"Ogłuszająca kakofonia pobitych rekordów". W 2023 było źle, w nowym roku może nie być lepiej

Źródło:
WMO
Anomalie temperatury powietrza od początku roku 1960 do września 2023
Anomalie temperatury powietrza od początku roku 1960 do września 2023NASA/Peter Jacobs
wideo 2/10
Zmiany klimatu

2023 przyniósł szereg ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak cyklony, powodzie, pożary, upały i susze. Z raportu Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) wynika, że był to najcieplejszy rok w historii pomiarów.

Naukowcy nie mają wątpliwości, że 2023 zapisze się w historii pomiarów jako najcieplejszy. Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) we wstępnym raporcie o stanie klimatu na świecie opublikowanym pod koniec listopada poinformowała, że średnia globalna temperatura była wyższa o około 1,4 stopnia Celsjusza w porównaniu do okresu sprzed epoki industrialnej, czyli z lat 1850-1900.

Na początku grudnia przedstawiony został raport unijnego programu Copernicus Climate Change Service (C3S), którego autorzy doszli do tego samego wniosku, podkreślając że ostatni listopad był najcieplejszym listopadem na Ziemi od początku prowadzenia obserwacji.

>>> CZYTAJ: Rok 2023 był w Niemczech najgorętszym w historii pomiarów

Odchylenie średniej globalnej temperatury w porównaniu do okresu sprzed epoki industrialnej, czyli z lat 1850-1900WMO

"Ogłuszająca kakofonia rekordów"

Jednym z czynników wpływających na wzrost globalnej temperatury jest zjawisko El Nino. Ten wzorzec klimatyczny, który trwa na półkuli północnej od wiosny i szybko rozwinął się latem, spowoduje prawdopodobnie, że rok 2024 również będzie wyjątkowo ciepły. Ten wzorzec pogodowy ma bowiem największy wpływ na globalną temperaturę po osiągnięciu swego szczytu - wyjaśnia WMO.

Jak napisano, "czerwiec lipiec, sierpień, wrzesień i październik pobiły poprzednie rekordy ze znacznym marginesem we wszystkich zbiorach danych danych wykorzystywanych przez WMO w raporcie klimatycznym". Lipiec 2023 r. okazał się wręcz najcieplejszym miesiącem w historii obserwacji.

Niepokojące okazały się również statystyki dotyczące temperatury powierzchni mórz i oceanów. Rekordy padły w okresie od kwietnia do września, a te z lipca, sierpnia i września zostały pobite z dużym marginesem do 0,27 stopni Celsjusza. Wyjątkowe ciepło odnotowano na wschodnio-północnym Atlantyku, w Zatoce Meksykańskiej i na Karaibach, a także na dużych obszarach otaczającego Antarktydę Oceanu Południowego.

- Poziom gazów cieplarnianych jest rekordowo wysoki. Globalna temperatura jest rekordowo wysoka. Wzrost poziomu mórz jest rekordowo wysoki. Poziom lodu na Antarktydzie też jest rekordowo niski. To ogłuszająca kakofonia pobitych rekordów - powiedział sekretarz generalny WMO Petteri Taalas.

Topniejąca planeta

Jedną z najbardziej niepokojących kwestii środowiskowych w 2023 roku był globalny poziom mórz i oceanów. Osiągnął on rekordowo wysoki stan od momentu rozpoczęcia pomiarów satelitarnych w 1993 roku. Tempo wzrostu średniego globalnego poziomu morza w ciągu ostatnich dziesięciu lat (2013-2022) jest również ponad dwukrotnie wyższe niż tempo wzrostu poziomu morza w pierwszej dekadzie zapisów satelitarnych (1993-2002).

W lutym zasięg antarktycznego lodu morskiego osiągnął rekordowo niski poziom od momentu rozpoczęcia pomiarów w 1979 roku. Roczne maksimum we wrześniu wyniosło 16,96 milionów kilometrów kwadratowych, czyli około 1,5 mln km2 poniżej średniej z lat 1991-2020 i 1 mln km2 poniżej poprzedniego rekordu z 1986 roku. Również zasięg lodu morskiego w Arktyce utrzymywał się znacznie poniżej normy. Lodowce w zachodniej Ameryce Północnej i europejskich Alpach doświadczyły ekstremalnego sezonu topnienia. Szacuje się, że w Szwajcarii lodowce straciły około 10 procent swojej objętości w ciągu ostatnich dwóch lat.

