Bats, Kua'kua, Zembra. 20 układów planetarnych, które obserwował Webb, otrzymało nazwy

Źródło:
PAP, nameexoworlds.iau.org
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa WebbaNASA/ESA/CSA/STScI (Joseph DePasquale, Alyssa Pagan, Anton M. Koekemoer)
wideo 2/3
Protogwiazda L1527 w obiektywie Kosmicznego Teleskopu Jamesa WebbaNASA/ESA/CSA/STScI (Joseph DePasquale, Alyssa Pagan, Anton M. Koekemoer)

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) nadała oficjalne nazwy 20 układom planetarnym, które były obserwowane przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Wybrano je w konkursie NameExoWorlds. Tym razem wśród zwycięskich nazw nie znalazła się polska propozycja.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna (ang. International Astronomical Union, w skrócie IAU) otrzymała łącznie 603 zgłoszenia z 91 krajów. Krajowe komitety miały za zadanie wybranie głównej propozycji z danego kraju oraz propozycji rezerwowych. Następnie główna komisja konkursowa wybrała z tej puli nazwy dla 20 układów planetarnych zaobserwowanych przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. W wyborze nazw dla danego układu uczestniczyli także jego odkrywcy.

"W zwycięskiej puli nie znalazła się propozycja z Polski"

Jak poinformował doktor Krzysztof Czart, przewodniczący polskiego komitetu konkursowego, spośród zgłoszeń z naszego kraju "komitet rekomendował propozycję nazw Truso i Wendland, wiążących się z dawną historią Elbląga, zaproponowaną dla systemu GJ 367 przez zespół w składzie Magdalena Puzio i Anna Wlizło z II LO im. Kazimierza Jagiellończyka w Elblągu".

- Niestety ostatecznie w zwycięskiej puli nazw wybranych przez IAU nie znalazła się propozycja z Polski. Układ ten Międzynarodowa Unia Astronomiczna zdecydowała się nazwać Añañuca (gwiazda) i Tahay (planeta), co było propozycją z Chile, nawiązującą do nazw kwiatów rosnących w tym kraju - przekazał.

Bats, Zembretta...

Wśród wybranych przez IAU nazw są te nawiązujące do fauny i flory mającej znaczenie kulturowe. To między innymi Bats dla układu LHS 3844 i Kua'kua (LHS 3844 b) z Kostaryki, co w języku bribri oznacza kolibra i motyla. Systemy HATS-72 i HATS-72 b otrzymały odpowiednio nazwy Zembra i Zembretta, od rezerwatów biosfery z Tunezji.

Innymi nazwami uhonorowano dzieła literackie, odwołano się też do legend i mitów.

IAU wskazuje, że w wydarzeniach popularnonaukowych zorganizowanych przez zespoły uczestniczące w konkursie NameExoWorlds wzięło udział łącznie prawie 12 milionów osób na całym świecie.

Międzynarodowa Unia Astronomiczna jest jedynym podmiotem uprawnionym do nadawania oficjalnych nazw obiektom astronomicznym na niebie. Zrzesza kilkanaście tysięcy zawodowych astronomów z całego świata. Niektóre gwiazdy mają nazwy wywodzące się z dawnych wieków, ale większość posiada jedynie oznaczenia w katalogach astronomicznych. W przypadku planet do niedawna nazwy słowne istniały jedynie dla tych znajdujących się w Układzie Słonecznym. IAU postanowiła nieco przybliżyć społeczeństwu systemy planetarne i nadać nazwy innym gwiazdom i ich planetom.

Cztery lata temu wybrano Solaris i Pirx

Pierwsza edycja konkursu została przeprowadzona w 2015 roku. Wtedy nazwy mogły być proponowane przez organizacje i kluby astronomiczne, a potem nastąpiło globalne głosowanie. Uzyskano ponad pół miliona głosów i w efekcie nazwano 14 gwiazd i 31 krążących wokół nich planet (na przykład gwiazdę 55 Cancri nazwano Copernicus).

