Ma 26 km wysokości. Olympus Mons na Marsie to najwyższa znana góra w Układzie Słonecznym

Źródło:
NASA, space.com, ESA
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik Spirit
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA
wideo 2/4
Zdjęcia powierzchni Marsa wykonane przez łazik SpiritNASA

Najwyższe szczyty na Ziemi są niczym w porównaniu z Olympus Mons. To wulkan, który znajduje się na Marsie, a jego wysokość ponad otaczającą go równiną to 26 kilometrów. Uznawany jest za największy wulkan w Układzie Słonecznym, a co za tym idzie również najwyższą znaną nam górę.

● Olympus Mons, czyli Góra Olimp znajduje się w regionie Tharsis Montes na Marsie.

● Jest wulkanem tarczowym, który powstał podczas powolnego i długotrwałego wypływu lawy. Jego zbocze nachylone jest pod niewielkim kątem 5 stopni.

● Olympus Mons wznosi się na 21 287,4 m nad średni poziom planety i 26-27 km ponad otaczającą wulkan równinę. To czyni go największym wulkanem i najwyższą znaną nam górą w Układzie Słonecznym.

● Choć ostatnią erupcję datuje się na 100-200 mln lat temu, niektórzy naukowcy nie wykluczają, że Olympus Mons jest nadal aktywny.

Czerwona Planeta - co wiadomo o Marsie?

Mars jest czwartą planetą od Słońca. Krąży wokół niego w średniej odległości 228 milionów kilometrów. Obok Wenus jest jedną z sąsiednich planet naszej Ziemi. Co ciekawe - Marsa bardzo łatwo można zauważyć na nocnym niebie, ponieważ jest jaskrawoczerwoną kropką. Czerwień to efekt dużej ilości pyłu od tlenku żelaza. Przez to Mars często nazywany jest Czerwoną Planetą.

Naukowcy nie spodziewają się znalezienia życia na Marsie. Zamiast tego szukają oznak tego, że takie życie istniało tam bardzo dawno temu. Wtedy gdy Mars był miejscem cieplejszym, była też na nim woda.

Czerwona Planeta jest o połowę mniejsza od Ziemi, choć doba trwa na nim 24,6 godziny, więc bardzo podobnie jak na Ziemi. Rok na Marsie jest jednak dłuższy - trwa 687 dni ziemskich.

Wokół Marsa krążą dwa księżyce - Fobos i Deimos. Ich kształty można porównać do… ziemniaków. Fobos powoli zbliża się do Marsa i jest prawdopodobne, że zderzy się z nim (lub rozpadnie) za około 50 milionów lat. Mars nie ma natomiast pierścieni. Jeżeli jednak Fobos rzeczywiście się rozpadnie, to może on stworzyć pierścień pyłowy wokół planety.

MarsPAP

Na Marsie znajduje się wiele wulkanów, kraterów uderzeniowych, gór, dolin, kanionów czy pustyń. Wielu obserwatorów twierdzi, że Mars ma jedną z najciekawszych w Układzie Słonecznym topografii.

Warto zwrócić uwagę na system kanionów Valles Marineris, który znajduje się nieco na południe od równika. Jest to największy znany nam kanion w Układzie Słonecznym. Ma długość około pięciu tysięcy kilometrów, szerokość około dwustu kilometrów i głębokość miejscami dochodzącą do jedenastu kilometrów. Dla porównania odległość od Kalifornii do Nowego Jorku w Stanach Zjednoczonych to około 4800 kilometrów.

Powierzchnia MarsaNASA

Olympus Mons

Na Marsie znajduje się największy znany nam wulkan w Układzie Słonecznym - Olympus Mons. Znajduje się on w regionie Tharsis Montes, czyli w największym wulkanicznym regionie Marsa. Jest tam aż 12 wulkanów, z czego cztery największe to wulkany tarczowe: Ascraeus mons, Pavonis Mons, Arsia Mons i Olympus Mons.

