W domu smog jest większy niż na zewnątrz – dlaczego?

Palenie w kominku generuje zanieczyszczenia obniżające jakość domowego powietrza /123RF/PICSEL

Wydawałoby się, że w sezonie jesienno-zimowym schronienia przed smogiem powinniśmy szukać w zamkniętych, dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Okazuje się jednak, że powietrze w naszych domach bywa często znacznie bardziej zanieczyszczone od tego, którym oddychamy przebywając na dworze. Dlaczego tak się dzieje i jakie są tego przyczyny? Sprawdzamy.

Złudne poczucie bezpieczeństwa

Z badań, które w 2017 r. przeprowadzili naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie wynika co prawda, że stężenia pyłów zawieszonych rejestrowane w budynkach mieszkalnych są zwykle o ok. 50 proc. niższe niż na zewnątrz. Jeśli jednak wziąć pod uwagę, że w polskich miastach dopuszczalny poziom zanieczyszczeń powietrza jest w sezonie grzewczym regularnie przekraczany, często nawet o kilkaset procent, to okaże się, że warunki panujące w naszych domach nie są niestety najczęściej szczególnie korzystne dla naszego zdrowia. Już choćby z tego powodu należy dbać o drożność i sprawność ciągów wentylacyjnych, odprowadzających z pomieszczeń wilgoć, przykre zapachy czy aerozole atmosferyczne.

Ale to jeszcze nie wszystko. Nie wystarczy bowiem, że zamkniemy się w swoich czterech ścianach. Wspomniane wcześniej badania naukowców z AGH dowodzą, że wiele zanieczyszczeń wpływających na obniżenie jakości powietrza w naszych domach generujemy sami. Wystarczy tylko, że palimy w kominku, będącym jednym z największych trucicieli w naszych domach. W kominkowym dymie, powstającym wskutek niezupełnego spalania drewna, znaleźć można sporo toksycznych, a nawet rakotwórczych związków chemicznych (głównie wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych), takich jak benzen, dioksyny czy formaldehyd.

Nic więc dziwnego, że w domach, w których pali się w kominku, odnotowuje się zazwyczaj zdecydowanie wyższe stężenia zanieczyszczeń niż na „świeżym” powietrzu. Ta prawidłowość obowiązuje zresztą w znacznie większej skali. Naukowcy z AGH dostrzegli mianowicie, że w dzielnicach, których mieszkańcy korzystają powszechnie z ogrzewania kominkowego, stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu są zauważalnie wyższe niż tam, gdzie się go nie używa. I choć w drugiej połowie tego roku w wielu polskich miastach zostały wreszcie wprowadzone restrykcyjne zakazy palenia w kominkach czy piecach kaflowych (tak stało się choćby w Krakowie czy w Poznaniu, gdzie opisywany proceder jest obecnie karany przez Straż Miejską 500-złotowymi mandatami), to wciąż nie wszyscy ich przestrzegają. A ponieważ nowe przepisy obowiązują na razie na terenie tylko kilku ośrodków miejskich, to w pozostałych częściach kraju sytuacja wciąż pozostaje raczej niewesoła.

Remont i sprzątanie obniżają jakość powietrza?

Przyczyn, dla których powietrze w naszym domu jest gorsze niż na dworze, może być zresztą znacznie więcej. Na wzrost stężenia pyłów zawieszonych mają także wpływ prace wykończeniowe i remontowo-budowlane, częste używanie aerozoli (dezodorantów, odświeżaczy powietrza w sprayu) czy nieumiejętne sprzątanie (wzburzające kurze i pyły zalegające na meblach, podłogach itp.), a nawet palenie nastrojowych świec czy smażenie. Źródłem zanieczyszczeń okazuje się także palenie papierosów i innych wyrobów tytoniowych, gnijące odpady organiczne, jak również nowe meble i obicia tapicerskie, wykładziny, panele ścienne lub podłogowe, farby, lakiery, pianki uszczelniające czy kleje montażowe (znajdziemy w nich zwykle wysoce toksyczny i potencjalnie rakotwórczy formaldehyd, atakujący górne drogi oddechowe, obniżający odporność i trwale uszkadzający wiele narządów organizmu). Negatywny wpływ na jakość powietrza w naszym mieszkaniu mogą mieć nawet pozornie niegroźne płyny do mycia i pielęgnacji podłóg, gdyż znajdziemy w nich na przykład szkodliwy dla zdrowia amoniak, działający drażniąco na skórę, błony śluzowe oczu, nosa i dróg oddechowych (przy dłuższej ekspozycji może on wywoływać kaszel i duszności).

