Sinice - czym są, jak wyglądają i co powodują? Ile trwa zakwit wody?

[object Object]
Sinice nadal przeszkadzają w kąpielach (nagranie archiwalne)Kontakt 24/Internauta Michał
wideo 2/14

Sinice potrafią zakłócić odpoczynek nad wodą. Kiedy się pojawią nad Bałtykiem albo na jeziorach, wywołują z jednej strony niepokój, a z drugiej zdenerwowanie. Przez nie zamykane są kąpieliska, a kontakt z nimi może mieć groźne dla zdrowia konsekwencje. Sprawdź, czym są sinice, gdzie i kiedy się pojawiają i co powodują.

Po czym poznać sinice? Kożuch na wodzie i nieprzyjemny zapach.

Sinice często mylone są z makroglonami lub pyłkami roślin.

Kontakt z sinicami jest niebezpieczny dla naszego zdrowia.

Czym są sinice?

Sinice, czyli cyjanobakterie, według najnowszej taksonomii zaliczane są do bakterii. Co ciekawe, należą też do najstarszych organizmów na Ziemi. Znanych jest ponad 1500 gatunków sinic. Niestraszne im są nawet najbardziej niegościnne ekosystemy, ponieważ mają dużą zdolność przystosowywania się. Znaleźć je można nie tylko w morzu czy jeziorze, ale również w glebie, na skałach, a nawet w gorących źródłach. Chociaż kojarzą się nam negatywnie, to jeżeli ich zagęszczenie nie jest zbyt duże, są ważnym składnikiem ekosystemów wód naturalnych - produkują tlen.

Jak wyglądają sinice w morzu lub jeziorze?

Kiedy glony się masowo namnażają, woda zmienia barwę - ten proces nazywamy zakwitem wody. Taki stan, gdy rozwija się i trwa długo, wpływa negatywnie na jakość, użyteczność i wygląd zbiornika wodnego. Wpływ zakwitu przejawia się obniżeniem bioróżnorodności przez dominację jednego lub najwyżej kilku gatunków fitoplanktonowych. Wyróżnić można dwa rodzaje zakwitu sinic: na powierzchni wody i w głębszych jej warstwach.

To wtedy na wodzie pojawia się kożuch sinicowy, a woda staje się mętna. Kożuch może mieć różne kolory: zielonkawo-brązowy, szaro-zielony, niebiesko-zielony, a czasami czerwono-brązowy. Wygląd kożucha zależy od wielu czynników, m.in. gatunku sinic, wieku zakwitu i intensywności światła. Niektóre gatunki wydzielają też nieprzyjemny zapach - stęchły, ziemisty, trawiasty. Czasami przy brzegu pojawia się piana.

Wystarczy, że nad wodą nie będzie wiatru, a sinicowy kożuch będzie unosił się na powierzchni, wyglądem przypominając galaretkę lub rozlaną farbę.

Sinice czy glony?

Bardzo często sinice są mylone z makroglonami. Te drugie czasami unoszą się na powierzchni wody przy brzegu jezior czy Morza Bałtyckiego. Mimo że makroglony wyrzucone na plażę również wydzielają nieprzyjemny zapach, same w sobie nie stanowią zagrożenia i nie są źródłem toksyn.

Jak rozpoznać sinice?

Sinice pomylić można również z dużą ilością pyłków drzew (zwłaszcza sosny). Pyłki przenoszone są przez wiatr na duże odległości i mogą opadać na powierzchnię wody. Fale spychają je na brzeg, gdzie tworzą niezbyt przyjemną dla oka żółtą "pianę".

Kiedy występują sinice?

Sinice kojarzą nam się już od lat z wakacyjnymi miesiącami. Nie bez przyczyny. Czynniki, które wpływają na pojawienie się sinicowych kożuchów, to:

- temperatura wody powyżej 16-20 stopni Celsjusza;

- dostępność soli biogenicznej;

- bezwietrzna pogoda;

- brak opadów;

- niewielkie mieszanie kolumny wody.

Nawet specjalistom trudno jest przewidzieć zakwit wody, ponieważ jest on uzależniony od zmiennych warunków pogodowych. Trudno jest też założyć, jak długo będzie się utrzymywał. W zatoce, która jest osłonięta od wiatru, istnieje większe prawdopodobieństwo, że zakwit utrzyma się dłużej.

Sinice w Bałtyku i w jeziorze

W Morzu Bałtyckim za toksyczne zakwity odpowiada gatunek o nazwie Nodularia spumigena. W przybrzeżnych wodach licznie występują również gatunki typowo słodkowodne - z rodzaju Dolichospermum i Microcystis. Oba te gatunki produkują związki toksyczne.

