W domu smog jest większy niż na zewnątrz – dlaczego?

Palenie w kominku generuje zanieczyszczenia obniżające jakość domowego powietrza /123RF/PICSEL

Wydawałoby się, że w sezonie jesienno-zimowym schronienia przed smogiem powinniśmy szukać w zamkniętych, dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Okazuje się jednak, że powietrze w naszych domach bywa często znacznie bardziej zanieczyszczone od tego, którym oddychamy przebywając na dworze. Dlaczego tak się dzieje i jakie są tego przyczyny? Sprawdzamy.

Złudne poczucie bezpieczeństwa

Z badań, które w 2017 r. przeprowadzili naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wynika co prawda, że stężenia pyłów zawieszonych rejestrowane w budynkach mieszkalnych są zwykle o ok. 50 proc. niższe niż na zewnątrz. Jeśli jednak wziąć pod uwagę, że w polskich miastach dopuszczalny poziom zanieczyszczeń powietrza jest w sezonie grzewczym regularnie przekraczany, często nawet o kilkaset procent, to okaże się, że warunki panujące w naszych domach nie są niestety najczęściej szczególnie korzystne dla naszego zdrowia. Już choćby z tego powodu należy dbać o drożność i sprawność ciągów wentylacyjnych, odprowadzających z pomieszczeń wilgoć, przykre zapachy czy aerozole atmosferyczne.

Ale to jeszcze nie wszystko. Nie wystarczy bowiem, że zamkniemy się w swoich czterech ścianach. Wspomniane wcześniej badania naukowców z AGH dowodzą, że wiele zanieczyszczeń wpływających na obniżenie jakości powietrza w naszych domach generujemy sami. Wystarczy tylko, że palimy w kominku, będącym jednym z największych trucicieli w naszych domach. W kominkowym dymie, powstającym wskutek niezupełnego spalania drewna, znaleźć można sporo toksycznych, a nawet rakotwórczych związków chemicznych (głównie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych), takich jak benzen, dioksyny czy formaldehyd.

Nic więc dziwnego, że w domach, w których pali się w kominku, odnotowuje się zazwyczaj zdecydowanie wyższe stężenia zanieczyszczeń niż na „świeżym” powietrzu. Ta prawidłowość obowiązuje zresztą w znacznie większej skali. Naukowcy z AGH dostrzegli mianowicie, że w dzielnicach, których mieszkańcy korzystają powszechnie z ogrzewania kominkowego, stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu są zauważalnie wyższe niż tam, gdzie się go nie używa. I choć w drugiej połowie tego roku w wielu polskich miastach zostały wreszcie wprowadzone restrykcyjne zakazy palenia w kominkach czy piecach kaflowych (tak stało się choćby w Krakowie czy w Poznaniu, gdzie opisywany proceder jest obecnie karany przez Straż Miejską 500-złotowymi mandatami), to wciąż nie wszyscy ich przestrzegają. A ponieważ nowe przepisy obowiązują na razie na terenie tylko kilku ośrodków miejskich, to w pozostałych częściach kraju sytuacja wciąż pozostaje raczej niewesoła.

Remont i sprzątanie obniżają jakość powietrza?

Przyczyn, dla których powietrze w naszym domu jest gorsze niż na dworze, może być zresztą znacznie więcej. Na wzrost stężenia pyłów zawieszonych mają także wpływ prace wykończeniowe i remontowo-budowlane, częste używanie aerozoli (dezodorantów, odświeżaczy powietrza w sprayu) czy nieumiejętne sprzątanie (wzburzające kurze i pyły zalegające na meblach, podłogach itp.), a nawet palenie nastrojowych świec czy smażenie. Źródłem zanieczyszczeń okazuje się także palenie papierosów i innych wyrobów tytoniowych, gnijące odpady organiczne, jak również nowe meble i obicia tapicerskie, wykładziny, panele ścienne lub podłogowe, farby, lakiery, pianki uszczelniające czy kleje montażowe (znajdziemy w nich zwykle wysoce toksyczny i potencjalnie rakotwórczy formaldehyd, atakujący górne drogi oddechowe, obniżający odporność i trwale uszkadzający wiele narządów organizmu). Negatywny wpływ na jakość powietrza w naszym mieszkaniu mogą mieć nawet pozornie niegroźne płyny do mycia i pielęgnacji podłóg, gdyż znajdziemy w nich na przykład szkodliwy dla zdrowia amoniak, działający drażniąco na skórę, błony śluzowe oczu, nosa i dróg oddechowych (przy dłuższej ekspozycji może on wywoływać kaszel i duszności).

