Przechyliliśmy Ziemię o prawie 80 centymetrów. W jaki sposób?

Topniejące lodowce to jedna z najważniejszych przyczyn podwyższania się poziomu mórz i oceanów, ale niejedyna. Naukowcy coraz częściej zwracają uwagę na klimatyczne konsekwencje wypompowywania wody gruntowej - wody te coraz rzadziej wracają do gleb, zamiast tego spływają do oceanów. Opublikowane na łamach "Geophysical Research Letters" badanie pokazuje skalę tego zjawiska i to, jak ogromny wpływ ma na naszą planetę.

Międzynarodowy zespół naukowców przeprowadził modelowanie zmian położenia bieguna obrotowego Ziemi w latach 1993-2010 w zależności od rosnącego poziomu wody w oceanach. Na początku badacze wzięli pod uwagę dwa źródła wody: pokrywę lodową na biegunach i lodowce górskie, jednak model był odchylony od rzeczywistych obserwacji o 78,5 centymetra w kierunku wschodnim.

W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, skąd to odchylenie, naukowcy sięgnęli po model klimatyczny uwzględniający redystrybucję wód gruntowych na całym świecie. Dopiero po dodaniu oszacowanej masy wypompowanej wody - 2150 gigaton - model zaczął odpowiadać sytuacji rzeczywistej. Ilość ta odpowiadała wzrostowi poziomu morza o ponad sześć milimetrów.

- Biegun obrotowy Ziemi bardzo się zmienia - powiedział Ki-Weon Seo z Narodowego Uniwersytetu Seulskiego, główny autor badania. - Nasze badanie pokazuje, że spośród przyczyn związanych z klimatem to redystrybucja wód gruntowych ma największy wpływ na jego ruch.

Jak wyjaśniają badacze, biegun obrotowy Ziemi to punkt, wokół którego obraca się planeta. Jego położenie regularnie zmienia się w stosunku do skorupy ziemskiej, a to, gdzie się znajduje, uwarunkowane jest rozkładem masy na Ziemi. Planeta obraca się nieco inaczej, gdy woda jest przemieszczana z jej głębin na powierzchnię, niczym bączek po dodaniu ciężarka.

Z danych wynika, że redystrybucja wody ze średnich szerokości geograficznych ma największy wpływ na biegun rotacyjny - w badanym okresie najwięcej wody zostało wypompowane w zachodniej Ameryce Północnej i północno-zachodnich Indiach, czyli właśnie z tego newralgicznego obszaru.

- Bardzo się cieszę, że znalazłem niewyjaśnioną przyczynę przesuwania się bieguna obrotowego - powiedział Seo. - Z drugiej strony, jako mieszkaniec Ziemi i ojciec, jestem zaniepokojony i zaskoczony, widząc, że pompowanie wód gruntowych jest kolejnym źródłem wzrostu poziomu morza.

Biegun obrotowy zwykle przesuwa się o kilka metrów w ciągu około roku, więc zmiany spowodowane pompowaniem wód gruntowych nie niosą ze sobą ryzyka zmiany pór roku. Warto jednak pamiętać, że w geologicznych skalach czasowych może to również mieć wpływ na klimat.