Gdzie są sinice? Zamknięte kąpieliska

W Polsce - zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne - sezon kąpielowy trwa od 1 czerwca do 30 września. Jednak dokładny czas funkcjonowania kąpieliska określa jego organizator. Okres ten musi się mieścić w ramach czasowych określonych ustawą.

Jeżeli woda w kąpielisku nie spełnia wymagań określonych w przepisach, w szczególności w przypadku wystąpienia krótkotrwałego zanieczyszczenia lub nadmiernego zakwitu sinic, organizator kąpieliska musi podjąć działania. W razie konieczności wprowadzony zostaje wtedy zakaz kąpieli w danym sezonie kąpielowym albo tymczasowy zakaz.

Przez cały sezon kąpielowy dane dotyczące jakości wody w kąpieliskach na terenie całego kraju sprawdzać można w ogólnopolskim internetowym serwisie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Sprawdź mapę: zamknięte kąpieliska - sinice

Sinice - co powodują?

Kontakt z tymi gatunkami sinic, które produkują toksyny, może wywołać wysypkę na skórze i zachorowania po przypadkowym połknięciu wody, na przykład podczas pływania. Zagrożeniem jest nawet wdychanie zawierającego toksyny powietrza nad kąpieliskiem.

Nie wszystkie gatunki sinic produkują toksyny. Niestety, na podstawie samego wyglądu wody niemożliwe jest określenie, czy zakwit jest niebezpieczny, czy nie.

Toksyny sinicowe dzieli się ze względu na miejsce działania:

hepatotoksyny - działają głównie na komórki wątroby. To one odpowiedzialne są za zaburzenia żołądkowe, jelitowe, wątrobowe, gorączkę, wymioty, uszkodzenia wątroby, wysypkę, biegunkę;

neurotoksyny - odpowiedzialne są za zaburzenia funkcjonowania układu nerwowo-mięśniowego. Po zatruciu mogą pojawić się objawy: drżenie mięśni, zachwianie równowagi, dolegliwości brzuszne;

dermatotoksyny - są przyczyną chorób skórnych. Objawy to swędzenie skóry, pieczenie, obrzęk, zaczerwienienie;

pozostałe cytotoksyny.

Po kontakcie z toksycznymi sinicami mogą pojawić się następujące objawy:

- wysypka na skórze;

- bóle mięśni i stawów;

- swędzenie i łzawienie oczu;

- duszności;

- gorączka;

- biegunka;

- wymioty.

Objawy możemy obserwować bezpośrednio po kontakcie z sinicami lub wypiciu wody albo kilka dni później.

Jak chronić się przed sinicami?

Główny Inspektorat Sanitarny radzi, jak uchronić się przed negatywnymi skutkami zakwitu. Należy:

unikać kontaktu z kożuchem sinicowym i wodą o zmiennej barwie oraz nieprzyjemnym zapachu;

nie poić taką wodą zwierząt domowych;

nie używać jej do podlewania warzyw.

Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny, Ustawa Prawo wodne, Wiadomości Botaniczne, "Kosmos problemy nauk biologicznych"

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Pozostałe wiadomości

Pogoda na Boże Narodzenie. W święta aurę w Polsce ma kształtować silny i stabilny wyż. Czeka nas ochłodzenie. Ale czy ośrodek wysokiego ciśnienia przyniesie nam białe święta? Sprawdź w naszej najnowszej prognozie, czy gdzie jest szansa na śnieg.

W Wigilię "warunki w tej części kraju będą bardzo trudne". Najnowsza prognoza na święta Bożego Narodzenia

W Wigilię "warunki w tej części kraju będą bardzo trudne". Najnowsza prognoza na święta Bożego Narodzenia

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał alarmy pierwszego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu. Obowiązują też ostrzeżenia przed silny wiatrem, który w porywach może rozpędzać się do 70 kilometrów na godzinę. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Obfite opady śniegu i porywisty wiatr. Uważajmy

Obfite opady śniegu i porywisty wiatr. Uważajmy

Źródło:
IMGW

W Nowym Jorku spadł śnieg i zrobiło się biało. Amerykańska Narodowa Służba Pogodowa (NWS) poinformowała, że są to pierwsze, mierzalne grudniowe opady w tym mieście od trzech lat.

Tutaj spadł pierwszy od lat śnieg w grudniu

Tutaj spadł pierwszy od lat śnieg w grudniu

Źródło:
Reuters, NBC New York

Na portugalskiej Maderze wieje silny wiatr. Przez wichury odwołano ponad 30 połączeń lotniczych. Wstrzymano też połączenia morskie z wyspą Porto Santo, wchodzącą w skład tego położonego na Atlantyku archipelagu.