O lepszą jakość domowego powietrza możemy oczywiście walczyć na różne sposoby, dbając o sprawność i drożność pionu wentylacyjnego oraz wietrząc mieszkanie w porach, gdy powietrze na zewnątrz jest najmniej zanieczyszczone. Warto się również zdecydować na zakup tzw. roślin filtrujących – paproci, skrzydłokwiatów, sansewierii, daktylowców, filodendronów czy dracen (pełną listę roślin antysmogowych sporządziła jakiś czas temu amerykańska agencja NASA) – czy montaż specjalnych ramek okiennych i nawiewników antysmogowych.

Dobrym pomysłem jest jednocześnie zakup mechanicznego oczyszczacza powietrza, takiego jak np. Philips Dual Scan AC3858/10 , wyposażonego w trójstopniowy system filtracji powietrza (tworzy go jeden zintegrowany filtr NanoProtect HEPA składający się z filtra wstępnego, HEPA i węglowego), który usuwa zanieczyszczenia o wielkości 0,003 mikrometra (µm), czyli 800 razy mniejsze od smogu. Oznacza to, że ten wyeliminuje cząsteczki mniejsze niż najmniejszy znany wirus[1], a także że jest w stanie wychwycić z powietrza wiele szkodliwych zanieczyszczeń: smog (cząsteczki tworzące smog PM2,5 i mniejsze), alergeny jak grzyby, pleśnie, wirusy, bakterie, pyłki roślin, alergeny roztoczy, kurz, złuszczony naskórek czy sierść zwierząt domowych oraz szkodliwe gazy jak lotne związki organiczne (m.in. formaldehyd, toulen, benzen) oraz nieprzyjemne zapachy.

Oprócz zakupu roślin filtrujących czy wysokowydajnego oczyszczacza powietrza, wskazana będzie też niewątpliwie rezygnacja z palenia w kominku, a w przypadku kotłów centralnego ogrzewania, przestawienie się na tzw. palenie od góry, które od palenia od dołu jest nie tylko zdecydowanie czystsze, ale też bardziej wydajne i ekonomiczne. Najlepsze byłoby z pewnością przejście na ogrzewanie gazowe, ale jasne jest, że nie wszystkie zmiany – z przyczyn finansowych czy logistycznych – wprowadzić można od razu. O poprawę jakości powietrza we własnym domu i otoczeniu na pewno jednak warto się starać – zasługuje na to bowiem zdrowie nasze i naszych bliskich.

Artykuł powstał we współpracy z marką Philips.

[1] Badanie przeprowadzone w maju 2019 r. przez IUTA zgodnie z normą DIN71460-1 przy zastosowaniu aerozolu NaCl.

Źródło: Philips

Pozostałe wiadomości

We wtorek wieczorem we Wrocławiu spadł pierwszy śnieg tej jesieni. To kolejny region, w którym w ostatnich dniach pojawił się biały puch. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia nie tylko z zabielonej stolicy Dolnego Śląska, ale również z innych miast.

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Pierwszy śnieg we Wrocławiu. Nagranie

Źródło:
tvnmeteo.pl, IMGW

Potężna nawałnica nawiedziła wschodnie prowincje Sycylii. Intensywne opady deszczu doprowadziły do powodzi i lokalnych podtopień. Minionej doby włoskie służby musiały interweniować ponad 100 razy.

Część Sycylii znalazła się pod wodą

Część Sycylii znalazła się pod wodą

Źródło:
Enex News

Kilka międzynarodowych linii lotniczych wstrzymało loty na popularną wśród turystów wyspę Bali. Powodem jest utrzymująca się w powietrzu chmura pyłu po wybuchu wulkanu Lewotobi Laki Laki, znajdującego się na oddalonej o kilkaset kilometrów wyspie Flores w Indonezji. Pomimo że erupcja miała miejsce na początku listopada, z krateru nadal wydobywa się popiół i lawa.

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Linie lotnicze odwołują loty na Bali. "Bezpieczeństwo jest priorytetem"

Źródło:
Reuters, PAP, The Guardian

Ulice Bogoty znalazły się pod wodą po tym, jak miasto nawiedziła fala intensywnego deszczu. Towarzyszący opadom wiatr łamał gałęzie i przewracał drzewa, doprowadzając do paraliżu komunikacyjnego. W ubiegłą niedzielę w całej Kolumbii wprowadzono stan klęski żywiołowej w związku z powodzią, jaka przetoczyła się przez kraj.

Potężna ulewa sparaliżowała stolicę 52-milionowego kraju

Potężna ulewa sparaliżowała stolicę 52-milionowego kraju

Źródło:
PAP, Reuters

Środa upłynie pod znakiem pochmurnej aury. W części kraju pojawią się opady deszczu. Termometry wskażą od 2 do 8 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Pogoda na dziś - środa 13.11. W niektórych regionach pojawi się deszcz

Źródło:
tvnmeteo.pl

W przeważającej części kraju warunki na drogach są niebezpieczne. W 13 województwach obowiązują ostrzeżenia IMGW przed opadami marznącymi.