Taalas podkreślił, że dane te to coś więcej niż tylko statystyki. Ryzykujemy przegraną w wyścigu o ocalenie naszych lodowców i powstrzymanie wzrostu poziomu mórz. - Nie możemy wrócić do klimatu z XX wieku, ale musimy działać teraz, żeby ograniczyć ryzyko coraz bardziej niegościnnego klimatu w tym i w nadchodzących stuleciach - zaznaczył.

Ekstremalne zjawiska

Rok 2023 przyniósł ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak powodzie, cyklony, pożary, susze i upały. Wpłynęły one na funkcjonowanie wszystkich kontynentów. 

Niszczycielskie powodzie nawiedziły we wrześniu Grecję, Bułgarię, Turcję i Libię. W tym ostatnim państwie w wyniku żywiołu zginęło kilkanaście tysięcy osób. Powodzie były następstwem obfitych opadów deszczu związanych z medikanem Daniel.

Cyklon tropikalny Freddy, który pojawił się w lutym i marcu, był jednym z najdłużej utrzymujących się takich zjawisk na świecie. Uderzył w Madagaskar z wiatrem sięgającym w porywach 180 kilometrów na godzinę. W swoim rajdzie przez Afrykę uderzył w Malawi. Mozambik i Madagaskar.

Cyklon tropikalny Freddy na zdjęciu satelitarnym 11.03.2023earthdata.nasa.gov

Cyklon tropikalny Mocha, który uformował się w maju, był jednym z najbardziej intensywnych cyklonów, jakie kiedykolwiek zaobserwowano w Zatoce Bengalskiej.

Cyklon tropikalny Mocha na zdjęciu satelitarnymearthdata.nasa.gov
Globalne ociepleniePAP/Maciej Zieliński

Upały i pożary

Ekstremalne upały dotknęły w 2023 roku wiele części świata. Szczególnie gorąco było w Europie Południowej i Afryce Północnej, zwłaszcza w drugiej połowie lipca. Temperatura w tym miesiącu sięgnęła we Włoszech miejscami 48,2 stopnia Celsjusza. Rekordowe wartości odnotowano również w Tunisie (Tunezja), gdzie termometry pokazały 49 st., w Agadirze (Maroko) - 50,4 st. C, a także w Algierze (Algieria) - 49,2 st. C.

Sezon pożarów w Kanadzie był znacznie dłuższy niż jakikolwiek wcześniej odnotowany - napisało WMO. Do dnia 15 października ogień strawił 18,5 miliona hektarów, ponad sześciokrotnie więcej niż wynosi średnia z lat 2013–2022. Pożary doprowadziły również do poważnego zanieczyszczenia dymem. Szczególnie ciężko oddychało się mieszkańcom gęsto zaludnionych obszarów wschodniej Kanady i północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych. Najbardziej śmiercionośny, pojedynczy pożar miał miejsce na Hawajach. Zginęło w nim co najmniej 99 osób. Był to najbardziej śmiercionośny pożar w USA od ponad 100 lat.

Mieszkańców Rogu Afryki, czyli Półwyspu Somalijskiego, po pięciu lata suszy nawiedziły powodzie. Doprowadziły one do jeszcze większego przesiedlenia miejscowej ludności. Susza zmniejszyła zdolność gleby do wchłaniania wody, co zwiększyło ryzyko powodzi, gdy w kwietniu i maju nadeszły ulewne deszcze.

Długotrwała susza nasiliła się też w wielu częściach Ameryki Środkowej i Południowej. W północnej Argentynie i Urugwaju opady deszczu od stycznia do sierpnia były od 20 do 50 procent poniżej średniej wieloletniej dla tych regionów, co doprowadziło do strat w plonach i niskiego poziomu magazynowania wody.

Skutki społeczno-ekonomiczne zmian klimatu

Ekstremalna pogoda wpływa na sytuacje społeczno-ekonomiczną wielu krajów. Zmusza ludzi do przesiedleń, powoduje, że konflikty o surowce stają się coraz poważniejsze.

Jednym z zasadniczych elementów ograniczania skutków katastrof jest posiadanie skutecznych systemów wczesnego ostrzegania obejmujących wiele zagrożeń. Międzynarodowa "Inicjatywa wczesnego ostrzeganie dla wszystkich" (ang.  Early Warnings for All Initiative) ma na celu zapewnienie ludzkości ochrony za pomocą systemów wczesnego ostrzegania do końca 2027 r.

Co przyniesie 2024 rok? Zdaniem ekspertów może być równie gorący co 2023.

Zmiany klimatyczne i ich konsekwencje na świecieAdam Ziemienowicz, Maciej Zieliński/PAP

Autorka/Autor:red.

