Pierścienie Saturna mogły powstać z rozerwanego księżyca

Autor:
kw/dd
Źródło:
The Guardian
Saturn widziany teleskopem Hubble'a
Saturn widziany teleskopem Hubble'aNASA Goddard
wideo 2/7
NASA GoddardSaturn widziany teleskopem Hubble'a

Saturn to szósta i najbardziej charakterystyczna planeta Układu Słonecznego. Jej cechą szczególną są pierścienie składające się z lodu i skał. Od lat naukowcy debatują nad możliwymi przyczynami ich powstania. Odpowiedzi mogły dostarczyć analizy z ostatniego etapu misji Cassini. Co więcej, naukowcy wpadli na rozwiązanie podczas próby rozwikłania innej zagadki tego gazowego olbrzyma.

Słynne pierścienie Saturna mogą być pozostałością po księżycu, który został rozerwany przez siły grawitacyjne planety - twierdzą naukowcy.

Najnowsze badania, które ujrzały w czwartek światło dzienne w czasopiśmie naukowym "Science", oparte są na danych z ostatniego etapu misji Cassini. Jak sugerują naukowcy, Saturn przez 4,5 miliarda lat mógł być planetą pozbawioną pierścieni. Jednak około 160 mln lat temu, jeden z jego wewnętrznych księżyców zbłądził odrobinę zbyt blisko gazowego giganta. Siły grawitacji sprawiły, że satelita rozerwał się na kawałki, które nakreśliły lodową smugę.

Hipotetyczny, rozerwany księżyc został nazwany Chrysalis.

- Podobnie jak motyl w poczwarce, ten satelita był długo uśpiony i nagle stał się aktywny. Potem wyłoniły się z niego pierścienie - stwierdził główny autor badania Jack Wisdom, profesor nauk planetarnych w Massachusetts Institute of Technology (MIT).

Saturn ma najwięcej księżyców w Układzie Słonecznym NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Chcieli wyjaśnić jego nachylenie

Zespół Wisdoma początkowo starał się wyjaśnić, dlaczego Saturn jest nachylony o około 27 stopni względem swojej osi. Modele na początku wskazywały, że przyczyną może być uwięzienie Saturna w rezonansie grawitacyjnym z Neptunem. Hipotezę obaliły dane z misji Cassini. Jej celem było badanie wewnętrznego składu Saturna i dynamiki jego 83 księżyców. Dzięki nowym szczegółom badacze mogli stwierdzić, że w historii był moment, w którym planeta wypadła poza zasięg Neptuna. To skłoniło ich do poszukiwań potencjalnych zdarzeń, które mogłyby tak sprawić. Wyjaśnienie opierające się na teorii "zaginionego księżyca" zgrabnie wpasowało się w dane.

Naukowiec wraz z kolegami przeprowadził symulacje, aby określić właściwości hipotetycznego księżyca. Sugerowały one, że setki milionów lat temu Chrysalis wszedł na orbitę i doświadczył kilku bliskich spotkań z Iapetusem i Tytanem - innymi naturalnymi satelitami Saturna. W końcu znalazł się zbyt blisko planety, co sprawiło, że został rozerwany na części, pozostawiając po sobie usiany gruzem pierścień.

Pierścienie Saturna wizualizacjaNASA/Cassini/James O'Donoghue

Jedna hipoteza na kilka zagadek

Utrata Chrysalisa tłumaczyłaby obecne nachylenie Saturna i jego pierścieni. Jest także zgodna z ich chemicznymi właściwościami.

- Myślę, że dostarczamy całkiem przekonujący argument - powiedział Wisdom.

- Nigdy nie będziemy wiedzieć na pewno, czy istniał kiedyś jeszcze jeden satelita w systemie Saturna, ale wyjaśnienie kilku zagadek jedną hipotezą to całkiem dobry trop - powiedział prof. Scott Tremaine z Institute for Advanced Study w Princeton, który nie był zaangażowany w badania. Jak dodał, odkrycia maja "niezwykły" potencjał.

Pierścienie Saturna są wykonane prawie w całości z lodu - około 95 procent z nich to czysta woda, podczas gdy reszta to skały i metale.

