Na Neptunie zarejestrowano zaskakujące zmiany temperatury

Źródło:
ESO
Ewolucja obrazów termicznych pobranych z Neptuna
Ewolucja obrazów termicznych pobranych z NeptunaESO/M. Roman
wideo 2/14
Ewolucja obrazów termicznych pobranych z NeptunaESO/M. Roman

Międzynarodowy zespół astronomów przez 17 lat obserwował zmiany temperatury Neptuna. Mimo lata panującego na południowej półkuli planety, przez większość czasu temperatura stopniowo spadała. Na sam koniec obserwacji okazało się jednak, że doszło tam do gwałtownego ocieplenia.

Przez 17 lat międzynarodowy zespół naukowców obserwował zmiany atmosferyczne temperatury Neptuna. Badacze korzystali z teleskopów naziemnych, w tym z VLT (Very Large Telescope), należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Wykryli oni zaskakujący spadek globalnej temperatury, a także następujące po nim dramatyczne ocieplenie na biegunie południowym. Wyniki analiz ujrzały światło dzienne w poniedziałek w czasopiśmie naukowym "The Planetary Science Journal".

- Taka zamiana była nieoczekiwana - mówił jeden z badaczy Michael Roman, pracujący na Uniwersytecie Leicester w Wielkiej Brytanii. - Ponieważ obserwowaliśmy Neptuna podczas jego wczesnego lata na półkuli południowej, spodziewaliśmy się, że temperatura będzie powoli rosnąć, a nie spadać - dodał.

Dwadzieścia lat ochłodzenia i gwałtowne ocieplenie

Na Neptunie, podobnie jak na Ziemi, występują pory roku, wynikające z obiegu planety wokół Słońca. Trwają one jednak znacznie dłużej niż u nas, bo około 40 lat (na Ziemi upływa wtedy około 165 lat). Naukowcy zbadali, że od 2005 roku na południowej półkuli Neptuna rozpoczęło się lato i chcieli sprawdzić, jak zmienia się tam temperatura.

By to stwierdzić, przeanalizowano prawie 100 zdjęć wykonanych w podczerwieni termicznej. Dzięki temu udało się ustalić ogólne trendy temperatury planety.

Obrazy pokazały, że pomimo nadejścia lata na półkuli południowej, na większym obszarze planety przez ponad dwie dekady odnotowane zostało stopniowe ochłodzenie. Pomiędzy latami 2003 i 2018, średnia globalna temperatura Neptuna spadła o osiem stopni Celsjusza.

Astronomowie byli więc zaskoczeni, gdy odkryli dramatyczne ocieplenie w okolicach bieguna południowego Neptuna w latach 2018-2020 - dwóch ostatnich, w których planowano obserwacje. Temperatura wzrosła wtedy gwałtownie o 11 st. C. To pierwszy raz, kiedy w przypadku tej planety udało się zaobserwować tak gwałtowne ocieplenie w rejonie bieguna.

- Nasze dane pokrywają mniej niż połowę jednej pory roku na Neptunie, więc nikt nie spodziewał się zobaczyć dużych i szybkich zmian - wskazał współautor badania Glenn Orton, naukowiec z Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA (JPL) w Stanach Zjednoczonych.

Termiczne obrazy Neptuna uzyskane od 2006 do 2020 rokuESO/M. Roman, NAOJ/Subaru/COMICS

Obserwacje nie były łatwe

Temperatura planety mierzona była przy pomocy kamer termicznych, które mierzyły promieniowanie podczerwone emitowane przez obiekty astronomiczne. Badacze połączyli wszystkie zdjęcia Neptuna stworzone przez teleskopy naziemne na przestrzeni 20 lat. Następnie zbadali promieniowanie podczerwone emitowane do stratosfery - jednej z warstw atmosfery Neptuna. Dzięki temu udało się stworzyć wizualizację temperatury planety i jej zmian.

Ponieważ Neptun oddalony jest od Słońca o prawie 4,5 miliarda kilometrów, a średnia temperatura wynosi tam około -220 st. C, oszacowanie jego temperatury z Ziemi nie jest łatwe.

- Ten rodzaj badań jest możliwy tylko przy pomocy obrazów podczerwonych z wielkich i czułych teleskopów, takich jak VLT. Tego typu dane są dostępne dopiero po około 20 latach - mówił współautor Leigh Fletcher, profesor na Uniwersytecie Leicester.

Około jedna trzecia wszystkich zdjęć została wykonana za pomocą instrumentu VLT Imager and Spectrometer for mid-InfraRed (VISIR) z teleskopu VLT, położonego na chilijskiej pustyni Atakama. Dzięki rozmiarowi zwierciadła teleskopu i wysokości nad poziomem morza, udało się uzyskać bardzo wysoką rozdzielczość i jakość zdjęć. Badacze skorzystali również z danych Kosmicznego Teleskopu Spitzera (należącego do NASA), teleskopu Gemini South w Chile, a także z Teleskopu Subaru, Teleskopu Kecka i teleskopu Gemini North (wszystkie trzy zlokalizowane są na Hawajach).