Wulkan tarczowy ma spłaszczony, szeroki stożek. Nie zobaczymy na nich gwałtownych erupcji, ale wypływ lawy jest zwykle powolny.

Olympus Mons ma średnicę 624 kilometrów, czyli mniej więcej tyle, ile cała Polska ma szerokości. Wulkan ma wysokość ponad 21 kilometrów ponad średnią powierzchnię planety i około 26 km ponad równinę, która go otacza. Na szczycie tego marsjańskiego wulkanu znajduje się kaldera (zagłębienie w szczytowej części wulkanu) o szerokości 80 kilometrów.

Porównajmy zatem Olympus Mons do największego wulkanu na Ziemi - Mauna Loa na Hawajach. To również wulkan tarczowy. Ma on wysokość “zaledwie” 4170 metrów, ale ponad drugie tyle (4975 m) znajduje się pod wodą. Tak naprawdę jednak cały łańcuch Hawajów, gdzie znajduje się Mauna Loa, zmieściłby się bez problemu w Olympus Mons.

Czytaj też: Naukowcy potwierdzają: znaleźliśmy największy wulkan na świecie

Olympus Mons jest tak wysoki, że często wystaje ponad burze pyłowe, które występują na Marsie. Z tego powodu dostrzegli go już w XIX wieku astronomowie obserwujący Marsa przez teleskopy. Nie wiedzieli oczywiście, że to wulkan, ale widzieli coś, co jest powyżej burz. Nazwali ten obiekt Nix Olympica. Pierwszą dokładną obserwację tego wulkanu zawdzięczamy sondzie Mariner 9, która na orbicie Marsa pojawiła się w 1971 roku.

Wulkany na Marsie i Ziemi różnią się przede wszystkim wielkością. Te marsjańskie, z regionu Tharsis Montes, są zwykle 10 do 100 razy większe niż nasze ziemskie wulkany. Jedną z przyczyn, dla której mariańskie wulkany osiągają takie wysokości, jest brak ruchomych płyt tektonicznych na Marsie.

Co ciekawe, Olympus Mons jest dość młodym wulkanem i naukowcy nie wykluczają, że nadal może być aktywny.

Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Mons
Największy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus MonsNajwiększy wulkan na Marsie i góra w Układzie Slonecznym - Olympus Monsmeteo

Zobacz także: Łazik Perseverance zabrał nadprogramowy bagaż. Na jego kole utkwiła marsjańska skała

Bibliografia:

mars.nasa.gov/gallery/atlas/olympus-mons.html solarsystem.nasa.gov/planets/mars/in-depth/ space.com/20133-olympus-mons-giant-mountain-of-mars.html www.esa.int - "At the foot of the Red Planet’s giant volcano"

Autorka/Autor:red.//am

Źródło: NASA, space.com, ESA

Źródło zdjęcia głównego: NASA/JPL

Pozostałe wiadomości

Szczyt upalnej fali, jaka nastanie w Polsce, przypadnie na drugą połowę tygodnia. O tym, jak długo będzie niezwykle gorąco, mówi autorska długoterminowa prognoza temperatury na 16 dni, przygotowana przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: to może być największy upał w roku

Pogoda na 16 dni: to może być największy upał w roku

Źródło:
tvnmeteo.pl

Co przyniesie pogoda na przełomie czerwca i lipca? Do Polski zmierza porcja upalnego powietrza znad Afryki i Hiszpanii. Temperatury w nadchodzących dniach mają przekroczyć 35 stopni Celsjusza. Oprócz wysokich wartości na termometrach musimy przygotować się na burze, które mogą być gwałtowne.

Za upały zapłacimy wysoką cenę. Kiedy pogoda się załamie

Za upały zapłacimy wysoką cenę. Kiedy pogoda się załamie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Hiszpania od soboty zmaga się z pierwszą w tym sezonie letnim falą upałów. Jest tak gorąco, że padł historyczny rekord. W gminie El Granado w Andaluzji w sobotę odnotowano 46 stopni Celsjusza. Tym samym pobito największą wartość dla czerwca sprzed 60 lat.

