Pożary lasów są w Europie coraz dotkliwsze. Tego roku w krajach Unii Europejskiej spłonęło ponad milion hektarów roślinności - był to najgorszy sezon pożarów lasów od początku prowadzenia pomiarów w 2006 roku.
Dieta dostosowana do warunków środowiska
Okazuje się, że w zapobieganiu pożarom mogą pomagać konie. Naukowcy z Universitat Autonoma de Barcelona (UAB, Hiszpania) i Uniwersytetu w Lejdzie (UdL, Holandia) wykazali, że swobodnie się pasąc, zwierzęta dostosowują swoją dietę do rasy, środowiska oraz sposobu jego użytkowania. Ta elastyczność pozwala im, wraz z innymi roślinożercami, pełnić funkcję w strategiach zapobiegania pożarom. Ich wypas zmniejsza zasoby potencjalnego paliwa.
- Do tej pory badania nad ekstensywnym pasterstwem i zapobieganiem pożarom lasów koncentrowały się głównie na owcach i kozach, a także na rożnych rasach bydła hodowlanego. Przeprowadzono bardzo niewiele badań dotyczących koni w tym kontekście, ponieważ tradycyjnie klasyfikuje się je jako zwierzęta roślinożerne, które mają niewielki wpływ na roślinność drzewiastą. Nasza praca jest jedną z pierwszych, w których wykorzystano dane empiryczne do analizy ich potencjału w gospodarce leśnej w regionie Morza Śródziemnego - wyjaśniła współautorka badania, Ariadna Nieto-Espinet z UdL.
Analiza diety koni w różnych środowiskach
Naukowcy przeanalizowali trzy konkretne populacje koni w Hiszpanii, aby zbadać ich potencjał w usuwaniu podszytu leśnego (krzewów i młodych drzew).
W Narodowym Rezerwacie Łowieckim Boumort w Hiszpanii żyje niewielkie stado koni Przewalskiego. W Parku Narodowym Garraf konie rasy Pottoka przez rok nieprzerwanie pasły się i wędrowały w półwolnym środowisku, przy niskiej liczebności stada. Trzeci przypadek dotyczył koni mieszańców pasących się przez krótkie okresy czasu, z dokarmianiem i wysoką liczebnością zwierząt. Zespół przeanalizował ich dietę na podstawie 50 świeżych próbek odchodów.
- Wykorzystaliśmy analizę mikrohistologiczną tkanek roślinnych w odchodach oraz zaawansowane modele statystyczne, aby uzyskać precyzyjną ocenę zmian w diecie tych zwierząt - wyjaśniła Araceli Gort-Esteve, badaczka z UAB. Wśród znalezionych gatunków znalazły się rośliny zdrewniałe spokrewnione z dębami, jałowcami i pi oraz gatunki zielne, takie jak trzmielina pospolita.
Niektóre rasy koni pomagają zapobiegać pożarom
Wyniki analizy wskazują, że dzikie konie Przewalskiego, żyjące w mozaikowym krajobrazie z fragmentami lasów, zarośli i łąk, utrzymują pola w czystości przez cały rok, jedząc głównie trawy, z niewielkim wpływem na roślinność zdrewniałą. Rasy wiejskie, takie jak Pottoka, przystosowują się do długich okresów wypasu, początkowo jedząc trawy, a następnie, w miarę ich wyczerpywania, przechodzą na rośliny zdrewniałe. Skutecznie radzą sobie zarówno z paliwem drobnym, jak i grubym, przyczyniając się do kontroli podszytu. Konie ras mieszanych, poddawane intensywnemu, krótkotrwałemu wypasowi z dokarmianiem, szybko przechodzą z drobnych roślin zielnych na zdrewniałe.
- Wyniki uzyskane z udziałem koni rasy Pottoka i mieszańców wyraźnie pokazują, że konie, uważane za zwierzęta trawożerne, potrafią szybko adaptować się do dostępnych zasobów, w tym gatunków drzewiastych. Ta elastyczność czyni je cennym zasobem w strategiach zapobiegania pożarom w krajobrazie śródziemnomorskim, uzupełniającym owce i kozy - skomentował wykładowca UAB, Jordi Bartolome Filella. - Rasy wiejskie, dziś często mniej cenione, charakteryzują się dużą zdolnością adaptacyjną, co czyni je kluczowymi w zadaniach leśno-pastwiskowych. Nasze badanie pokazuje, że konie mogą przyczyniać się nie tylko do kontroli podszytu, ale także do utrzymania otwartych przestrzeni i krajobrazów mozaikowych - dodała Ariadna Nieto-Espinet.
Zespół badawczy zgodził się, że potrzebne są dalsze długoterminowe badania, aby określić ilościowo bezpośredni wpływ koni na redukcję łatwopalnej biomasy. Naukowcy uważają jednak, że zdolność adaptacji do różnych rodzajów pożywienia może uczynić te zwierzęta obiecującym narzędziem w bardziej zrównoważonych strategiach zarządzania lasami, zwłaszcza w kontekście zmian klimatu, wyludniania się obszarów wiejskich i zwiększonego ryzyka pożarów.
Autorka/Autor: kp
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock