademii Górniczo-Hutniczej we wtorek wieczorem poleciał na orbitę w ramach misji Falcon 9 Transporter-12. To pierwszy satelita w pełni stworzony przez studentów oraz najmniejszy skonstruowany do tej pory w Polsce - mówią przedstawiciele uczelni, którzy byli gośćmi specjalnego wydania programu "Kijek w kosmosie" na antenie TVN24 BiS.

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. "To niesamowite uczucie"

Rakieta Elona Muska wystrzeliła najmniejszego polskiego satelitę. "To niesamowite uczucie"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, TVN24 BiS, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

Strażacy próbują powstrzymać dwa ogromne pożary, które spustoszyły część Los Angeles w zeszłym tygodniu. Według prognoz w środę ma wzrosnąć prędkość wiatru, który może utrudnić akcję gaśniczą. W wyniku żywiołu zginęło już 25 osób, a straty liczone są w setkach miliardów dolarów.

"Jedno to zobaczyć to w telewizji. Co innego obserwować z powietrza"

"Jedno to zobaczyć to w telewizji. Co innego obserwować z powietrza"

Źródło:
Reuters, CNN

Choć 15 stopni Celsjusza nie wydaje się niską temperaturą, dla mieszkańców stolicy Tajlandii to prawdziwe zimno. Właśnie tyle termometry pokazały w Bangkoku w poniedziałek rano. Jeszcze zimniej było na północy, gdzie zaskoczeni turyści fotografowali szron na trawie - opisują miejscowe media.

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Nietypowo zimno w Tajlandii. "Nie pamiętam, kiedy tak było"

Źródło:
CNN, Bangkok Post

W rejonie niszczycielskiego i tragicznego w skutkach pożaru w Pacific Palisades w Los Angeles powstało ogniste tornado. Wirującą kolumnę płomieni udało się zarejestrować na nagraniu.

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Ogniste tornado. Nagranie z Los Angeles

Źródło:
NBC News, tvnmeteo.pl

Dziewięć plaż w okolicach Sydney zamknięto po tym, jak woda wyrzuciła na brzeg szaro-białe kulki nieznanego pochodzenia. Są niewielkie i na ten moment ich skład pozostaje nieznany. Władze zarządziły już analizę tajemniczych obiektów.  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Woda wyrzuciła na brzeg tajemnicze kulki. Zamknięto najsłynniejsze plaże w regionie  

Źródło:
ABC, BBC, The Guardian, tvn24.pl

Australijscy naukowcy sklasyfikowali nowy gatunek pająka. "Big Boy", czyli Atrax christenseni, jest większą i bardziej jadowitą wersją ptasznika australijskiego - jednego z najbardziej niebezpiecznych pajęczaków na świecie.

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

"Nie radzę go dotykać, z całą pewnością wydziela duże ilości jadu"

Źródło:
PAP

39 131 nietoperzy 11 gatunków - to wynik 24. międzynarodowego liczenia nietoperzy w Międzyrzeckim Rejonie Umocnionym w województwie lubuskim. To jedno z największych polskich zimowisk tych latających ssaków. Naukowcy wskazują na zdolności adaptacyjne tych zwierząt do zmian klimatu.

Wielkie liczenie nietoperzy. Drugi rekordowy wynik

Wielkie liczenie nietoperzy. Drugi rekordowy wynik

Źródło:
PAP

Fala mrozów nadciągnęła nad Europę. Na początku tygodnia termometry, między innymi we Francji i Hiszpanii, pokazały nawet -12 stopni Celsjusza. Za ochłodzenie odpowiedzialne są masy powietrza z północnej części Starego Kontynentu. Według prognoz mroźna aura może utrzymać się przez kilka dni.

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Powiew chłodu w części Europy. "Najmroźniejszy poranek tej zimy"

Źródło:
ENEX, AEMET, MeteoFrance

Za nami pierwsza pełnia Księżyca w 2025 roku. Nocne niebo rozświetlił tak zwany Wilczy Księżyc. W tym czasie doszło także do innego niezwykłego wydarzenia - koniunkcji Srebrnego Globu z Marsem.