Wizualizacja pierścieni SaturnaNASA/JPL

Autor:kw/dd

Źródło: The Guardian

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał alarmy najwyższego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu, którego miejscami może spaść aż 65 centymetrów. Obowiązują też alarmy pierwszego i drugiego stopnia. Synoptycy ostrzegają, że pogoda będzie niebezpieczna w ośmiu województwach.

Najwyższy stopień alarmu IMGW.  Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Najwyższy stopień alarmu IMGW. Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Aktualizacja:
Autor:
anw,dd,ps
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Alert RCB został wysłany do osób przebywających na terenie części województw: śląskiego, wielkopolskiego i łódzkiego. Przyczyną wydania ostrzeżenia jest zła jakość powietrza.

Alert RCB przed złą jakością powietrza. "Zrezygnuj z aktywności na zewnątrz"

Alert RCB przed złą jakością powietrza. "Zrezygnuj z aktywności na zewnątrz"

Autor:
anw
Źródło:
PAP, RCB

Etna, najwyższy wulkan Europy, ponownie wyrzuciła z siebie kłęby wulkanicznego pyłu i rozgrzaną lawę. Ten sycylijski wulkan rozświetlił o świcie niebo nad Katanią. To już kolejna erupcja w ciągu zaledwie tygodnia.

Erupcja Etny o świcie. Ognisty pióropusz rozświetlił niebo

Erupcja Etny o świcie. Ognisty pióropusz rozświetlił niebo

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
Reuters, lasicilia.it

Za nami kolejna mroźna noc. Temperatura przy gruncie spadła miejscami do -18 stopni Celsjusza. W piątek rozpoczęła się meteorologiczna zima. Ostatni miesiąc tego roku przyniesie spore opady śniegu.

Przy gruncie -18 stopni. Rozpoczęła się meteorologiczna zima

Przy gruncie -18 stopni. Rozpoczęła się meteorologiczna zima

Autor:
anw
Źródło:
IMGW, PAP

IMGW wydał alarmy najwyższego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu, którego miejscami może spaść aż 65 centymetrów. Obowiązują też alarmy pierwszego i drugiego stopnia. Synoptycy ostrzegają, że pogoda będzie niebezpieczna w ośmiu województwach.

Najwyższy stopień alarmu IMGW.  Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Najwyższy stopień alarmu IMGW. Ostrzeżenie przed niebezpieczną pogodą w ośmiu województwach

Aktualizacja:
Autor:
anw,dd,ps
Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Marznące mgły pojawiają się w piątek rano w części Polski. Widzialność w niektórych regionach jest ograniczona do 100 metrów. Gdzie kierowcy powinni zachować szczególna ostrożność?

Miejscami pojawiają się marznące mgły ograniczające widzialność

Miejscami pojawiają się marznące mgły ograniczające widzialność

Autor:
anw
Źródło:
tvnmeteo.pl

Funkcjonariusze z Vastogirardi we Włoszech od ponad roku poszukiwali sprawcy serii przebić opon. W dochodzenie zaangażowano dodatkowe siły, pod uwagę brano możliwość lokalnych porachunków i próbę zastraszenia mieszkańców. Odpowiedzialnym za dziurawienie opon okazał się tymczasem pies cierpiący na zapalenie dziąseł.  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Autor:
jdw\\mm
Źródło:
La Stampa, Sky TG24

Pogoda na dziś. Piątek 01.12 w części kraju upłynie pod znakiem opadów śniegu, a w pozostałych regionach niebo będzie się przejaśniać. Termometry wskażą od -4 do 0 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek 01.12. Mroźno, a w części kraju także śnieżnie

Pogoda na dziś - piątek 01.12. Mroźno, a w części kraju także śnieżnie

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Tuż nad naszymi głowami ciepło płynące z południa zderzy się z zimnym powietrzem z północy, czego efektem będą weekendowe śnieżyce. Jeśli chodzi o temperaturę, to mróz będzie coraz większy. Sprawdź prognozę pogody na 5 dni.

Najpierw mocno sypnie śniegiem, potem ściśnie silny mróz. Niż Robin "wywoła sporo zamieszania"

Najpierw mocno sypnie śniegiem, potem ściśnie silny mróz. Niż Robin "wywoła sporo zamieszania"

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Na Kasprowym Wierchu leży prawie 80 centymetrów śniegu, a w Elblągu na północy kraju odnotowano 29-centymetrową pokrywę. W weekend mają pojawić się śnieżyce, więc miejscami śniegu dosypie - i to sporo.