Źródło: WMO

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Nadciąga fala intensywnych opadów deszczu. Za sprawą niżu genueńskiego znad Morza Śródziemnego w drugiej połowie tygodnia czekają nas gwałtowne ulewy, grożące licznymi zalaniami i podtopieniami. Ochłodzenie będzie postępować. W części Polski termometry w najcieplejszych chwilach dnia wskażą ledwie nieco ponad 10 stopni Celsjusza.

Niż genueński dotrze do Polski. Możliwe powodzie błyskawiczne

Niż genueński dotrze do Polski. Możliwe powodzie błyskawiczne

Źródło:
tvnmeteo.pl

Po długim okresie gorącej i suchej pogody przed nami dni obfitujące w opady deszczu. Najbardziej intensywnie ma padać w weekend w południowej i południowo-zachodniej Polsce - informuje Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Sytuacja będzie na tyle niebezpieczna, że synoptycy IMGW planują wydać ostrzeżenia najwyższego stopnia.

Załamanie pogody. Tu będzie najgorzej

Załamanie pogody. Tu będzie najgorzej

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Północny Wietnam walczy z jednymi z największych powodzi w historii kraju po uderzeniu supertajfunu. Rośnie liczba ofiar śmiertelnych, ewakuowano dziesiątki tysięcy osób. Państwowa telewizja pokazała nagranie, na którym widać, jak w poniedziałek w prowincji Phu To zawalił się most nad wezbraną rzeką. Wciąż trwają poszukiwania ośmiu zaginionych w tym zdarzeniu osób.

Runął most, auta wpadły do rzeki. Nagranie

Runął most, auta wpadły do rzeki. Nagranie

Źródło:
Reuters, PAP, tvnmeteo.pl

Władze Parku Narodowego Carlsbad Caverns w USA poinformowały o niespodziewanych konsekwencjach wyrzucenia przez jednego z turystów paczki chrupek do tamtejszej jaskini. Niepozorny śmieć miał "ogromny wpływ na ekosystem" tego miejsca. Jak podkreślono, choć dla człowieka może wydawać się błahostką, to "dla życia jaskini może być zmieniające świat".

Paczka chrupek spadła do jaskini i "zmieniła świat"

Paczka chrupek spadła do jaskini i "zmieniła świat"

Źródło:
CNN, tvn24.pl

Pogoda na jutro. Środa 11.09 zapowiada się pochmurno, mokro i chłodno w zachodnich regionach kraju. Aura będzie dopisywać na pozostałym obszarze Polski.

Pogoda na jutro - środa 11.09. Zaledwie 16 stopni w części kraju

Pogoda na jutro - środa 11.09. Zaledwie 16 stopni w części kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Początek tygodnia przyniósł znaczną zmianę pogody w Polsce. Temperatura mocno się obniżyła i w wielu regionach spadł deszcz. To nie koniec pogodowych nowości. Wiele wskazuje na to, że pod koniec tygodnia w wysokich partiach Tatr pojawi się śnieg.

W Tatrach może spaść śnieg. "Warunki będą bardzo trudne"

W Tatrach może spaść śnieg. "Warunki będą bardzo trudne"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Czterech alpinistów zginęło na Mont Blanc - poinformowała we wtorek prefektura departamentu Górna Sabaudia we Francji. Warunki pogodowe utrudniły ratownikom dotarcie w okolice szczytu.

Czterech wspinaczy nie żyje, wszystkich zabiło to samo

Czterech wspinaczy nie żyje, wszystkich zabiło to samo

Źródło:
PAP

Największe od ponad roku ulewy doprowadziły do zejścia lawin błota i kamieni w Norwegii. Osunęły się zbocza gór, a rzeki i potoki wystąpiły z brzegów. W wielu miejscach główna trasa łącząca południe z północą kraju została zablokowana.

W kilka godzin tyle deszczu, co zwykle przez miesiąc. Zablokowane drogi, stanęły pociągi

W kilka godzin tyle deszczu, co zwykle przez miesiąc. Zablokowane drogi, stanęły pociągi

Źródło:
PAP

Po godzinie 11.20 z Florydy wystartowała misja Polaris Dawn przygotowana przez firmę SpaceX, w której udział bierze czwórka astronautów. Jej częścią ma być pierwszy w historii prywatny spacer kosmiczny. Poprzednie próby były przekładane kilka razy.