O lepszą jakość domowego powietrza możemy oczywiście walczyć na różne sposoby, dbając o sprawność i drożność pionu wentylacyjnego oraz wietrząc mieszkanie w porach, gdy powietrze na zewnątrz jest najmniej zanieczyszczone. Warto się również zdecydować na zakup tzw. roślin filtrujących – paproci, skrzydłokwiatów, sansewierii, daktylowców, filodendronów czy dracen (pełną listę roślin antysmogowych sporządziła jakiś czas temu amerykańska agencja NASA) – czy montaż specjalnych ramek okiennych i nawiewników antysmogowych.

Dobrym pomysłem jest jednocześnie zakup mechanicznego oczyszczacza powietrza, takiego jak np. Philips Dual Scan AC3858/10 , wyposażonego w trójstopniowy system filtracji powietrza (tworzy go jeden zintegrowany filtr NanoProtect HEPA składający się z filtra wstępnego, HEPA i węglowego), który usuwa zanieczyszczenia o wielkości 0,003 mikrometra (µm), czyli 800 razy mniejsze od smogu. Oznacza to, że ten wyeliminuje cząsteczki mniejsze niż najmniejszy znany wirus[1], a także że jest w stanie wychwycić z powietrza wiele szkodliwych zanieczyszczeń: smog (cząsteczki tworzące smog PM2,5 i mniejsze), alergeny jak grzyby, pleśnie, wirusy, bakterie, pyłki roślin, alergeny roztoczy, kurz, złuszczony naskórek czy sierść zwierząt domowych oraz szkodliwe gazy jak lotne związki organiczne (m.in. formaldehyd, toulen, benzen) oraz nieprzyjemne zapachy.

Oprócz zakupu roślin filtrujących czy wysokowydajnego oczyszczacza powietrza, wskazana będzie też niewątpliwie rezygnacja z palenia w kominku, a w przypadku kotłów centralnego ogrzewania, przestawienie się na tzw. palenie od góry, które od palenia od dołu jest nie tylko zdecydowanie czystsze, ale też bardziej wydajne i ekonomiczne. Najlepsze byłoby z pewnością przejście na ogrzewanie gazowe, ale jasne jest, że nie wszystkie zmiany – z przyczyn finansowych czy logistycznych – wprowadzić można od razu. O poprawę jakości powietrza we własnym domu i otoczeniu na pewno jednak warto się starać – zasługuje na to bowiem zdrowie nasze i naszych bliskich.

Artykuł powstał we współpracy z marką Philips.

[1] Badanie przeprowadzone w maju 2019 r. przez IUTA zgodnie z normą DIN71460-1 przy zastosowaniu aerozolu NaCl.

Źródło: Philips

Pozostałe wiadomości

Po kilku zimnych dniach teraz czeka nas raptowny wzrost temperatury. Co w pogodzie czeka nas do końca listopada i jak zacznie się grudzień? Czy wróci mróz? Sprawdź długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: nagłe i duże ocieplenie

Pogoda na 16 dni: nagłe i duże ocieplenie

Źródło:
tvnmeteo.pl

Początek tygodnia przyniesie nam sporą zmianę w pogodzie. Na termometrach pojawią się znacznie wyższe wartości niż te obserwowane od kilku dni. Co będzie źródłem tej anomalii? Synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński przeanalizował prognozy sytuacji barycznej, która może przynieść nam nawet 10 stopni więcej niż zazwyczaj o tej porze roku.

Ogromna anomalia temperatury w Polsce. Co wydarzy się w poniedziałek

Ogromna anomalia temperatury w Polsce. Co wydarzy się w poniedziałek

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW przestrzega przed zagrożeniami pogodowymi. Nadchodzące dni przyniosą nam powrót silnego wiatru, a miejscami będą snuły się gęste mgły. Sprawdź, gdzie będzie niebezpiecznie.

Prognoza zagrożeń IMGW. Na horyzoncie mgła i silny wiatr

Prognoza zagrożeń IMGW. Na horyzoncie mgła i silny wiatr

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Pogoda na jutro, czyli na poniedziałek 25.11. Noc w wielu regionach będzie jeszcze deszczowa i pochmurna, ale miejscami temperatura ma wyraźnie wzrastać. To zapowiedź tego, co czeka nas w ciągu dnia - poniedziałek okaże się pogodny, a termometry pokażą nawet 13 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - poniedziałek 25.11. Nocą aura zacznie się zmieniać, lokalnie będzie mgliście

Pogoda na jutro - poniedziałek 25.11. Nocą aura zacznie się zmieniać, lokalnie będzie mgliście

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burza Bert przechodzi nad Francją. W większości kraju w niedzielę obowiązywały ostrzeżenia przed silnym wiatrem. W poniedziałek sytuacja ma być jeszcze groźniejsza, co skłoniło operatora połączeń kolejowych do zawieszenia części porannych kursów.

Bert we Francji. Kolejne regiony Europy szykują się na wichury

Bert we Francji. Kolejne regiony Europy szykują się na wichury

Źródło:
Meteo-France, France Bleu, France24

Ponad 40 procent gatunków koralowców rafotwórczych jest obecnie zagrożonych wyginięciem. Odkrycie zostało zaprezentowane przez ekspertów z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody. Naukowcy wyjaśnili, że utrata tych organizmów może mieć katastrofalne skutki nie tylko dla morskich ekosystemów, ale i gospodarki.

Ponad 40 procent może wyginąć, a "świat na nich polega"

Ponad 40 procent może wyginąć, a "świat na nich polega"

Źródło:
University of Derby

Ogromne stado żubrów przebiegło przez drogę w okolicach Szudziałowa w województwie podlaskim. Materiał otrzymaliśmy na Kontakt24. Na nagraniu widać grupę zwierząt w różnym wieku, od młodych osobników po majestatyczne, dojrzałe zwierzaki.

Stado żubrów zatrzymało ruch

Stado żubrów zatrzymało ruch

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl, bia24.pl

Ulewny deszcz i grad nawiedził w piątek stolicę Madagaskaru. Warunki pogodowe zaskoczyły mieszkańców Antananarywy - do opadów doszło w suchym okresie, na długo przed początkiem pory deszczowej. Zjawisko miało dość nietypowe wyjaśnienie.

Sztucznie wywołali deszcz, zalało stolicę

Sztucznie wywołali deszcz, zalało stolicę

Źródło:
PAP, Madagascar-Tribune.com

Kolejna w ciągu kilku dni fala intensywnych opadów deszczu spowodowała lokalne powodzie na północy Kalifornii. Zalanych jest wiele dróg, a na niektórych da się poruszać tylko łodziami. Jak opisuje część mieszkańców, woda powodziowa dotarła do ich domów tak szybko, że nie mieli czasu na ewakuację.

"To przyszło naprawdę szybko"

"To przyszło naprawdę szybko"

Źródło:
Reuters, CBS News, tvnmeteo.pl

Służby medyczne Portugalii wydały ostrzeżenie dotyczące komarów tygrysich, które przenoszą groźne zakaźne choroby tropikalne. W popularnych wśród turystów regionach wzrosła obecność tych owadów - poinformowały miejscowe media.

Komary tygrysie. Ostrzeżenie w popularnych wśród turystów regionach Portugalii

Komary tygrysie. Ostrzeżenie w popularnych wśród turystów regionach Portugalii

Źródło:
PAP, SIC Notícias, tvnmeteo.pl

Mężczyzna zginął, gdy drzewo uderzyło w jego samochód na drodze w hrabstwie Hampshire w Wielkiej Brytanii. To trzecia ofiara śmiertelna burzy Bert niosącej intensywne opady śniegu, ulewy i wichury - poinformowała w niedzielę BBC. Zamknięto wiele dróg, są też utrudnienia w ruchu kolejowym. W sobotę wieczorem tysiące domów były bez prądu.

Trzy osoby nie żyją, domy bez prądu po śnieżycach i wichurach

Trzy osoby nie żyją, domy bez prądu po śnieżycach i wichurach

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Jeden z gości ogrodu zoologicznego w Kurytybie na południu Brazylii wskoczył do stawu z hipopotamami, a następnie przedostał się do miejsca, w którym przebywały małpy - poinformowały lokalne media. Strażnikom zoo udało się schwytać mężczyznę, po czym przekazali go służbom.

Mężczyzna wskoczył do stawu z hipopotamami

Mężczyzna wskoczył do stawu z hipopotamami

Źródło:
PAP

Kanadyjski rząd federalny przeprosił za zabicie w latach 50. i 60. XX wieku ponad tysiąca inuickich psów i zapowiedział wypłacenia 45 milionów dolarów odszkodowania. Oficjalne przeprosiny przedstawił w sobotę minister ds. relacji między Koroną a rdzennymi narodami Gary Anandasangaree.

Kanada przeprasza za zabicie ponad tysiąca psów

Kanada przeprasza za zabicie ponad tysiąca psów

Źródło:
PAP

Burza śnieżna nawiedziła w piątek północno-wschodnie Stany Zjednoczone. Przyniosła ze sobą obfity śnieg. Miejscami w stanie New Jersey spadło ponad 50 centymetrów tego opadu.