Drugą edycję zorganizowano w 2019 roku na stulecie IAU. Każdy kraj na świecie otrzymał możliwość nazwania gwiazdy i planety, a propozycje nazw mógł zgłaszać każdy. Łącznie nadano nazwy 112 gwiazdom i ich planetom, a w konkursie uczestniczyło 780 tysięcy osób z całego świata. Polska otrzymała do nazwania gwiazdę i planetę w systemie BD +14 4559, dla których spośród wielu otrzymanych propozycji IAU wybrała Solaris i Pirx, nawiązujące do twórczości Stanisława Lema, najsłynniejszego polskiego pisarza science fiction.

Na 10-lecie swojego biura do spraw popularyzacji astronomii IAU zorganizowała trzecią edycję konkursu na nazywanie układów planetarnych: NameExoWorlds 2022. Tym razem kryteria udziału były dużo bardziej skomplikowane. Konkurs był skierowany przede wszystkim do uczniów oraz miłośników astronomii. Aby wziąć w nim udział, trzeba było m.in. stworzyć zespół oraz przeprowadzić wydarzenie popularyzujące wiedzę o planetach i dopiero to uprawniało do zaproponowania nazwy.

Teleskop Jamesa WebbaPAP/Reuters/Adam Ziemienowicz

Autorka/Autor:ps

Źródło: PAP, nameexoworlds.iau.org

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Najbliższy czas przyniesie wielu regionom kraju intensywne opady deszczu. Będą one związane z frontem, który przemieści się nad Polską. W weekend aura się uspokoi, ale nadal ma padać.

Nadciągają ulewy. Co przyniesie weekend?

Nadciągają ulewy. Co przyniesie weekend?

Źródło:
tvnmeteo.pl

W próbkach skały, która pochodziła z Marsa, a dokładniej z krateru Jezero, naukowcy wykryli potencjalne ślady starożytnego życia mikrobiologicznego.

Życie na Marsie? Znaleziono jeden z najlepszych dotychczas dowodów

Życie na Marsie? Znaleziono jeden z najlepszych dotychczas dowodów

Źródło:
Reuters, msn.com

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed intensywnymi opadami deszczu. Obowiązują też alarmy przed silnym wiatrem. Sprawdź, gdzie aura będzie groźna.

Groźnie w części kraju. IMGW ostrzega

Groźnie w części kraju. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na czwartek, 11.09. W nocy nad Polską będzie wędrować strefa ciągłych opadów deszczu. W dzień również ma obficie padać. Termometry wskażą maksymalnie 23 stopnie.

Pogoda na jutro - czwartek, 11.09. Deszczowy front przemierzy kraj

Pogoda na jutro - czwartek, 11.09. Deszczowy front przemierzy kraj

Źródło:
tvnmeteo.pl

Obfite opady deszczu nawiedziły południowe regiony Pakistanu. Trudna sytuacja panuje w Karaczi, stolicy kraju, w której wiele budynków i dróg zostało zalanych. - To niepokojąca sytuacja - powiedział mieszkaniec Karaczi.

1,6 miliona osób zagrożonych powodzią

1,6 miliona osób zagrożonych powodzią

Źródło:
Reuters, dawn.com, tribune.com.pk, PAP

W tym roku drzewa zaczęły gubić liście wcześnie niż zwykle, bo już na przełomie sierpnia i września. Dlaczego tak się dzieje? - To efekt zmian klimatu - wyjaśnia profesor Przemysław Bąbelewski z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

Liście spadają z drzew wcześniej niż zwykle. Dlaczego tak się dzieje?

Liście spadają z drzew wcześniej niż zwykle. Dlaczego tak się dzieje?

Źródło:
PAP, upwr.edu.pl

Co najmniej sześć osób zginęło w wyniku powodzi, jaka nawiedziła indonezyjską wyspę Bali. Kataklizm spowodował między innymi zawalenie się dwóch budynków w mieście Denpasar. Na miejscu trwa akcja poszukiwawczo-ratownicza.

Powódź na wyspie Bali. Służby informują o ofiarach

Powódź na wyspie Bali. Służby informują o ofiarach

Źródło:
Reuters

Ulewne deszcze i wichury nawiedziły hiszpańską Majorkę. Spowodowały, że część wyspy została podtopiona. Gwałtowna aura doprowadziła do utrudnień w ruchu lotniczym.

