Projekt LunAres prowadzony jest w centrum badawczym zlokalizowanym w Pile (woj. wielkopolskie). Jego główny cel to analiza różnych aspektów przebywania ludzi w kosmosie, zarówno tych fizjologicznych, jak i technologicznych. Od początku działania bazy w 2017 roku na terenie habitatu przeprowadzonych zostało kilkanaście misji analogowych. W lutym 2023 roku w jednej z nich bierze udział reporter TVN24 BiS Hubert Kijek, a życie w bazie możemy śledzić w programie "Nasz człowiek na Księżycu".
Procedury i czynnik ludzki
Jak wyjaśnia w rozmowie z TVN24 Agata Mintus, dyrektor misji w ośrodku LunAres, analogowe misje są symulacjami załogowych misji kosmicznych, które odbywają się w specjalnie przygotowanych placówkach badawczych na Ziemi.
- Służą do tego, żeby przeprowadzić badania i symulacje tego, jak zachowywaliby się ludzie (...) podczas procedur, które musiałyby być wykonywane - tłumaczy. - Służy to również do tego, aby przeprowadzić jak najwięcej testów i badań sprzętu, który mógłby być używany podczas takich misji, oraz przetestowania różnych scenariuszy, które mogłyby się dziać w trakcie.
Leszek Orzechowski, kierownik habitatu LunAres, opowiada w rozmowie z TVN24 BiS, że każda misja to "skomplikowana, wielopoziomowa symulacja, pozwalająca zbadać różne aspekty naukowe, techniczne i operacyjne misji kosmicznych".
- Cały scenariusz odzwierciedla potencjalną misję na Księżyc albo na Marsa - wyjaśnia. - W ramach takiego scenariusza [uczestnicy misji - przyp. red] ze sobą pracują, żyją, wchodzą w interakcje. Oni sami wykonują eksperymenty z różnych uniwersytetów i instytucji, często z agencji kosmicznych.
Człowiek kontra kosmos
Mintus dodaje, że badania realizowane w bazie LunAres skupiają się przede wszystkim na tzw. czynnikach ludzkich w eksploracji kosmosu. Często są to badania medyczne i psychologiczne.
- Jednymi z najciekawszych są badania różnego sprzętu medycznego - opowiada. - Jeden sprzęt, który był u nas testowany, później poleciał na Międzynarodową Stację Kosmiczną, gdzie był testowany przez prawdziwych astronautów.
Badania psychologiczne realizowane w placówce LunAres skupiają się przede wszystkim na dynamice grupy, wpływie stresu i izolacji na człowieka oraz tym, jak budowane są relacje w zamkniętym gronie. Analizowane są również mniej oczywiste aspekty, które wpływają na psychikę astronautów, na przykład monotonia jedzenia liofilizowanych produktów oraz kontakt wyłącznie ze sztucznym światłem.
Jak dodaje Orzechowski, w trakcie trwania misji zbierane są dane dotyczące przebiegu misji i stanu psychicznego załogi. Prowadzenie badań w takich warunkach pozwala naukowcom gromadzić dane ze zróżnicowanej demograficznie grupy badawczej. W ten sposób mogą z większą dokładnością prowadzić analizy statystyczne.
Jak wygląda misja?
W misji LunAres przeważnie bierze udział od czterech do sześciu osób, które przez dwa tygodnie przebywają w placówce. "Astronauci" nie mogą opuszczać bazy, a ich jedynymi spacerami są symulowane spacery kosmiczne na terenie placówki.
- W ciągu dnia najczęściej zajmują się przeprowadzaniem eksperymentów, sprawdzaniem, czy wszystko działa na stacji, przygotowywaniem spacerów kosmicznych i codziennymi sprawami, jak przygotowywanie jedzenia czy ćwiczenia - opowiada Mintus. Aktywność fizyczna jest niezbędnym prawdziwych misji kosmicznych, dlatego również uczestnicy misji analogowych nie mogą o niej zapomnieć.
Każdy z załogantów ma ponadto swoją dedykowaną rolę - komandora, inżyniera elektronicznego i mechanicznego, oficera naukowego, osoby odpowiedzialnej za dokumentację medialną czy oficera zbierającego dane medyczne załogi. Podstawowe wskaźniki stanu zdrowia mierzone są dwa razy na dobę, rano i wieczorem.
Misja Theia II 2023, w której bierze udział Hubert Kijek, to pierwsza część całorocznego programu. Orzechowski tłumaczy, że jej celem będzie udoskonalenie procedur symulowanych spacerów kosmicznych - testowanie nowych sprzętów, nowych akcesoriów do symulowanych skafandrów kosmicznych. W trakcie misji kontynuowane będą badania socjologiczne i psychologiczne. Hubert Kijek trafi "na Księżyc" w towarzystwie inżynierów i badaczy z Niemiec, Meksyku i Polski.
Z jakimi wyzwaniami w trakcie misji LunAres mierzy się Hubert Kijek? Przebieg jego wizyty w "pozaziemskiej" bazie śledzimy w serii "Nasz człowiek na Księżycu" w TVN24 BiS oraz na tvnmeteo.pl.
Autorka/Autor: as
Źródło: LunAres, TVN24
Źródło zdjęcia głównego: LunAres/Marcin Baraniecki