46 stopni w czerwcu. Padł historyczny rekord

46 stopni w czerwcu. Padł historyczny rekord

Źródło:
PAP, El Pais, RTVE

Sławosz Uznański-Wiśniewski podzielił się w mediach społecznościowych wyjątkowym nagraniem, na którym widać Ziemię z kosmosu. Polski astronauta od kilku dni bierze udział w misji kosmicznej Axiom 4 na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS).

"Mój pierwszy widok na nią i na Was". Nagranie od polskiego astronauty

"Mój pierwszy widok na nią i na Was". Nagranie od polskiego astronauty

Źródło:
tvnmeteo.pl

Czy można ewakuować cały kraj, zanim zniknie pod wodą? Australia właśnie zaczęła ten proces, oferując obywatelom Tuvalu specjalne wizy klimatyczne. W pierwszych dniach zgłosiła się prawie jedna trzecia mieszkańców tego zagrożonego zalaniem wyspiarskiego państwa.

Kraj ma zniknąć pod wodą, masowo składają wnioski o wizy

Kraj ma zniknąć pod wodą, masowo składają wnioski o wizy

Źródło:
Reuters, PAP

Pogoda na jutro. Noc jeszcze miejscami może przynieść słabe opady deszczu. Aura ulegnie poprawie w poniedziałek 30.06. Na termometrach w dzień zobaczymy do 26 stopni Celsjusza. Wiatr wciąż może silniej wiać.

Pogoda na jutro - poniedziałek, 30.06. Noc z deszczem, aura poprawi się za dnia

Pogoda na jutro - poniedziałek, 30.06. Noc z deszczem, aura poprawi się za dnia

Źródło:
tvnmeteo.pl

W niedzielę temperatura w niektórych włoskich miastach sięga blisko 40 stopni Celsjusza. Ministerstwo zdrowia wydało najwyższy stopień alarmu z powodu upałów dla 21 miast. Wysokie wartości na termometrach mają utrzymać się w kraju jeszcze co najmniej przez pierwszy tydzień lipca.

Żar na południu Europy tak szybko nie odpuści

Żar na południu Europy tak szybko nie odpuści

Źródło:
PAP

Mieszkaniec Staten Island, Noel Colon, przeżył bliskie spotkanie z dzikim indykiem. Ptak ruszył jego samochodu. Cała sytuacja wyglądała jak scena z kreskówki i szybko podbiła internet.

Scena jak z kreskówki. Indyk ruszył w pościg za mężczyzną

Scena jak z kreskówki. Indyk ruszył w pościg za mężczyzną

Źródło:
CNN

Rekin miał pogryźć 20-latkę przy brzegu popularnej plaży na wyspie Long Island w Nowym Jorku. Kobieta doznała niewielkich obrażeń, została zabrana do szpitala. Według służb, sprawcą zdarzenia miał być tawrosz piaskowy.

Kobieta pogryziona u brzegu popularnej plaży. Podejrzewają rekina

Kobieta pogryziona u brzegu popularnej plaży. Podejrzewają rekina

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Amerykański resort obrony ogłosił zakończenie ponad 40-letniej praktyki udostępniania meteorologom kluczowych satelitarnych informacji pogodowych. Decyzja, która wejdzie w życie 30 czerwca, stwarza znaczące ryzyko dla prognozowania przebiegu huraganów oraz monitorowania lodu morskiego.

Pentagon kończy z udostępnianiem kluczowych danych

Pentagon kończy z udostępnianiem kluczowych danych

Źródło:
PAP

Do praktyki kulturowej, która wynika z warunków pogodowych i klimatycznych, należy w Hiszpanii sjesta. Zwyczaj, uznawany za spowalniający gospodarkę, jest mocno osadzony w świadomości Hiszpanów. Nic dziwnego, bo latem temperatura potrafi całymi tygodniami przekraczać tam 35-40 stopni. Jak funkcjonować, kiedy nawet pracowite owady chowają się na kilka godzin w cień?