Neptun widziany z VLT i Teleskopu Hubble'aESO/P. Weilbacher (AIP)/NASA, ESA, and M.H. Wong and J. Tollefson (UC Berkeley)

Chcą badać dalej

Naukowcy nie są w stanie powiedzieć, co mogło spowodować te nieoczywiste zmiany temperatury Neptuna. Spekulują, że mogły być to zmiany w stratosferycznej chemii Neptuna, losowe zjawiska pogodowe czy nawet cykl słoneczny. Badacze nie zamierzają poprzestać na tych doniesieniach - na kolejne lata planują obserwacje w celu ustalenia przyczyn zjawiska.

Będzie to możliwe dzięki urządzeniom takim jak Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT), który jest budowany przez ESO, a także Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, który ma dostarczyć nowych map chemii i temperatury atmosfery Neptuna.

- Myślę, że Neptun sam w sobie jest bardzo intrygujący dla wielu z nas, ponieważ ciągle wiemy o nim tak niewiele. Wszystko wskazuje na bardziej skomplikowany obraz atmosfery Neptuna i jej zmienności w czasie - powiedział Roman.

Termiczne obrazy Neptuna uzyskane od 2006 do 2020 rokuESO/M. Roman, NAOJ/Subaru/COMICS

Autorka/Autor:kw

Źródło: ESO

Źródło zdjęcia głównego: ESO/M. Roman, NAOJ/Subaru/COMICS

Pozostałe wiadomości

Dwa leje kondensacyjne zaobserwowano w środę po południu w Trzciance w Wielkopolsce. Groźnie wyglądające zalążki trąby powietrznej zostały uchwycone na zdjęciach. W mieście uszkodzone zostały dwa dachy.

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Uszkodzone dachy. Leje kondensacyjne w Wielkopolsce

Źródło:
tvnmeteo.pl, Sieć Obserwatorów Burz, Burzowe Czarnkowsko-Trzcianeckie

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. Nad Polską przechodzi front atmosferyczny przynoszący ze sobą opady deszczu i ryzyko występowania burz. Miejscami niebezpiecznie może być przez większość dnia. Sprawdź, gdzie obowiązują ostrzeżenia.

Alarmy IMGW. Uwaga na ulewny deszcz i burze

Alarmy IMGW. Uwaga na ulewny deszcz i burze

Źródło:
IMGW

W środę masa skał i zmrożonego śniegu zeszła na ewakuowaną wcześniej wioskę Blatten w szwajcarskich Alpach. Przyczyną zejścia lawiniska było oderwanie się ogromnego fragmentu lodowca. Zaginęła jedna osoba.

Ogromna masa skał i lodu pogrzebała alpejską wioskę. "To kompletna katastrofa"

Ogromna masa skał i lodu pogrzebała alpejską wioskę. "To kompletna katastrofa"

Źródło:
PAP, AP News

Pogoda na dziś. Czwartek 29.05 przyniesie wielu regionom kraju deszczową aurę. Lokalnie mogą pojawić się też burze. Termometry pokażą maksymalnie od 16 do 20 stopni.

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Pogoda na dziś - czwartek 29.05. Wiele deszczowych miejsc

Źródło:
tvnmeteo.pl

W najbliższym czasie w Polsce nie zabraknie opadów deszczu. Najbardziej intensywnych spodziewamy się w niedzielę, kiedy to pojawią się pierwsze letnie burze. Z każdym dniem będzie coraz cieplej.

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Przed nami pierwsze letnie burze. Mogą być gwałtowne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chińska Agencja Meteorologiczna (CMA) wydała ostrzeżenia przed ulewami i powodziami dla południowych regionów kraju. Według ekspertów w te rejony nadciąga najsilniejsza jak dotąd burza w tym roku.

Szykują się na największą burzę w tym roku

Szykują się na największą burzę w tym roku

Źródło:
Reuters

Co najmniej jeden rok w najbliższych pięciu latach okaże się rekordowo ciepły - wynika z raportu opublikowanego w środę przez Światową Agencję Meteorologiczną (WMO). Prawdopodobieństwo tego, że tak się stanie, eksperci szacują aż na 80 procent.

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Meteorolodzy o najbliższych latach. Padnie niepokojący rekord?

Źródło:
Reuters, WMO

14-letni Benjamin Stong z Iowa City w USA złowił imponującego rozmiarami suma ważącego około 32 kilogramów. Młody wędkarz samodzielnie wyciągnął olbrzymią rybę z rzeki Iowa, spełniając tym samym marzenie wielu miłośników wędkarstwa.