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Zamknięte szkoły, paraliż na drogach. Miejscami spadło pół metra śniegu

Źródło:
Reuters, FOX Weather

Trąba wodna uformowała się w sobotę rano w rejonie Darłowa na Pomorzu Zachodnim. Wirujący nad Bałtykiem lej został uchwycony na zdjęciu. - Tego typu zjawisko jest bardzo lokalne i krótkotrwałe - przekazał synoptyk tvnmeteo.pl Tomasz Wakszyński.

Wirujący lej nad Bałtykiem

Wirujący lej nad Bałtykiem

Źródło:
Sieć Obserwatorów Burz, tvnmeteo.pl

Mieszkańcy Nowego Delhi, stolicy Indii, mierzą się ze spowijającym miasto smogiem. W sobotę jakość powietrza była tam znacznie poniżej normy. Lokalni aktywiści klimatyczni podkreślają, że walka z zanieczyszczeniami nie powinna trwać jedynie w sezonie smogowym.

"Czujemy się, jakbyśmy wdychali dym z 40 papierosów na raz"

"Czujemy się, jakbyśmy wdychali dym z 40 papierosów na raz"

Źródło:
Reuters, The Guardian, tvnmeteo.pl

Z powodu zagrożenia lawinowego zamknięty został w sobotę szlak czerwony przez Kocioł pod Śnieżką - przekazali przedstawiciele Karkonoskiego Parku Narodowego. Po ostatnich opadach śniegu pogorszyły się warunki turystyczne w polskich górach. Lawinową jedynkę wprowadzono w tym tygodniu również w Tatrach, trudne warunki na szlakach są też w Beskidach.

Mogą schodzić lawiny. Zamknięty szlak pod Śnieżką

Mogą schodzić lawiny. Zamknięty szlak pod Śnieżką

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Zaginiony morski gatunek od dekad ukrywał się na zdjęciach innych zwierząt. Jak przekazali naukowcy, do ponownego odkrycia niepozornego Haplosyllis anthogorgicola doszło przez przypadek. Dokładna analiza fotografii innych zwierząt zamieszkujących ten sam ekosystem pozwoliła ustalić, że morskie robaki nie zniknęły, a po prostu świetnie się maskowały.

Na tym zdjęciu kryje się zaginiony gatunek. Chował się przed badaczami od dekad

Na tym zdjęciu kryje się zaginiony gatunek. Chował się przed badaczami od dekad

Źródło:
The Royal Society, Science X Network

Ludzki błąd doprowadził do śmierci młodego goryla nizinnego w ogrodzie zoologicznym Calgary Zoo w kanadyjskim stanie Alberta. Dwuletnia samiczka o imieniu Eyare zmarła w wyniku urazów głowy.

"Ta tragedia dotknęła nas wszystkich". Przez ludzki błąd zginął goryl

"Ta tragedia dotknęła nas wszystkich". Przez ludzki błąd zginął goryl

Źródło:
CNN

Naukowcy stworzyli najcieńsze spaghetti świata - pojedyncza nitka jest 200 razy cieńsza niż ludzki włos. Do jego przygotowania wykorzystano mąkę, kwas mrówkowy oraz... sprzęt laboratoryjny. Makaron nie jest przeznaczony do spożycia - powstał, by przetestować technikę wytwarzania skrobiowych nanowłókien mających zastosowanie w medycynie.

Tak wygląda najcieńsze spaghetti świata

Tak wygląda najcieńsze spaghetti świata

Źródło:
UCL, tvnmeteo.pl

Ulewy spowodowały utrudnienia komunikacyjne na Cyprze. W nocy z czwartku na piątek w rejonie miasta Limassol doszło do podtopień i osuwisk, których skutki były sprzątane cały dzień. W weekend meteorolodzy prognozują kolejne intensywne opady deszczu.

Ulewy w cypryjskim kurorcie. Część dróg zalało, część zablokowały osuwiska

Ulewy w cypryjskim kurorcie. Część dróg zalało, część zablokowały osuwiska

Źródło:
KNEWS Kathimerini, Cyprus Mail

Intensywne opady śniegu spowodowały paraliż komunikacyjny w środkowej i północnej Francji. W okolicach Paryża doszło do karambolu z udziałem kilku pojazdów, ponad 30 osób zostało rannych. Ogromne korki powstały także na kilku autostradach - w jednym miejscu utknęło ponad dwa tysiące samochodów ciężarowych.