Zapanują warunki, jakie w Polsce nie zdarzają się często

Zapanują warunki, jakie w Polsce nie zdarzają się często

Źródło:
TVN24+

Astronauci misji Ax-4 uruchomili trzy polskie eksperymenty naukowe na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Badania dotyczą zdrowia psychicznego, mikrobiomu jelit i układu odpornościowego. To pierwsze z 13 projektów realizowanych przez Polskę w kosmosie w ramach programu IGNIS.

Co polski astronauta robił ostatnio w kosmosie

Co polski astronauta robił ostatnio w kosmosie

Źródło:
PAP

Część regionów Wenezueli zmaga się ze skutkami katastrofalnych powodzi. W kilku stanach z powodu kataklizmu ewakuowano ponad osiem tysięcy osób. Uszkodzone zostały mosty oraz domy.

"Woda wlewała się wszędzie". Zniszczone mosty, ewakuacje

"Woda wlewała się wszędzie". Zniszczone mosty, ewakuacje

Źródło:
Reuters, Anadolu Agency

Ostatni weekend czerwca ma być najgorętszym jak dotąd w tym roku w południowej Europie. Także w innych częściach kontynentu zrobi się bardzo gorąco. W wielu miejscach temperatura przekroczy 40 stopni Celsjusza, a lokalne służby meteorologiczne ostrzegają przed skwarem.

Jesteście na południu Europy? Szykujcie się na piekło

Jesteście na południu Europy? Szykujcie się na piekło

Źródło:
PAP, The Telegraph

W Turcji trwa fala upałów, która doprowadziła do pożarów w pięciu prowincjach. Mieszkańcy najbardziej zagrożonych terenów zostali ewakuowani. Działania strażaków są utrudnione ze względu na silny wiatr.

Pożary w Turcji. W tym w miejscu kochanym przez Polaków

Pożary w Turcji. W tym w miejscu kochanym przez Polaków

Źródło:
PAP, hurriyetdailynews.com

Amerykańska linia lotnicza Delta musi skontrolować ponad 100 samolotów, zanim maszyny będą mogły ponownie wznieść się powietrze. Wszystko przez gradobicie, które przeszło przez lotnisko w Atlancie.

Ponad 100 samolotów do kontroli po potężnym gradobiciu

Ponad 100 samolotów do kontroli po potężnym gradobiciu

Źródło:
CNN, fox5atlanta.com

Pakistan zmaga się w ostatnich dniach ze skutkami intensywnych opadów deszczu. Jak poinformowały w sobotę władze, w kraju co najmniej 32 osoby, z czego połowa to dzieci, zginęły w wyniku gwałtownych powodzi lub zawalenia się domów.

Woda porywała całe rodziny. Nie żyje ponad 30 osób

Woda porywała całe rodziny. Nie żyje ponad 30 osób

Źródło:
PAP, AFP

Sławosz Uznański-Wiśniewski już od kilku dni znajduje się w kosmosie i rozpoczął pracę nad eksperymentami, które zabrał ze sobą z Ziemi. Doktor habilitowana Katarzyna Malinowska wyjaśniła na antenie TVN24, dlaczego badania przeprowadzone przez Polaka na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) są bardziej wartościowe, niż wielu osobom mogłoby się wydawać.

Lot Polaka to nie "delegacja do Honolulu". Dlaczego jest tak ważny

Lot Polaka to nie "delegacja do Honolulu". Dlaczego jest tak ważny

Źródło:
TVN24

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, który nieleczony może doprowadzić nawet do śmierci. Są jednak sposoby, aby uchronić się przed zachorowaniem. O tym, jak to robić zwłaszcza latem, kiedy słońce towarzyszy nam najczęściej, odpowiadał na antenie TVN24 profesor doktor habilitowany Piotr Rutkowski.

