Nowotwór z zębami znaleziony na starożytnym cmentarzu

Potworniak to rodzaj nowotworu złożonego z różnych tkanek, powstający w wyniku nieprawidłowego rozwoju komórek zarodkowych. Guz może utworzyć się w różnych miejscach, bardzo często powstaje wewnątrz gruczołów płciowych i nierzadko zawiera włosy, zęby lub fragmenty kości, a w najbardziej ekstremalnych przypadkach nawet szczątkowe narządy. Na łamach czasopisma "International Journal of Paleopathology" opisany został niedawno przypadek występowania takiego nowotworu sprzed ponad... 3000 lat.

Do odkrycia doszło na stanowisku archeologicznym Amarna w Egipcie, gdzie w połowie XIV wieku przed naszą erą znajdował się ważny ośrodek religijny. Szczątki kobiety znaleziono w wielokomorowym, podziemnym grobowcu na cmentarzu. Uwagę archeologów zwróciła zwapniona, sztywna masa w jamie miednicy - po bliższych oględzinach okazało się, że tkwiły w niej dwa zdeformowane zęby.

Obecność wielu zębów i stopień ich rozwoju pozwoliły zidentyfikować obiekt jako potworniaka jajnika. Wykształcił się on w układzie rozrodczym kobiety w wieku 18-21 lat. Niewykluczone, że mogła umrzeć w tak młodym wieku właśnie z powodu guza - potworniaki mogą powodować ból i obrzęk, a ich pęknięcie może zakończyć się infekcją.

Informacji na temat zmarłej Egipcjanki dostarczyło również jej miejsce pochówku. Grób kobiety był bogato zdobiony, a w środku archeolodzy odkryli szereg przedmiotów wotywnych, w tym pierścień z wizerunkiem bóstwa Bes - opiekuna kobiet w ciąży i patrona rodzin. Niewykluczone, że Egipcjanka nosiła go za życia, prosząc boga o pomoc w zajściu w ciążę lub uśmierzeniu bólu spowodowanego przez potworniaka.

Jak podali archeolodzy, jest to piąty znany przypadek dojrzałego potworniaka jajnika znaleziony w zapisie archeologicznym i pierwszy pochodzący z Afryki. To także najstarszy jak do tej pory nowotwór tego typu, jaki udało się odkryć.

Historycznie guzy tego typu były uznawane za oznaki niemoralnego zachowania lub czarów, a w ujęciu naukowym - źle wykształcone płody. Dziś nowotwór byłby widoczny na zdjęciu rentgenowskim i prawdopodobnie można by go leczyć chirurgicznie, jednak wiele lat temu był on nie do wykrycia, zmuszając pacjentów i lekarzy do leczenia objawów choroby, której istnienia nie mogli sobie wyobrazić.