Polaris Dawn. Historyczna misja wystartowała

Polaris Dawn. Historyczna misja wystartowała

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, SpaceX, tvnmeteo.pl

Ponad 60 brazylijskich gmin zostało objętych stanem klęski żywiołowej z powodu suszy. Ekstremalne upały i brak opadów doprowadziły również do największych masowych pożarów od kilkunastu lat w Amazonii. Na niektórych terenach woda pitna musi być dostarczana przez organizacje pozarządowe.

Ogromna susza i największe pożary od lat. Władze wprowadzają stan klęski żywiołowej

Ogromna susza i największe pożary od lat. Władze wprowadzają stan klęski żywiołowej

Źródło:
PAP

We wtorek wodomierz, który pokazuje nam, jaki jest stan wody w Wiśle, wskazał 20 centymetrów. Tak źle nie było, odkąd prowadzone są pomiary.

Wisła wciąż opada. Padł kolejny rekord

Wisła wciąż opada. Padł kolejny rekord

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

Wiele chorwackich miast zostało zalanych po przejściu burz z intensywnymi opadami deszczu. Ulewa sparaliżowała Dubrownik. W mieście Makarska woda zalała drogi, utrudniając ruch. Trudna pogoda dotknęła też Dubrownik, gdzie ulewa sparaliżowała miasto. Nagrania otrzymaliśmy na Kontakt24.

Woda zalała chorwackie miasta

Woda zalała chorwackie miasta

Aktualizacja:
Źródło:
Slobodna Dalmacija, DHMZ, Kontakt24, tvnmeteo.pl

W Kalifornii i Nevadzie dużym zagrożeniem są rozprzestrzeniające się pożary. Żywioł zmusił wydanie nakazów ewakuacji dla kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców. Na niektórych obszarach ogłoszono stan wyjątkowy.

W Kalifornii i Nevadzie szaleją pożary. Tysiące zmuszonych do ewakuacji

W Kalifornii i Nevadzie szaleją pożary. Tysiące zmuszonych do ewakuacji

Źródło:
PAP, CNN, CalFire

Gwałtowne powodzie nawiedziły pod koniec ubiegłego tygodnia południowe i środkowe Maroko. Są ofiary śmiertelne i osoby zaginione.

Powodzie w Maroku. Zabici i zaginieni

Powodzie w Maroku. Zabici i zaginieni

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

Śmierć walenia Hvaldimira, który w przeszłości był podejrzewany o wykonywanie zadań szpiegowskich na rzecz Rosji, nie miała związku z działalnością człowieka - poinformowała w poniedziałek norweska policja po przeprowadzeniu sekcji zwłok. Wcześniej dwie grupy obrońców zwierząt twierdziły, że waleń został zastrzelony.

"Szpieg" Hvaldimir nie żyje. Wiadomo, jak zginął słynny waleń

"Szpieg" Hvaldimir nie żyje. Wiadomo, jak zginął słynny waleń

Źródło:
PAP

Świecące w ciemności algi rozjaśniły wody duńskich fiordów i zatok. Za widowisko odpowiedzialne są nieszkodliwe dla zdrowia organizmy z grupy bruzdnic. Obserwację zjawiska uprzyjemniała ciepła nocna aura oraz woda, w której można było się wykąpać.

Ludzie kąpali się w morzu niebieskich plam

Ludzie kąpali się w morzu niebieskich plam

Źródło:
Avisen Danmark, VEJR TV2

We Francji rośnie zaniepokojenie w związku z pojawieniem się inwazyjnego gatunku mrówek, który może powodować znaczne szkody w rolnictwie oraz domach. - To nowe zjawisko, nikt nie wie, jak postępować - rozkłada ręce mieszkanka Orvault w północno-zachodniej części kraju. Mrówki, których rozprzestrzenianiu się sprzyja globalne ocieplenie, pojawiły się już także w Niemczech.

Inwazyjny gatunek mrówek gryzie ludzi i wyrządza szkody. "Nikt nie wie, jak postępować"

Inwazyjny gatunek mrówek gryzie ludzi i wyrządza szkody. "Nikt nie wie, jak postępować"

Źródło:
ENEX, TF1 Info, Le Parisien, Le Figaro

Sfinks, najstarszy płat wiecznego śniegu w Szkocji, jest bliski stopnienia. Jego długość wynosi obecnie pięć metrów, niemal dziesięć razy mniej niż powinna na początku września. Naukowców niepokoi, że to czwarty rok z rzędu, w którym dochodzi do takiego zjawiska.

Wieczny śnieg topnieje czwarty raz z rzędu. Trudna sytuacja szkockiego Sfinksa

Wieczny śnieg topnieje czwarty raz z rzędu. Trudna sytuacja szkockiego Sfinksa

Źródło:
Reuters, BBC, RMETS

Susza męczy Rumunię. W okolicach Braszowa doszło do całkowitego wyschnięcia jezior i obszarów podmokłych rezerwatu przyrody Delta Karpacka.

Rezerwat całkowicie wysechł. "Teraz możemy go tylko zaorać"

Rezerwat całkowicie wysechł. "Teraz możemy go tylko zaorać"

Źródło:
PAP, agerpres.ro, Europa Libera Romania, Stirile Pro TV

Zielony bolid spalił się w atmosferze Ziemi. Nagranie, wykonane przez jednego z astronautów na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, pozwala nam zobaczyć to zdarzenie z niecodziennej perspektywy.

Miliony ziemskich świateł i jedno kosmiczne. Nagranie

Miliony ziemskich świateł i jedno kosmiczne. Nagranie

Źródło:
space.com

Idzie ochłodzenie, ale mimo to czasami nadal będzie cieplej niż zwykle o tej porze roku. Jaka pogoda będzie na początku astronomicznej i kalendarzowej jesieni? Sprawdź długoterminową prognozę na 16 dni.

Pogoda na 16 dni: kończy się wrześniowy upał

Pogoda na 16 dni: kończy się wrześniowy upał

Źródło:
tvnmeteo.pl

Lato 2024 było na Ziemi najcieplejszym w historii prowadzenia pomiarów. To drugi z rzędu taki rekord - poinformowała europejska agencja Copernicus Climate Change Service (C3S). W skali świata nigdy nie odnotowano również tak ciepłego sierpnia, a według ekspertów jesteśmy na dobrej drodze do tego, by cały ten rok pobił rekord.

To najgorętsze lato w historii. Pędzimy po kolejny rekord

To najgorętsze lato w historii. Pędzimy po kolejny rekord

Źródło:
Copernicus, Reuters

Hipopotamy będące potomkami zwierząt sprowadzonych do Kolumbii przez Pablo Escobara, mają zostać wytępione. Taką decyzję podjął w piątek sąd administracyjny, powołując się na bezpieczeństwo ludzi i środowiska. Obecnie populacja liczy 166 osobników.

"Hipopotamy Escobara" skazane na śmierć wyrokiem sądu

"Hipopotamy Escobara" skazane na śmierć wyrokiem sądu

Źródło:
PAP, AFP

Wschody słońca potrafią być malownicze. Tylko wybrani mogą je jednak obejrzeć z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Niesamowitym widokiem tego zjawiska, nagranym przez jednego z astronautów, podzieliła się NASA w mediach społecznościowych.

Taki wschód słońca mogą podziwiać tylko wybrani

Taki wschód słońca mogą podziwiać tylko wybrani

Źródło:
BBC, NASA, The Independent, tvnmeteo.pl

Zmniejszenie populacji nietoperzy w Stanach Zjednoczonych mogło przyczynić się do śmierci nawet 1300 niemowląt. Jak wynika z badań amerykańskich naukowców, jest to powiązane z rolą, jaką latające ssaki pełnią w ekosystemach. Wyniki te po raz kolejny udowadniają, jak bliskie więzi łączą populacje ludzi i zwierząt.

Ponad tysiąc dzieci zmarło, ponieważ... zabrakło nietoperzy

Ponad tysiąc dzieci zmarło, ponieważ... zabrakło nietoperzy

Źródło:
PAP, The Guardian

Świtowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) przygotowała coroczny raport "Air Quality and Climate Bulletin", analizujący stan klimatu i jakości powietrza na naszej planecie. Naukowcy zwracają w nim uwagę na mechanizm błędnego koła zmian klimatycznych, pożarów lasów oraz zanieczyszczenia powietrza. Zagrożenia te coraz bardziej negatywnie wpływają na zdrowie ludzi.

Dusimy się "szkodliwą mieszanką chemikaliów". Ziemia wpadła w błędne koło

Dusimy się "szkodliwą mieszanką chemikaliów". Ziemia wpadła w błędne koło

Źródło:
PAP, WMO

Boeing Starliner wylądował w Nowym Meksyku. Kapsuła wróciła z pierwszej misji pusta - problemy techniczne sprawiły, że jej załoga musiała pozostać na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Astronauci znajdą się na Ziemi dopiero w przyszłym roku.

Starliner wylądował. Wewnątrz były skafandry, ale nie astronauci

Starliner wylądował. Wewnątrz były skafandry, ale nie astronauci

Aktualizacja:
Źródło:
space.com, NASA, tvnmeteo.pl, AP, Reuters