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Pierwsza pełnia Księżyca w tym roku. Była wyjątkowa

Źródło:
Kontakt24, nocneniebo.pl

W Kalifornii wzrosły obawy o dalsze rozprzestrzenianie się pożarów. Strach wśród strażaków i mieszkańców budzą prognozy meteorologów, z których wynika, że w najbliższych godzinach w Los Angeles wystąpią kolejne silne podmuchy wiatru Santa Ana. Krajowa Służba Meteorologiczna (NWS) wydała najwyższe ostrzeżenie o "szczególnie niebezpiecznej sytuacji" związanej z poważnymi warunkami pożarowymi.

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Wiatr w Los Angeles wzmaga się. "Przerażająca prognoza"

Źródło:
Rueters, CNN, PAP

Po weekendowych intensywnych opadach Zakopane zmaga się z nadmiarem zalegającego na poboczach śniegu. W tym tygodniu planowane jego jego wywożenie z miasta.

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Zakopane tonie w śniegu. Trzeba go wywozić z ulic

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Do trzeciego, znacznego stopnia wzrosło zagrożenie lawinowe w Tatrach. W wyższych partiach gór panują bardzo trudne warunki turystyczne. Na Kasprowym Wierchu leży 85 centymetrów śniegu, a w Dolinie Pięciu Stawów Polskich jest go ponad metr.

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Duże zagrożenie w Tatrach. "Mogą schodzić samoistnie"

Źródło:
PAP

Północ Grecji zasypał śnieg. Na drogach panują bardzo trudne warunki, niektórzy mieszkańcy są odcięci od prądu, ponadto zamknięto szkoły. Pogoda nagle pogorszyła się też w Atenach.

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Zima natarła na Grecję. Ludzie bez prądu, autobusy stanęły

Źródło:
PAP

W wyniku intensywnych opadów deszczu w stanie Minas Gerais na południowym wschodzie Brazylii zginęło co najmniej 10 osób - poinformowały miejscowe władze. Wiele domów zostało zniszczonych przez lawiny błotne. Nieprzejezdnych jest kilkaset dróg.

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Ziemia zasypała domy i drogi. Co najmniej 10 osób nie żyje

Źródło:
PAP, Reuters

Po śnieżnym i zimnym weekendzie wkrótce czeka nas duże ocieplenie. Sprawdź, co przyniesie pogoda w kolejnych 16 dniach w długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera i synoptyka tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Pogoda na 16 dni: zima wpadła do nas na krótko

Źródło:
tvnmeteo.pl

Trzy osoby zginęły, a dwie zostały ranne w wyniku zejścia lawiny w Piemoncie na północy Włoch. Poszkodowani zostali przetransportowani do szpitala za pomocą helikoptera.

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Lawina porwała narciarzy. Nie żyją trzy osoby

Źródło:
PAP, Euronews, Reuters

Lód z przejeżdżającego auta uszkodził szybę innego pojazdu. Zdarzenie, do którego doszło w jednym z amerykańskich miast w stanie Kansas, zostało uchwycone przez kamerkę samochodową.

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Kawałek lodu leciał w jego kierunku. Nagranie

Źródło:
CNN, KCTV

Do silnego trzęsienia ziemi doszło w nocy z soboty na niedzielę w Meksyku. Wstrząsy o magnitudzie 6,2 spowodowały panikę wśród mieszkańców kilku stanów, którzy w środku nocy wybiegli na ulice.

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

W środku nocy wybiegali z domów na ulice

Źródło:
USGS, El Informador

Zimowa burza przeszła nad wschodnimi i południowymi Stanami Zjednoczonymi. Intensywne opady śniegu doprowadziły do odwołania tysięcy lotów, przerwania dostaw prądu i wody pitnej oraz zamknięcia niektórych szkół. Na oblodzonych drogach dochodziło do groźnych wypadków.

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Tyle śniegu nie spadło tam od lat. Auta ślizgały się na "czarnym lodzie"

Źródło:
PAP, CBS News, NWS Atlanta

"Wyspa widmo" pojawiła się na Morzu Kaspijskim - i bardzo szybko zniknęła. Do powstania niewielkiego skrawka lądu doszło w 2023 roku po wybuchu wulkanu błotnego. Wystarczyło jednak kilkanaście miesięcy, by wyspa się rozmyła.

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Satelita wykrył "wyspę widmo"

Źródło:
NASA Earth Observatory, anl.az