Nadciągają śnieżyce. Miejscami dosypie aż pół metra śniegu

Nadciągają śnieżyce. Miejscami dosypie aż pół metra śniegu

Autor:
anw
Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl, wetteronline.de

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny rozciąga się od południowo-zachodniej Kolumbii Brytyjskiej, przez Waszyngton i Oregon, po północną Kalifornię. Obejmuje kilkanaście wulkanów. Amerykańska Służba Geologiczna USGS klasyfikuje 11 z nich, w tym Mount Baker i Mount Hood, jako wulkany "bardzo dużego zagrożenia".

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny zagraża milionom ludzi

Kaskadowy Łuk Wulkaniczny zagraża milionom ludzi

Autor:
anw
Źródło:
phys.org

Na Słońcu doszło do silnych rozbłysków, w wyniku czego w kierunku Ziemi podążają duże ilości plazmy. Oznacza to, że na niebie mogą pojawić się spektakularne zorze polarne. Bardzo dobre warunki do obserwacji wielobarwnych świateł możliwe są nad Polską.

W naszą stronę pędzi strumień wiatru słonecznego. Jest szansa na zorzę polarną

W naszą stronę pędzi strumień wiatru słonecznego. Jest szansa na zorzę polarną

Autor:
ps
Źródło:
space.com, tvnmeteo.pl

Na Babiej Górze zaczął obowiązywać w czwartek wieczorem drugi stopień zagrożenia lawinowego. Jak ostrzegają ratownicy, "poruszanie się wymaga umiejętności oceny lokalnego zagrożenia lawinowego, odpowiedniego wyboru trasy oraz zachowania elementarnych środków bezpieczeństwa".

Wzrosło zagrożenie lawinami na Babiej Górze

Wzrosło zagrożenie lawinami na Babiej Górze

Autor:
ps
Źródło:
PAP, gopr.pl

Rozpoczynający się właśnie szczyt klimatyczny COP28 w Dubaju może być przełomowym dla walki z ociepleniem planety, tak przynajmniej twierdzą jego organizatorzy. Nie brakuje jednak kontrowersji, jak ta, gdzie się szczyt odbywa. Zjednoczone Emiraty Arabskie są w czołówce państw produkujących ropę naftową.

COP28. "Punkt zwrotny" czy "bla, bla, bla"? Rusza szczyt klimatyczny w Dubaju

COP28. "Punkt zwrotny" czy "bla, bla, bla"? Rusza szczyt klimatyczny w Dubaju

Autor:
pb//am
Źródło:
tvn24.pl

Śnieg pokrył dużą część Danii. W niektórych miejscach spadło go najwięcej od pięciu lat. Sytuacja była o tyle trudna, że w Aarhus zawieszono kursowanie komunikacji miejskiej.

Zima zawładnęła Danią. Największe opady i największy mróz od lat

Zima zawładnęła Danią. Największe opady i największy mróz od lat

Autor:
ps
Źródło:
dr.dk, avisendanmark.dk, dmi.dk, ENEX

W Czechach sypnęło śniegiem. Na drogach zrobiło się ślisko, doszło do licznych wypadków. "Prosimy wszystkich kierowców o zachowanie szczególnej ostrożności i rozważności. Warunki na drogach są trudne" - apelowały służby drogowe.

Zderzenie czterech ciężarówek, autobus w rowie. Potężny atak zimy na Czechy

Zderzenie czterech ciężarówek, autobus w rowie. Potężny atak zimy na Czechy

Autor:
anw
Źródło:
ENEX, qap.cz

Kryzys klimatyczny zbiera swoje żniwo na Antarktydzie. Na tym mroźnym kontynencie zawalił się kolejny lodowiec szelfowy. Zniknięcie Cadmana widać na zdjęciach satelitarnych.

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Autor:
anw
Źródło:
space.com, ESA

Unoszące się nad horyzontem na półkuli północnej fioletowe i zielone światła wcale nie muszą być zorzą polarną. Może to być mało znane zjawisko świetlne nazwane Steve.

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
CNN

W rejonie japońskiej wyspy Iwo Jima doszło do erupcji wulkanicznej. W powietrze na 200 metrów wystrzelone zostały skały wulkaniczne, nad wyspą unosił się także znacznie wyższy słup popiołu i dymu. Można to zobaczyć na nagraniu, które wykonała Japońska Straż Przybrzeżna.