Wiało tak, że oderwało balustradę

Wiało tak, że oderwało balustradę

Źródło:
Enex, Ultima Hora

Naukowcy opublikowali nowe zdjęcie obiektu międzygwiezdnego 3I/ATLAS. Widać na nim, jak w pobliżu ciała niebieskiego powstaje charakterystyczny warkocz. Wcześniej pojawiały się teorie, że obiekt może być statkiem obcych.

Podejrzewano, że to statek obcych. Teraz wytwarza warkocz

Podejrzewano, że to statek obcych. Teraz wytwarza warkocz

Źródło:
Livescience.com

Atlantyk zaskakuje ciszą w samym szczycie sezonu huraganowego. Po raz pierwszy od prawie dekady w pierwszych dniach września nie pojawił się na nim żaden aktywny cyklon tropikalny. Eksperci ostrzegają jednak, by nie dać się zwieść pozorom, bo najbardziej niebezpieczne zjawiska wciąż mogą nadejść jesienią.

Zaskakująca cisza na Atlantyku

Zaskakująca cisza na Atlantyku

Źródło:
CNN

Szczepionka przeciwko chlamydii koali po raz pierwszy została dopuszczona do powszechnego stosowania. Według naukowców preparat może powstrzymać rozprzestrzenianie się choroby, która dziesiątkuje populację tego gatunku w Australii. Prace nad szczepionką trwały ponad dekadę.

Ta szczepionka może uchronić koale przed wyginięciem

Ta szczepionka może uchronić koale przed wyginięciem

Źródło:
BBC, UniSC

Naukowcy z Singapuru opracowali pierwszy na świecie filtr słoneczny stworzony na bazie pyłku kwiatów kamelii. Eksperymenty wykazały, że preparat jest równie skuteczny, jak dostępne w sprzedaży kremy z filtrem UV. Jednak w przeciwieństwie do nich nie jest szkodliwy dla środowiska.

Pierwszy na świecie filtr słoneczny z pyłku kwiatów

Pierwszy na świecie filtr słoneczny z pyłku kwiatów

Źródło:
PAP

Prognoza długoterminowa IMGW na nadchodzące miesiące. Co przyniesie nam jesień i początek zimy? Sprawdź najnowsze prognozy na październik, listopad i grudzień 2025 oraz styczeń 2026 roku.

Prognoza długoterminowa IMGW. Co mówi prognoza na zimę 2025/2026?

Prognoza długoterminowa IMGW. Co mówi prognoza na zimę 2025/2026?

Źródło:
IMGW

Sygnał GRB 250702B wywołał zdumienie wśród astronomów. Zarejestrowany na początku lipca tego roku wybuch promieniowania gamma trwał od 100 do 1000 razy dłużej niż większość tego typu zjawisk. Co więcej, powtórzył się kilkukrotnie, co nigdy wcześniej nie zostało zaobserwowane.

Nigdy wcześniej nie zarejestrowano takiego rozbłysku

Nigdy wcześniej nie zarejestrowano takiego rozbłysku

Źródło:
PAP, ESO

Niecodzienny gość zaskoczył mieszkańców Utrechtu. W miejskich kanałach pojawiła się foka, która przyciągnęła tłumy zaciekawionych osób.

"Akurat wybrała się aż do Utrechtu"

"Akurat wybrała się aż do Utrechtu"

Źródło:
Enex

Przez zachodnie Niemcy przeszły silne ulewy, które zalały drogi i budynki. Niektórzy mieszkańcy byli zmuszeni opuścić swoje domy.

Ulewy u naszych sąsiadów podtopiły miasta

Ulewy u naszych sąsiadów podtopiły miasta

Źródło:
Bild, fr.de

Noc z poniedziałku na wtorek była trudna dla mieszkańców południowego Luksemburga. Zmagano się z intensywnymi opadami, które zmieniły ulice w rwące potoki. Strażacy przeprowadzili setki interwencji, obowiązywały pogodowe alarmy najwyższego stopnia.