To zwiększa ryzyko nowotworu skóry. Ekspert o dwóch czynnikach

To zwiększa ryzyko nowotworu skóry. Ekspert o dwóch czynnikach

Źródło:
TVN24

Francja zmaga się z falą upałów, która objęła w piątek południową część kraju. Temperatura w najbliższych dniach może przekroczyć 40 stopni Celsjusza. W niektórych regionach z uwagi na zagrożenie pożarowe zabroniono wstępu do lasów. W Marsylii baseny miejskie od weekendu będą darmowe.

Zakaz wstępu do lasów, darmowe butelki z wodą

Zakaz wstępu do lasów, darmowe butelki z wodą

Źródło:
PAP, vigilance.meteofrance.fr, lemonde.fr

Najsuchsza pustynia świata - Atakama, położona w północnej części Chile, została pokryta śniegiem. "Niesamowite" - poinformowało w mediach społecznościowych Obserwatorium ALMA, zlokalizowane na jej terenie.

Śnieg na najsuchszej pustyni świata. "Niesamowite"

Śnieg na najsuchszej pustyni świata. "Niesamowite"

Źródło:
PAP, AFP

Pakistańska rodzina zorganizowała piknik nad brzegiem rzeki. Gdy dzieci bawiły się w wodzie, nagle nadeszła powódź. W wyniku żywiołu zginęło co najmniej dziewięć osób - podała agencja Reuters.

Byli na pikniku, dzieci porwała powódź. Są ofiary śmiertelne

Byli na pikniku, dzieci porwała powódź. Są ofiary śmiertelne

Źródło:
Reuters, independent.co.uk

W kosmos zabrał ze sobą godło i flagę PRL, fotografie Edwarda Gierka i Leonida Breżniewa. Był pierwszym Polakiem, który poleciał w kosmos. Dzisiaj mija 47. rocznica lotu Mirosława Hermaszewskiego na orbitę okołoziemską.

Mija 47. rocznica pierwszego lotu Polaka w kosmos

Mija 47. rocznica pierwszego lotu Polaka w kosmos

Źródło:
PAP

We wtorkowe południe na niebie nad kilkoma stanami USA pojawił się meteor. Jego rozbłyskowi towarzyszył huk. Fragment tej kosmicznej skały, jak donoszą amerykańskie media, mógł przebić dach domu na przedmieściach Atlanty.

Zrobiło dziurę w dachu, zniszczyło podłogę. To "coś" mogło być meteorytem

Zrobiło dziurę w dachu, zniszczyło podłogę. To "coś" mogło być meteorytem

Źródło:
Guardian, CNN, Reuters

Wenezuelę nawiedziły silne opady deszczu, które doprowadziły do powodzi i osunięć ziemi. Władze wprowadziły ogólnokrajowy stan wyjątkowy i ewakuowały tysiące mieszkańców.

"Anioł stróż kazał mi wrócić". Uratował śpiącą rodzinę przed powodzią

"Anioł stróż kazał mi wrócić". Uratował śpiącą rodzinę przed powodzią

Źródło:
Reuters, Watchers.news, CNN

Włoscy meteorolodzy ostrzegają, że tegoroczne lato może przypominać dramatyczny sezon z 2003 roku, kiedy upały pochłonęły życie tysięcy osób. Eksperci alarmują: lipiec i sierpień przyniosą długotrwałe fale gorąca, tropikalne noce i brak deszczu, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Tamto lato było katastrofą. Włosi boją się powtórki

Tamto lato było katastrofą. Włosi boją się powtórki

Źródło:
PAP

Południowo-zachodnie Chiny mierzą się ze skutkami powodzi, jaka zdarza się raz na 50 lat. Wiele miast i wiosek zostało zalanych.

Woda zalewa miasta i wsie. "Potężny cios"

Woda zalewa miasta i wsie. "Potężny cios"

Źródło:
Reuters