Japoński wulkan pokazał moc. Efektowne nagranie wykonane z lotu ptaka

Japoński wulkan pokazał moc. Efektowne nagranie wykonane z lotu ptaka

Autor:
dd
/ prpb
Źródło:
BBC, Japońska Straż Przybrzeżna, tvnmeteo.pl

Astronomowie znaleźli w Wielkim Obłoku Magellana dysk wokół młodej gwiazdy, która rośnie i pochłania materię ze swojego otoczenia. O odkryciu, które jest pierwszym takim poza naszą galaktyką, poinformowało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Niezwykłe odkrycie w innej galaktyce. Coś takiego zaobserwowano po raz pierwszy

Autor:
dd
Źródło:
ESO, tvnmeteo.pl

Nietoperze z gatunku mroczek późny kopulują bez wykorzystania penetracji - sugerują wyniki badania opublikowanego na łamach czasopisma naukowego "Current Biology". Zdaniem autorów pracy zachowania seksualne tego gatunku mogą być podobne do zachowań reprodukcyjnych ptaków. To pierwszy raz, kiedy taki sposób rozmnażania się zaobserwowano u ssaka.

Kopulują bez penetracji? Naukowcy: to jedyne takie ssaki  

Kopulują bez penetracji? Naukowcy: to jedyne takie ssaki  

Autor:
jdw//am
Źródło:
CNN, TVN24.pl

Odnaleziono młodą lamę, która uciekła z terenu minizoo w Jaworniku Polskim (woj. podkarpackie). Zwierzę dwa dni temu przestraszyło się psa, staranowało ogrodzenie i pobiegło do lasu.

Znalazła się lama, która uciekła z minizoo. "Całe futro miała oblodzone"

Znalazła się lama, która uciekła z minizoo. "Całe futro miała oblodzone"

Aktualizacja:
Autor:
ms/
tam
Źródło:
PAP

Zdolność wyczuwania goryczy w pożywieniu może być starsza, niż wcześniej przypuszczano. Prawdopodobnie po raz pierwszy smak ten wyewoluował u kręgowców około 460 milionów lat temu, gdy rekiny i inne ryby chrzęstnoszkieletowe oddzieliły się od kręgowców takich jak my - donoszą niemieccy badacze.

Przodkowie dzisiejszych rekinów mogli być pionierami w wyczuwaniu goryczy

Przodkowie dzisiejszych rekinów mogli być pionierami w wyczuwaniu goryczy

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
science.org, PAP, PNAS

W nocy z wtorku na środę pojawiło się na niebie księżycowe halo. Zdjęcia i nagranie tego efektownego zjawiska widocznego nad Dolnym Śląskiem otrzymaliśmy na Kontakt 24.

Księżycowe halo na Dolnym Śląsku. "To niezwykle piękne i rzadkie zjawisko"

Księżycowe halo na Dolnym Śląsku. "To niezwykle piękne i rzadkie zjawisko"

Autor:
anw
Źródło:
Kontakt 24, tvnmeteo.pl

W pobliżu miejscowości Gerik w Malezji samochód osobowy potrącił słoniątko, które wraz ze stadem przechodziło przez drogę. Pozostałe osobniki w odpowiedzi zaatakowały pojazd i zaczęły go deptać. Autem podróżowały trzy osoby.

Słonie podeptały samochód. Stanęły w obronie potrąconego słoniątka

Słonie podeptały samochód. Stanęły w obronie potrąconego słoniątka

Autor:
jdw//az
Źródło:
CNN

Ptak dodo, a właściwie dront dodo, może wrócić do żywych? Zajmująca się biotechnologią i inżynierią genetyczną amerykańska firma Colossal Biosciences podpisała umowę z pozarządową organizacją Mauritian Wildlife Foundation. Ma ona na celu odtworzyć wymarłego w XVII wieku ptaka.

Dodo, symbol wymierania, wróci do żywych? Podpisano umowę, która ma to umożliwić

Dodo, symbol wymierania, wróci do żywych? Podpisano umowę, która ma to umożliwić

Autor:
dd
/ prpb
Źródło:
PAP, BBC News, Mauritian Wildlife Foundation