Niebezpieczne warunki na drogach. Ostrzeżenia IMGW

Niebezpieczne warunki na drogach. Ostrzeżenia IMGW

Źródło:
IMGW

Zanim zza szczelnej warstwy chmur zacznie przebijać się słońce, czekają nas opady. W części kraju pojawi się deszcz ze śniegiem. Najwyższa temperatura, jakiej spodziewamy się w tym tygodniu, to 10 stopni Celsjusza.

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

"Front sprzyja pierwszym większym ruchom w atmosferze". Czy pogoda się poprawi?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Chilijscy strażacy od kilkunastu godzin walczą z dużym pożarem lasu w gminie Quilpue w środkowym Chile. Według lokalnych służb ogień od wtorku strawił już około 300 hektarów terenów leśnych. W regionie wprowadzono najwyższy, czerwony, alert pożarowy oraz rozpoczęto ewakuacje mieszkańców.

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Spłonęło kilkaset hektarów lasów. Rozpoczęto ewakuację mieszkańców

Źródło:
Reuters, El Mostrador

Kolejna fala złej pogody nadciągnęła nad wschodnią i południową Hiszpanię. Dużymi ulewami jest zagrożona Majorka i obszary przybrzeżne w kontynentalnej części kraju.

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

W Hiszpanii znów będzie lało. Alerty na Majorce i w Walencji

Źródło:
ENEX, El Pais, tvnmeteo.pl, Reuters

Słaby śnieg spadł w części kraju we wtorek rano. Zabieliło się na Ziemi Świętokrzyskiej, ale śnieg zaobserwowano też w innych regionach Polski.

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Znów sypnęło śniegiem. Zabieliło się w kilku częściach kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Rozprzestrzenia się duży pożar lasów na granicy amerykańskich stanów Nowy Jork i New Jersey. Opady deszczu nie pomogły, a sytuację pogarsza silny wiatr. Służby poinformowały we wtorek, że spłonęło już ponad dwa tysiące hektarów.

"To największy pożar od 2008 roku"

"To największy pożar od 2008 roku"

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

- Świat musi sfinansować działania związane ze zmianą klimatu, ponieważ w przeciwnym razie cenę zapłaci ludzkość. To nie jałmużna, to inwestycja. Działania klimatyczne są konieczne, aby świat nadawał się do życia - ocenił sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres podczas szczytu klimatycznego COP29 w Baku, stolicy Azerbejdżanu.

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

"Działania są konieczne, aby świat nadawał się do życia"

Źródło:
PAP

Nowy przegląd danych uzyskanych prawie 40 lat temu przez sondę Voyager 2 pokazał, że obserwacje tej planety były zaburzone przez burzę słoneczną.

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Voyager 2 miał pecha. Przeleciał obok Urana w bardzo złym momencie

Źródło:
Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Badacze z Danii policzyli niesporczaki żyjące w tym kraju. Było to możliwe dzięki pomocy setek dzieci, które zebrały ponad osiem tysięcy porostów i mchów z nawet najdalszych rejonów Danii. Naukowcy zauważyli czterokrotny wzrost liczby gatunków, w tym co najmniej dziewięć nieopisanych.

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Duńczycy wysłali dzieci na poszukiwania niesporczaków

Źródło:
PAP

Środkową Kalifornię nawiedziła w poniedziałek burza piaskowa. Widzialność była mocno ograniczona. Silny wiatr łamał drzewa i stwarzał niebezpieczne warunki pogodowe dla kierowców i pozostawił ponad dziesięć tysięcy osób bez prądu. Kilka osób zostało rannych w karambolu na autostradzie.

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

"Zobaczyłam, jak drzewo się przewraca i miażdży wszystko za mną"

Źródło:
ABC30, tvnmeteo.pl

Kolumbia zmaga się w ostatnim czasie z ulewnymi deszczami. W odpowiedzi na kryzysową sytuację spowodowaną w kraju prezydent ogłosił stan klęski żywiołowej. Są ofiary śmiertelne i zaginieni.

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

"Ogłaszamy stan klęski żywiołowej w całym kraju"

Źródło:
Reuters, tvpublica.com.ar

Mieszkańcy pakistańskiej prowincji Pendżab od początku listopada borykają się z rekordowym zanieczyszczeniem powietrza. Ogromną chmurę gęstego smogu nad Pakistanem i sąsiednimi Indiami, gdzie również sytuacja jest fatalna, widać na zdjęciu wykonanym przez satelitę NASA.

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Smog tak gęsty, że widać go z kosmosu

Źródło:
PAP, CNN, NASA, tvnmeteo.pl

Prognoza pogody na zimę. IMGW przygotował eksperymentalną prognozę pogody na grudzień 2024 oraz styczeń, luty i marzec 2025. Co może czekać nas w kolejnych miesiącach pod kątem prognozowanych opadów i temperatury? Jak w przewidywaniach meteorologów rysuje się początek wiosny? Sprawdź.

