Bats, Kua'kua, Zembra. 20 układów planetarnych, które obserwował Webb, otrzymało nazwy

Źródło:
PAP, nameexoworlds.iau.org
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa WebbaNASA/ESA/CSA/STScI (Joseph DePasquale, Alyssa Pagan, Anton M. Koekemoer)
wideo 2/3
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa WebbaNASA/ESA/CSA/STScI (Joseph DePasquale, Alyssa Pagan, Anton M. Koekemoer)

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) nadała oficjalne nazwy 20 układom planetarnym, które były obserwowane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Wybrano je w konkursie NameExoWorlds. Tym razem wśród zwycięskich nazw nie znalazła się polska propozycja.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (ang. International Astronomical Union, w skrócie IAU) otrzymała łącznie 603 zgłoszenia z 91 krajów. Krajowe komitety miały za zadanie wybranie głównej propozycji z danego kraju oraz propozycji rezerwowych. Następnie główna komisja konkursowa wybrała z tej puli nazwy dla 20 układów planetarnych zaobserwowanych przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. W wyborze nazw dla danego układu uczestniczyli także jego odkrywcy.

"W zwycięskiej puli nie znalazła się propozycja z Polski"

Jak poinformował doktor Krzysztof Czart, przewodniczący polskiego komitetu konkursowego, spośród zgłoszeń z naszego kraju "komitet rekomendował propozycję nazw Truso i Wendland, wiążących się z dawną historią Elbląga, zaproponowaną dla systemu GJ 367 przez zespół w składzie Magdalena Puzio i Anna Wlizło z II LO im. Kazimierza Jagiellończyka w Elblągu".

- Niestety ostatecznie w zwycięskiej puli nazw wybranych przez IAU nie znalazła się propozycja z Polski. Układ ten Międzynarodowa Unia Astronomiczna zdecydowała się nazwać Añañuca (gwiazda) i Tahay (planeta), co było propozycją z Chile, nawiązującą do nazw kwiatów rosnących w tym kraju - przekazał.

Bats, Zembretta...

Wśród wybranych przez IAU nazw są te nawiązujące do fauny i flory mającej znaczenie kulturowe. To między innymi Bats dla układu LHS 3844 i Kua'kua (LHS 3844 b) z Kostaryki, co w języku bribri oznacza kolibra i motyla. Systemy HATS-72 i HATS-72 b otrzymały odpowiednio nazwy Zembra i Zembretta, od rezerwatów biosfery z Tunezji.

Innymi nazwami uhonorowano dzieła literackie, odwołano się też do legend i mitów.

IAU wskazuje, że w wydarzeniach popularnonaukowych zorganizowanych przez zespoły uczestniczące w konkursie NameExoWorlds wzięło udział łącznie prawie 12 milionów osób na całym świecie.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna jest jedynym podmiotem uprawnionym do nadawania oficjalnych nazw obiektom astronomicznym na niebie. Zrzesza kilkanaście tysięcy zawodowych astronomów z całego świata. Niektóre gwiazdy mają nazwy wywodzące się z dawnych wieków, ale większość posiada jedynie oznaczenia w katalogach astronomicznych. W przypadku planet do niedawna nazwy słowne istniały jedynie dla tych znajdujących się w Układzie Słonecznym. IAU postanowiła nieco przybliżyć społeczeństwu systemy planetarne i nadać nazwy innym gwiazdom i ich planetom.

Cztery lata temu wybrano Solaris i Pirx

Pierwsza edycja konkursu została przeprowadzona w 2015 roku. Wtedy nazwy mogły być proponowane przez organizacje i kluby astronomiczne, a potem nastąpiło globalne głosowanie. Uzyskano ponad pół miliona głosów i w efekcie nazwano 14 gwiazd i 31 krążących wokół nich planet (na przykład gwiazdę 55 Cancri nazwano Copernicus).

Drugą edycję zorganizowano w 2019 roku na stulecie IAU. Każdy kraj na świecie otrzymał możliwość nazwania gwiazdy i planety, a propozycje nazw mógł zgłaszać każdy. Łącznie nadano nazwy 112 gwiazdom i ich planetom, a w konkursie uczestniczyło 780 tysięcy osób z całego świata. Polska otrzymała do nazwania gwiazdę i planetę w systemie BD +14 4559, dla których spośród wielu otrzymanych propozycji IAU wybrała Solaris i Pirx, nawiązujące do twórczości Stanisława Lema, najsłynniejszego polskiego pisarza science fiction.

Na 10-lecie swojego biura do spraw popularyzacji astronomii IAU zorganizowała trzecią edycję konkursu na nazywanie układów planetarnych: NameExoWorlds 2022. Tym razem kryteria udziału były dużo bardziej skomplikowane. Konkurs był skierowany przede wszystkim do uczniów oraz miłośników astronomii. Aby wziąć w nim udział, trzeba było m.in. stworzyć zespół oraz przeprowadzić wydarzenie popularyzujące wiedzę o planetach i dopiero to uprawniało do zaproponowania nazwy.

Teleskop Jamesa WebbaPAP/Reuters/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:ps

Źródło: PAP, nameexoworlds.iau.org

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Po niezwykle ciepłym początku marca czeka nas drastyczne ochłodzenie. Sprawdź, co jeszcze przewiduje prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski w swojej długoterminowej prognozie pogody na najbliższe 16 dni.

Pogoda na 16 dni: do centrum Europy wkroczy niż. To wszystko zmieni

Pogoda na 16 dni: do centrum Europy wkroczy niż. To wszystko zmieni

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW opublikował prognozę zagrożeń meteorologicznych. Już w niedzielę w części Polski może powiać silny wiatr, a w poniedziałek zasięg alarmów może być rozszerzony. Sprawdź, gdzie spodziewać się niebezpiecznej pogody.

Po okresie spokoju mają wrócić zagrożenia pogodowe

Po okresie spokoju mają wrócić zagrożenia pogodowe

Źródło:
IMGW

Powodzie doprowadziły do ogromnych zniszczeń argentyńskiego miasta portowego Bahia Blanca. W ciągu kilku godzin spadły tam roczne sumy opadów. Miasto zostało dosłownie zalane. Tragiczny bilans ofiar śmiertelnych wzrósł do 13 osób.

W kilka godzin spadło tyle deszczu, ile średnio w rok

W kilka godzin spadło tyle deszczu, ile średnio w rok

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, AFP

W sobotę strażacy wzywani byli do 1085 pożarów traw. Dwie osoby zostały ranne. Jak podał rzecznik Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej Karol Kierzkowski, od początku roku służby wzywane były do gaszenia takich przypadków ponad cztery razy częściej niż w ubiegłym roku. Strażacy apelują o zgłaszanie przypadków podpaleń i zachowanie ostrożności.

Ponad tysiąc pożarów traw, dwie osoby zostały ranne

Ponad tysiąc pożarów traw, dwie osoby zostały ranne

Źródło:
PAP, KGPSP

W świetle najnowszych badań wyraźnie widać, że w USA dochodzi do poważnego kryzysu związanego z liczebnością motyli. Populacje owadów kurczą się coraz bardziej i naukowcy nie widzą szans na odwrócenie tego niepokojącego trendu. Cierpią nie tylko mało znane gatunki, ale i popularne motyle, takie jak bielinek rzepnik, rusałka admirał czy monarszka księżna.

Katastrofalna sytuacja motyli w USA. "Nie widać żadnych oznak, żeby miało się to skończyć"

Katastrofalna sytuacja motyli w USA. "Nie widać żadnych oznak, żeby miało się to skończyć"

Źródło:
AP

Różnorodność genetyczna populacji żywych organizmów na świecie spada. Jak wyjaśnili naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, zjawisko to może mieć wpływ na przetrwanie wielu gatunków, nie tylko tych bezpośrednio zagrożonych wyginięciem. Aby zahamować utratę różnorodności genetycznej potrzebne są jednak zdecydowane, skoordynowane działania.

Ten proces zagraża pospolitym gatunkom, jego odwrócenie "trwa nawet setki tysięcy lat"

Ten proces zagraża pospolitym gatunkom, jego odwrócenie "trwa nawet setki tysięcy lat"

Źródło:
PAP, Nature

W niedzielę rano mieliśmy mieć szansę na zobaczenie nad Polską świetlistego wiru związanego ze zrzutem paliwa przez Falcona 9. Jak poinformował Karol Wójcicki, autor bloga "Z głową w gwiazdach", rakieta nie wystartowała, w związku z czym zjawisko nie mogło zaistnieć. Firma SpaceX nie wyjaśniła skąd decyzja o odwołaniu lotu.

SpaceX wstrzymała start rakiety Falcon 9. Świetlisty wir nie pojawił się nad Polską

SpaceX wstrzymała start rakiety Falcon 9. Świetlisty wir nie pojawił się nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
Z głową w gwiazdach, PAP

Na wschodzie Australii wciąż panują bardzo trudne warunki pogodowe. Cyklon tropikalny Alfred, który został zdegradowany do statusu niżu, nadal przynosi mieszkańcom ulewy i wichury. Bez prądu jest ponad 316 tysięcy gospodarstw domowych.

Awarie prądu, powodzie, porywisty wiatr. Queensland wciąż odczuwa konsekwencje cyklonu

Awarie prądu, powodzie, porywisty wiatr. Queensland wciąż odczuwa konsekwencje cyklonu

Źródło:
Reuters

Pogoda na dziś. W niedzielę 9.03 pojawią się na niebie chmury. Na termometrach zobaczymy maksymalnie 19 stopni. Aura korzystnie wpłynie na nasze samopoczucie.

Pogoda na dziś - niedziela 9.03. Chwilami niebo zasnują chmury, miejscami mocniej powieje

Pogoda na dziś - niedziela 9.03. Chwilami niebo zasnują chmury, miejscami mocniej powieje

Źródło:
tvnmeteo.pl

Eksplozję statku kosmicznego Starship uchwycił na nagraniu teleskop na Florydzie. Federalna Administracja Lotnictwa (FAA) ponownie zażądała od firmy SpaceX przeprowadzenia dochodzenia w sprawie awarii maszyny.

Eksplozja Starshipa. Uchwycił ją teleskop

Eksplozja Starshipa. Uchwycił ją teleskop

Źródło:
CNN, space.com

Intensywne opady deszczu nawiedziły Kuwejt. Padało tak obficie, że konieczne było odwołanie niektórych lotów. Przez trudne warunki na drogach doszło do około 30 wypadków.

Ulewy uziemiły samoloty

Ulewy uziemiły samoloty

Źródło:
PAP, apnews.com, indiansinkuwait.com

Sokoły wędrowne, które są jednymi z najrzadszych gatunków ptaków szponiastych w Polsce, na trwałe wróciły na tereny Ziemi Lubuskiej jako ptaki lęgowe. - W lasach tego regionu gniazduje obecnie co najmniej 15 par - poinformował Michał Bielewicz, regionalny konserwator przyrody w Gorzowie Wielkopolskim.

Ich powrót do lubuskich lasów to ogromny sukces

Ich powrót do lubuskich lasów to ogromny sukces

Źródło:
PAP

Cyklon tropikalny Alfred pozbawił życia co najmniej jedną osobę. Niemal 40 innych jest rannych - są to żołnierze, którzy wyjeżdżali na akcję ratunkową. Setki tysięcy gospodarstw domowych w stanach Nowa Południowa Walia i Queensland zostały pozbawione dostaw energii elektrycznej.

Jedna ofiara śmiertelna, 36 rannych żołnierzy. Żywioł nie oszczędza Australii

Jedna ofiara śmiertelna, 36 rannych żołnierzy. Żywioł nie oszczędza Australii

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters

Mieszkańcy Arizony mają za sobą bardzo trudny piątek. Przez stan przeszła silna śnieżyca. Miejscami warstwa śniegu sięgnęła aż 60 centymetrów, co przyczyniło się do ogromnych utrudnień na drogach i autostradach.

Przetoczyła się śnieżyca, wszystko stanęło

Przetoczyła się śnieżyca, wszystko stanęło

Źródło:
PAP, CNN

Jeden z brytyjskich ogrodów zoologicznych poinformował, że mieszkające w nim niedźwiedzie brunatne wybudziły się z zimowego snu. Zakończenie trwającej przeszło trzy miesiące hibernacji ma oznaczać nadejście wiosny.

Niedźwiedzie wybudziły się z zimowego snu w brytyjskim zoo

Niedźwiedzie wybudziły się z zimowego snu w brytyjskim zoo

Źródło:
Whipsnade Zoo

Genialny muzyk otworzy Bali Indah w Dolinie Charlotty. Koncert legendarnego multiinstrumentalisty Jeana-Michela Jarre'a uświetni oficjalne otwarcie kompleksu Bali Indah, który powstaje w Dolinie Charlotty.

Jean-Michel Jarre w Dolinie Charlotty

Jean-Michel Jarre w Dolinie Charlotty

Lirogony wspaniałe (Menura novaehollandiae) to ptaki zamieszkujące niektóre regiony Australii. W nowych badaniach wykazano, że potrafią tworzyć mikrosiedliska dla swoich ofiar i zapewniają im większe zasoby pożywienia. Dopiero po odpowiednim utuczeniu, ptaki przystępują do konsumpcji.

Ten niepozorny ptak "hoduje" swoje ofiary

Ten niepozorny ptak "hoduje" swoje ofiary

Źródło:
PAP

Czy wysoka temperatura, jakiej w ostatnich dniach doświadczamy, a niedługo jej nagły spadek, mogą zaszkodzić kwitnącym roślinom? I co z faktem, że jest bardzo ciepło, a deszczu nie ma?

"Wszystko przepięknie kwitnie", ale przyjdzie i "cierpienie"

"Wszystko przepięknie kwitnie", ale przyjdzie i "cierpienie"

Źródło:
TVN24

Pożar w mieście Ofunato w japońskiej prefekturze Iwate szaleje od ponad tygodnia. Ogień strawił ponad 2900 hektarów gruntów. Zginęła jedna osoba, a ponad 4200 musiało się ewakuować.