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

14-latek złowił wielkiego suma. "Mam siostrę w takim rozmiarze"

Źródło:
tvnmeteo

Polski pasjonat astronomii, Mateusz Kalisz, nagrał moment ponownego wejścia drugiego stopnia Starshipa w ziemską atmosferę. W nocy z wtorku na środę polskiego czasu odbył się dziewiąty lot testowy megarakiety firmy SpaceX. Maszyna poleciała dalej niż podczas poprzednich prób, ale inżynierowie stracili nad nią kontrolę po kilkudziesięciu minutach od startu.

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Na własne oczy widział, jak Starship wpada w atmosferę. "Szok"

Źródło:
AstroLife, Reuters, PAP

Początek czerwca może przynieść wyczekiwany przełom w pogodzie. Według obecnych prognoz w niedzielę na termometrach możemy zobaczyć nawet 27-28 stopni Celsjusza. Jednak zanim to nastąpi, w czwartek i piątek czeka nas lekkie ochłodzenie. O szczegółach opowiadał na antenie TVN24 synoptyk i prezenter pogody Tomasz Wasilewski.

Szansa na przełom. "To już będzie gorąca pogoda"

Szansa na przełom. "To już będzie gorąca pogoda"

Źródło:
tvnmeteo.pl

W pogodzie nareszcie widać zmiany. Dominująca pod koniec maja cyrkulacja zachodnia, przynosząca fronty atmosferyczne i opady deszczu, powoli zmieni się w południową. Co to oznacza dla naszego zakątka Europy?

Upał w prognozach. Już wkrótce może być nawet 30 stopni

Upał w prognozach. Już wkrótce może być nawet 30 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Mieszkańcy argentyńskiego miasta Vera walczą ze skutkami potężnej powodzi. Kataklizm wywołały ekstremalne opady deszczu, które doprowadziły do uszkodzenia systemu kanalizacyjnego. Z powodu kryzysu lokalne władze odwołały zajęcia w szkołach.

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Małe miasto zalane przez wielką wodę. "Najsmutniejsza noc w historii"

Źródło:
La Nacion, Reuters, Cadena3

Starship, statek kosmiczny firmy SpaceX, odbył dziewiątą bezzałogową próbę. Choć megarakieta poleciała dalej niż podczas poprzednich lotów, inżynierowie stracili kontrolę nad statkiem, który "doświadczył nieplanowanego demontażu" podczas ponownego wejścia w atmosferę.

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Starship "doświadczył nieplanowanego demontażu"

Aktualizacja:
Źródło:
PAP

Władze amerykańskiego hrabstwa Clark ostrzegają ludzi i właścicieli czworonogów przed toksycznym zakwitem glonów bentonicznych, które pojawiły się w rzece Kolumbia oraz innych lokalnych ciekach wodnych. Przez nie w październiku ubiegłego roku zmarł pies.

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Pies zmarł po kontakcie z toksycznymi glonami

Źródło:
CNN, katu.com, 1011now.com

Mirunga, potocznie nazywana słoniem morskim pojawiła się we wtorek w mieście portowym Gordon's Bay w Republice Południowej Afryki. Niespodziewanego gościa uchwycono na nagraniu.

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Słoń morski pojawił się w centrum miasta

Źródło:
Reuters, Independent Online, news24.com

Brazylijscy terapeuci nauczyli półrocznego jaguara instynktu drapieżnika. Młode zwierzę zostało wykradzione matce przez jednego z mieszkańców stanu Roraima na północy kraju. Zdaniem ekspertów, całkowita terapia będzie czasochłonna i może potrwać nawet dwa lata.

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Jaguar na łańcuchu. Powrót do pełni zdrowia może trwać lata

Źródło:
PAP

Bombaj nawiedziły obfite opady deszczu związane z nadejściem monsunu. Doprowadziły do powstania gwałtownej powodzi w ponad 12-milionowym mieście. Ulice zmieniły się w rwące potoki. Zdaniem ekspertów, tak mocno nie padało w tym rejonie od ponad wieku.

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Ulice jak rwące potoki, ludzie brodzący w wodzie

Źródło:
CNN, Times of India, Hindustan Times

Start misji Axiom-4 zaplanowany jest na 8 czerwca. Na pokładzie kapsuły Crew Dragon, która poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną, znajdzie się doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski. Polski astronauta opowiedział TVN24+ o tym, jak wyglądają ostatnie przygotowania do lotu na orbitę, jakie momenty najbardziej zapadły mu w pamięć podczas szkolenia, i tym, co usłyszał od legendy amerykańskiej astronautyki.