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Pogoda na zimę 2024/2025 i początek wiosny. Eksperymentalna prognoza IMGW

Źródło:
IMGW

Lokalna chilijska społeczność wraz z ekspertami chcą podjąć walkę z kierowcami aut i ciężarówek, którzy od lat niszczą geoglify na pustyni Atakama. Gigantyczne rysunki przedstawiające między innymi zwierzęta lub figury geometryczne są coraz bardziej przykrywane przez ślady opon. Jak się jednak okazuje, obrońcy olbrzymich rzeźb chcą pozostawić na geoglifach rysy spowodowane działalnością człowieka, żeby były one przestrogą dla przyszłych pokoleń.

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

"Przykład pokazujący przyszłym pokoleniom, czego nie należy robić z naszym dziedzictwem"

Źródło:
Reuters

Minął ponad tydzień, od kiedy wybuchł wulkan Lewotobi Laki-Laki na indonezyjskiej wyspie Flores. W niedzielę trwały ewakuacje mieszkańców, który niechętnie chcieli opuszczać zagrożone erupcją tereny. Na lotnisku w Komodo wstrzymano loty.

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Minął tydzień, erupcja nie ustała. Trwa walka z czasem

Źródło:
Reuters, Antara

Poważne ochłodzenie przyjdzie do Polski jeszcze w listopadzie. Sprawdź, co czeka nas w nadchodzących tygodniach w pogodzie w 16-dniowej, długoterminowej prognozie temperatury, przygotowanej przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Pogoda na 16 dni: czeka nas pierwsze spotkanie z zimą

Źródło:
tvnmeteo.pl

U wybrzeży południowo-wschodniej Hiszpanii, w pobliżu miasta Mazarron, wydobyto wrak fenickiego statku sprzed 2,6 tys. lat - poinformował w poniedziałek hiszpański dziennik "El Pais".

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

"To jeden z najważniejszych starożytnych statków znalezionych w całości"

Źródło:
PAP

Laboratorium w amerykańskim mieście Yemassee w Karolinie Południowej odzyskało ponad 20 małp z 43, które uciekły stamtąd w środę. Zwierzęta udało się schwytać, nie doznały żadnych obrażeń.

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Schwytano część małp, które uciekły z laboratorium

Źródło:
AP, NBC News, PAP

Grupa mieszkańców uratowała kozę, która utknęła na zboczu klifu na wyspie Oʻahu na Hawajach. Młode zwierzę spędziło tam cztery dni - poinformowały lokalne media.

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Przez cztery dni była uwięziona nad przepaścią. Bohaterska akcja mieszkańców

Źródło:
Reuters, Hawaii News Now

W Szumperku na północy Czech w niedzielę zrobiło się biało. Opady śniegu nie były jednak spowodowane przez warunki atmosferyczne.

Śnieg w Czechach. Przyczyną nie była pogoda

Źródło:
novinky.cz, cnn.iprima.cz, tvnmeteo.pl

W niektórych podwarszawskich ogrodach kwitną róże, a na magnoliach i azaliach otwierają się pąki. O to, co sprawiło, że w listopadzie mamy do czynienia ze zjawiskiem przypisywanym wiośnie, zapytaliśmy ekspertów.

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Róże, magnolie i azalie kwitną w listopadzie. Co za to odpowiada?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykański stan Kolorado w ostatnich dniach nawiedziła potężna śnieżyca. W Denver takich opadów śniegu w listopadzie nie widziano od kilku dekad. Z powodu gwałtownej pogody wielu kierowców utknęło w zaspach na autostradach, były też przerwy w dostawie prądu.

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Największa śnieżyca od dekad. "To było kilka ciężkich dni"

Źródło:
CBS News, Denver7

Część Australii zmaga się z piekielnymi upałami. Są takie miejsca, gdzie prognozowana temperatura na niedzielę może sięgnąć nawet 43 stopnie Celsjusza. Wysokie wartości na termometrach pogarszają zagrożenie pożarowe. W innych regionach kraju spodziewane są burze.

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Temperatura powyżej 40 stopni. "Nienormalna" pogoda jak na listopad

Źródło:
The Guardian, news.com.au

Tysiące osób zgromadziły się w sobotę w centrum Walencji, by skrytykować działania podejmowane podczas październikowej powodzi, która pochłonęła życie ponad 200 osób. Protestujący domagają się między innymi ustąpienia Carlosa Mazóna, prezydenta wspólnoty autonomicznej.

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

"Za to porzucenie musi zostać poniesiona odpowiedzialność"

Źródło:
Reuters, AP