Pożar doprowadził do paraliżu komunikacyjnego. "Nie jest pod kontrolą"

Pożar doprowadził do paraliżu komunikacyjnego. "Nie jest pod kontrolą"

Źródło:
bastillepost.com

Rekordową liczbę hibernujących nietoperzy, bo aż 1063, naliczono w tym roku w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej. Na zimowiska dla nich wyremontowano stare piwniczki i bunkry. Zwierzęta te są objęte w Polsce całoroczną, ścisłą ochroną gatunkową. Prawo zakazuje ich płoszenia, przetrzymywania, zabijania oraz niszczenia siedlisk i kryjówek.

Rekordowa liczba zimujących nietoperzy

Rekordowa liczba zimujących nietoperzy

Źródło:
PAP

Lądownik Athena, który w czwartek dotarł na Księżyc, kończy misję - podała w piątek firma Intuitive Machines (IM). Urządzenie lądowało na boku, w wyniku czego między innymi utracono z nim łączność.

Athena przewróciła się przy lądowaniu. "Misja dobiegła końca"

Athena przewróciła się przy lądowaniu. "Misja dobiegła końca"

Aktualizacja:
Źródło:
AFP, Reuters, nytimes.com, NASA, space.com

W czwartek termometry w południowej Polsce pokazały 22,9 stopni Celsjusza. Jak tłumaczył na antenie TVN24 prezenter tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski, pogoda w naszym kraju była wczoraj bliższa majowej niż marcowej. Wartości te były wyjątkowe także na tle Europy.

Pogoda wyprzedziła kalendarz. Takiego 6 marca nie było w historii

Pogoda wyprzedziła kalendarz. Takiego 6 marca nie było w historii

Źródło:
TVN24, IMGW

Gazowa kolumna, a chwilę później chmura - tak wyglądały nieudany start i eksplozja statku kosmicznego Starship od SpaceX na zdjęciach satelitarnych. Zdarzenie zostało uchwycone przez satelity meteorologiczne GOES. Co ciekawe, zaobserwował je także system, który na co dzień śledzi trasy huraganów.

Eksplozja Starshipa widziana z kosmosu

Eksplozja Starshipa widziana z kosmosu

Źródło:
Reuters, NASA

Statek kosmiczny Starship eksplodował podczas lotu testowego. Jak podała należąca do Elona Muska firma SpaceX, do awarii doszło podczas wznoszenia się pojazdu - część silników przestała działać, a Starship wymknął się spod kontroli. Wybuch był doskonale widoczny na Florydzie i Bahamach, a z uwagi na opadające szczątki rakiety na niektórych lotniskach wstrzymano ruch.

Starship eksplodował. Wstrzymano loty w części USA

Starship eksplodował. Wstrzymano loty w części USA

Aktualizacja:
Źródło:
SpaceX, Reuters, PAP

Co stało się z humbakiem, który pod koniec lutego pojawił się w Międzyzdrojach? Jak przekazał w piątek przedstawiciel WOPR, ostatnie informacje o lokalizacji zwierzęcia wpłynęły do służb morskich w sobotę.

Co się stało z humbakiem, który pływał w Bałtyku?

Co się stało z humbakiem, który pływał w Bałtyku?

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

IMGW przedstawił dane dotyczące ilości śniegu, jaka spadła w tym roku w Tatrach. Okazuje się, że niepokojące zimowe trendy zaczynają być coraz bardziej odczuwalne także w górach. Podczas tej zimy, w najbardziej "białym" momencie, na Kasprowym Wierchu warstwa śniegu sięgała zaledwie 86 centymetrów.

Kryzys śnieżny w Tatrach. Alarmujące dane

Kryzys śnieżny w Tatrach. Alarmujące dane

Źródło:
PAP

Rakieta Ariane 6 Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) wyniosła na orbitę satelitę. Start był przekładany już dwukrotnie. Decyzja o wyprodukowaniu tej konkretnej rakiety zapadła ponad dekadę temu.

Rakieta Ariane 6 odbyła swój pierwszy komercyjny lot

Rakieta Ariane 6 odbyła swój pierwszy komercyjny lot

Źródło:
PAP

Wraz ze wzrostem temperatury przyroda powoli budzi się do życia. Głuszce rozpoczęły gody w Beskidach. Przyrodnik z Babiogórskiego Parku Narodowego Maciej Mażul powiedział, że w wyższych partiach Babiej Góry, gdzie wciąż leży śnieg, można już dostrzec ślady ich aktywności.

"W przyrodzie coś się zaczyna dziać". Właśnie zaczęły gody  

"W przyrodzie coś się zaczyna dziać". Właśnie zaczęły gody  

Źródło:
PAP