Woda porywała auta, te lądowały w ogrodach

Woda porywała auta, te lądowały w ogrodach

Źródło:
ENEX, Infos.rtl.lu

Ważący około 140 kilogramów dzik roztrzaskał szybę i wdarł się do domu położonego w hrabstwie Lee na Florydzie. Jak poinformowali policjanci, zwierzę wpadło w szał i siało spustoszenie.

Dzik rozbił szybę i wdarł się do domu. Nagranie

Dzik rozbił szybę i wdarł się do domu. Nagranie

Źródło:
13abc.com,WFTX

Burze przetoczyły się w poniedziałek przez Polskę. W związku z trudną sytuacją pogodową strażacy interweniowali ponad 400 razy. Ich działania polegały głównie na usuwaniu połamanych gałęzi i wypompowywaniu wody z zalanych terenów. Najwięcej zgłoszeń odnotowano w Małopolsce.

"Wody było po kolana". Powalone drzewa, setki interwencji

"Wody było po kolana". Powalone drzewa, setki interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, powiatsuski24.pl, TVN24

Trzęsienie ziemi odnotowano we wtorek tuż po północy w pobliżu greckiej wyspy Eubea. Miało magnitudę 5,2. Wstrząsy odczuwalne były w Atenach.

Trzęsienie ziemi w Grecji. Było odczuwalne w Atenach

Trzęsienie ziemi w Grecji. Było odczuwalne w Atenach

Źródło:
USGS, ekathimerini.com, greekreporter.com, Reuters

Lej kondensacyjny został zaobserwowany w Marklowicach (woj. śląskie) podczas poniedziałkowej burzy. Nie była to jednak typowa trąba powietrzna, tworząca się wysoko nad naszymi głowami.

Nietypowy lej zawirował nad Górnym Śląskiem

Nietypowy lej zawirował nad Górnym Śląskiem

Źródło:
Polscy Łowcy Burz, tvnmeteo.pl

Owady masowo giną nie tylko w miejscach zamieszkanych przez ludzi. Badając niemal nietknięte przez człowieka łąki w Kolorado, amerykański naukowiec odkrył, że liczebność insektów także drastycznie spada. Zasugerował, co może być tego przyczyną.

Praktycznie nie ma tu ludzi. Mimo to owady masowo giną

Praktycznie nie ma tu ludzi. Mimo to owady masowo giną

Źródło:
phys.org, ESA Journals

Pies policyjny, który wabił się Archer, zmarł w nagrzanym radiowozie. - Można było uniknąć tej tragedii - powiedział Reed Mahuna, tymczasowy komendant Hawajskiego Departamentu Policji.

Pies zmarł w nagrzanym radiowozie. "Był naszym partnerem, obrońcą"

Pies zmarł w nagrzanym radiowozie. "Był naszym partnerem, obrońcą"

Źródło:
Hawaiʻi Police Department, WSAW

W poniedziałek w Dąbrowie Górniczej w województwie śląskim doszło do pożaru domu jednorodzinnego. Jak poinformowała straż pożarna, przypuszczalną przyczyną było trafienie piorunem.

Pożar domu na Śląsku. Miał tam trafić piorun

Pożar domu na Śląsku. Miał tam trafić piorun

Źródło:
KM PSP Dąbrowa Górnicza, tvnmeteo.pl

Zapora położona w południowej części Meksyku przekroczyła swoją maksymalną pojemność. Z powodu zagrożenia powodzią władze zarządziły ewakuację mieszkańców okolicznych terenów.

Woda wylewa się z zapory, jest ryzyko powodzi. Nagranie

Woda wylewa się z zapory, jest ryzyko powodzi. Nagranie

Źródło:
Reuters, elimparcial.com

Prawie 30 stopni Celsjusza wskażą termometry na południu Polski. Czego jeszcze spodziewać się w kolejnych 16 dniach w pogodzie? Autorską prognozę długoterminową na najbliższy czas przygotował nasz synoptyk i prezenter Tomasz Wasilewski. Sprawdź, czego się spodziewać.

Pogoda na 16 dni: w Polsce cieplej niż w Hiszpanii

Pogoda na 16 dni: w Polsce cieplej niż w Hiszpanii

Źródło:
tvnmeteo.pl