Ponad dwa tysiące ciężarówek utknęło w korku

Ponad dwa tysiące ciężarówek utknęło w korku

Źródło:
Le Monde

Zima zawitała także na Węgry. Biało zrobiło się w prawie całym kraju, a miejscami spadło ponad 20 centymetrów śniegu. W nocy z czwartku na piątek w części kraju obowiązywały ostrzeżenia meteorologiczne. Od rana występowały poważne utrudnienia komunikacyjne.

W nocy napadało 20 centymetrów śniegu. Paraliż na węgierskich drogach

W nocy napadało 20 centymetrów śniegu. Paraliż na węgierskich drogach

Źródło:
Daily News Hungary, index.hu

Pingwin cesarski Gus, który na początku miesiąca przypłynął do Australii, wrócił na wolność. Ptak znalazł się ponad 3000 kilometrów od domu - na wolności gatunek ten występuje jedynie na Antarktydzie. Wyczerpane i niedożywione zwierzę odzyskało siły pod okiem specjalistów.

Pionier wśród pingwinów wrócił na wolność. "To było wspaniałe uczucie"

Pionier wśród pingwinów wrócił na wolność. "To było wspaniałe uczucie"

Źródło:
ABC News Australia, DBCA

Wielka Pacyficzna Plama Śmieci gromadzi w rosnącym tempie nieduże, centymetrowej wielkości kawałki plastiku pochodzące z różnych części świata. Rośnie zagrożenie dla miejscowego ekosystemu i potencjalnie - dla globalnego systemu obiegu węgla.

Masa plastikowych odpadów w rejonie Pacyficznej Plamy Śmieci wzrosła prawie pięciokrotnie

Masa plastikowych odpadów w rejonie Pacyficznej Plamy Śmieci wzrosła prawie pięciokrotnie

Źródło:
PAP, theoceancleanup.com, iopscience.iop.org

W nocy ze środy na czwartek doszło do kolejnej erupcji wulkanu na półwyspie Reykjanes w południowo-zachodniej Islandii. Wybuch poprzedziła seria niewielkich trzęsień ziemi. W związku z erupcją wprowadzono stan alarmowy i ewakuowano około 60 osób z miejscowości Grindavik.

Czerwona łuna widoczna z Reykjaviku

Czerwona łuna widoczna z Reykjaviku

Źródło:
PAP, Iceland News, Time

Mieszkańcy północno-zachodnich regionów USA oraz części Kanady od wtorku zmagają się z niebezpiecznymi warunkami związanymi z uderzeniem potężnej bomby cyklonowej. Żywioł niesie za sobą wichury oraz ekstremalne ulewy i jest oceniany jako jeden z najsilniejszych od lat. Najnowsze informacje mówią o dwóch ofiarach śmiertelnych.

"Bałem się, że zostanę uderzony latającymi odłamkami"

"Bałem się, że zostanę uderzony latającymi odłamkami"

Źródło:
Reuters, CNN, NBC News, PAP

W północnej Hiszpanii potwierdzono pojawienie się szerszenia Vespa soror. Jeśli ten inwazyjny gatunek zacznie występować powszechnie, może zagrozić miejscowym owadom - ostrzegają naukowcy.

W Europie odkryto nowy gatunek szerszenia. Może zagrozić rodzimym owadom

W Europie odkryto nowy gatunek szerszenia. Może zagrozić rodzimym owadom

Źródło:
PAP, Ecology and Evolution

84 procent huraganów, które pojawiły się na Oceanie Atlantyckim w latach 2019-2023, zostało wzmocnionych przez zmianę klimatu - wynika z najnowszych badań naukowców.

"Jako ludzkość zostawiliśmy swoje odciski palców na każdym z tych huraganów"

"Jako ludzkość zostawiliśmy swoje odciski palców na każdym z tych huraganów"

Źródło:
Nature

Największa rakieta świata Starship odbyła we wtorek szósty lot testowy. Booster statku, czyli pierwszy stopień rakiety, nie został jednak przechwycony przez mechaniczne ramiona wieży startowej, tak jak planowano.

Megarakieta poleciała, ale nie wszystko się udało. Pojawił się nietypowy gość

Megarakieta poleciała, ale nie wszystko się udało. Pojawił się nietypowy gość

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, SpaceX, tvnmeteo.pl

Tygrys syberyjski zaatakował rolnika w jednej z wiosek na północnym wschodzie Chin. Mężczyzna został ugryziony w rękę. To niejedyna niebezpieczna sytuacja z udziałem tych zwierząt, do jakiej doszło w tej okolicy. Władze wystosowały ostrzeżenie dla mieszkańców.

Tygrys ugryzł mężczyznę, władze ostrzegają mieszkańców

Tygrys ugryzł mężczyznę, władze ostrzegają mieszkańców

Źródło:
Reuters, Global Times, chinadaily.com