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

"Moment, gdy pod moimi stopami będzie właśnie Polska"

Źródło:
TVN24+

Doktor Sławosz Uznański-Wiśniewski odbywa kwarantannę przed zbliżającym się lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną. To oznacza, że nie będzie mógł oddać głosu w nadchodzącej drugiej turze wyborów prezydenckich. W rozmowie z Hubertem Kijkiem z TVN24 BiS polski astronauta zachęcił jednak wszystkich do wzięcia udziału w niedzielnym głosowaniu.

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Leci w kosmos i mówi, co warto zrobić w tę niedzielę

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy południowo-wschodnich regionów Australii liczą straty po powodzi, jaka nawiedziła ten region w ubiegłym tygodniu. Zdaniem premiera Anthony'ego Albanese, całkowita odbudowa po katastrofie może zająć wiele miesięcy. Wielka woda zalała tysiące posiadłości i odebrała życie co najmniej pięciu osobom.

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

"To nie jest coś, co zniknie po kilku dniach czy miesiącach"

Źródło:
Reuters

Gwałtowne burze przeszły nad stanem Oklahoma. Jak opisywały lokalne media, zjawiskom towarzyszyły opady gradu o średnicy piłek baseballowych. Miejscami doprowadzały one do wypadków drogowych.

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

"Grad jak mgła", auta ześlizgiwały się z jezdni

Źródło:
Reuters, News9

Narażenie ciężarnej matki na zanieczyszczone powietrze zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych objawów astmy u jej dzieci - uważają naukowcy. Najnowsze badania przeprowadzone na myszach wykazało, że przebywanie w smogu w trakcie ciąży wpływa na kondycję płuc i układu odpornościowego potomstwa.

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Przez ten czynnik astma u dzieci może się nasilać

Źródło:
News Medical, Airqualitynews

Po dużo chłodniejszym niż zwykle maju w końcu na dłużej zrobi się ciepło. Jakie jeszcze niespodzianki przyniosą nam nadchodzące dni? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Pogoda na 16 dni. Początek czerwca przyniesie zmianę

Źródło:
tvnmeteo.pl

Odchody pingwinów mogą hamować proces ocieplania klimatu - uważają naukowcy. Najnowsze badanie wykazało, że zawarty w nich amoniak przyczynia się do powstawania chmur odbijających światło słoneczne. Szczegóły przedstawiono na łamach czasopisma "Communications Earth & Environment".

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Odchody pingwinów sojusznikiem w walce z ociepleniem klimatu

Źródło:
Phys.org

Pomimo stopniowego ocieplenia w części kraju w górach nadal dominują zimowe warunki. Pod koniec maja śnieg zalega nie tylko w wysokich partiach gór. Ratownicy apelują o ostrożność przy wybieraniu się na szlaki.

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Zima w Tatrach trzyma się mocno

Źródło:
tvnmeteo.pl

Mrówki kojarzą nam się z pracowitością. Jak się okazało, te małe bezkręgowce są też bardzo pomocne. Naukowcy z Polski zaobserwowali, że skłonność do ratowania u mrówek zależy od ich wieku. Starsze robotnice robią to chętniej niż młodsze - przekazali eksperci.

To jedyne bezkręgowce, które sobie pomagają

To jedyne bezkręgowce, które sobie pomagają

Źródło:
PAP

Reporter24 uchwycił na zdjęciu białego łosia, który wyglądem przypominał mu ducha. - Pierwszy raz widziałem takiego osobnika - powiedział pan Jacek, autor fotografii.

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

"Wyglądał jak duch". Reporter24 zobaczył białego łosia

Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24

Załoga misji Axiom-4 (Ax-4), w tym Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, rozpoczęła na Florydzie kwarantannę przed lotem na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) - podała firma Axiom Space. Odosobnienie ma zapewnić zdrowie załodze misji i astronautom, którzy już przebywają na orbicie.

Sławosz Uznański-Wiśniewski na kwarantannie przed lotem w kosmos

Sławosz Uznański-Wiśniewski na kwarantannie przed lotem w kosmos

Źródło:
PAP

Trwa erupcja hawajskiego wulkanu Kilauea. Na tle wypływającej z krateru lawy zapozował Konrad Piasecki, dziennikarz TVN24. - Spektakularnie wygląda jego erupcja - powiedział Radosław Mróz, prezenter TVN24, który robił zdjęcie.

Zdjęcie w studiu na tle wulkanu. Trwa erupcja

Zdjęcie w studiu na tle wulkanu. Trwa erupcja

Źródło:
Reuters, TVN24, USGS

Alergia to choroba XXI wieku. Według Światowej Organizacji Alergii (WOA) u 30-40 proc. populacji świata występuje co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych. Z kolei Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) szacuje, że z alergią zmaga się blisko połowa Polaków. Najczęstszym czynnikiem, który ją wywołuje, są pyłki roślin. Jak radzić sobie z uciążliwymi objawami? 

Kalendarz pylenia - sprawdź, co i kiedy pyli w Polsce. Praktyczne porady dla alergików 

Źródło:
Otrivin