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Źródło:
PAP, madeira.rtp.pt

Pożar, który wybuchł w australijskim buszu, zmusił setki mieszkańców stanu Wiktoria do ewakuacji. Walka z żywiołem trwać może jeszcze co najmniej kilka dni - poinformowały w niedzielę lokalne władze.

Pożar buszu. Wydano nakaz natychmiastowej ewakuacji

Pożar buszu. Wydano nakaz natychmiastowej ewakuacji

Źródło:
PAP, The Guardian

Pogoda na dziś. W niedzielę 22.12 w miejscach kraju czekają nas opady deszczu, a wiatr w porywach mocno się rozpędzi. Termometry wskażą od 2 do 7 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - niedziela 22.12. Jesiennie w całym kraju

Pogoda na dziś - niedziela 22.12. Jesiennie w całym kraju

Źródło:
tvnmeteo.pl

Przez pół wieku przepisy chroniły wilki na naszym kontynencie, teraz znów będzie można do nich strzelać. Ale póki co - nie w Polsce. Komisja Europejska uchyliła wprawdzie furtkę do polowań na wilki, ale polski rząd deklaruje, że nie zamierza na razie z niej korzystać. Na ten moment więc wilk pozostaje w naszym kraju zwierzęciem pod ścisłą ochroną.

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

Źródło:
tvn24.pl

W niedzielę 22 grudnia rozpoczęła się kalendarzowa zima. Astronomiczną powitaliśmy dzień wcześniej - w sobotę. Zimowe niebo będzie pełne ciekawych zjawisk astronomicznych.

Rozpoczęła się kalendarzowa zima

Rozpoczęła się kalendarzowa zima

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Pierwszy dzień astronomicznej zimy nie jest w tym roku rekordowo ciepły, ale jak zaznaczyła synoptyczka IMGW Ewa Łapińska, widać tendencję do tego, że temperatura w tym okresie jest coraz wyższa. Po odwilży w tym tygodniu śnieg w górach zdążył już spaść, ale i tak jest go mało. W Zakopanem w sobotę leżały cztery centymetry białego puchu.

Cała Polska na czerwono. "Jest tendencja"

Cała Polska na czerwono. "Jest tendencja"

Źródło:
PAP, IMGW, tvnmeteo.pl

Do pewnej rodziny z amerykańskiego stanu Wirginia zawitał niespodziewany gość. Do domu przez komin wleciała sowa, która usiadła na szczycie choinki. Jej przegonienie nie było łatwe.

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Źródło:
cbsnews.com, nbcwashington.com

Tysiące osób świętowały w sobotę o świcie przesilenie zimowe, czyli moment rozpoczęcia astronomicznej zimy i zarazem najkrótszy dzień roku na półkuli północnej, na stanowisku archeologicznym Stonehenge w Wielkiej Brytanii.

Najkrótszy dzień roku. Tłumy zebrały się w Stonehenge

Najkrótszy dzień roku. Tłumy zebrały się w Stonehenge

Źródło:
PAP, Reuters, tvnmeteo.pl

W słynącym z charakterystycznych czerwonych skał parku stanowym w amerykańskim stanie Utah część z nich została zabarwiona na niebiesko. Według władz prawdopodobnie ktoś użył armaty prochowej. Żeby wyczyścić skały, trzeba było użyć 90 litrów wody.

"Co wolelibyście zobaczyć?". Incydent w parku narodowym

"Co wolelibyście zobaczyć?". Incydent w parku narodowym

Źródło:
Miami Herald, The Sacramento Bee

Smog spowił w sobotę Nowe Delhi, stolicę Indii. Spowodował, że widzialność była mocno ograniczona. Mieszkańcy skarżyli się na trudności z oddychaniem. Jakość powietrza była znacznie powyżej normy.

"Pieką mnie oczy i ciągle kaszlę, brakuje mi tchu"

"Pieką mnie oczy i ciągle kaszlę, brakuje mi tchu"

Źródło:
Reuters

Tydzień temu w Majottę uderzył potężny cyklon Chido. Sytuacja we francuskim terytorium zamorskim jest trudna - wiele domów nie ma prądu, brakuje wody i jedzenia. - Wieczorami, po zachodzie słońca na ulicach robi się dość niebezpiecznie - powiedziała pani Anna, która wysłała nam swoją relację na Kontakt24. Polka mieszka tam od kilku lat.

"Nie ma prądu, dochodzi do kradzieży, słychać wystrzały z broni gazowej"

"Nie ma prądu, dochodzi do kradzieży, słychać wystrzały z broni gazowej"

Źródło:
BBC, Reuters, Kontakt24

Naukowcy z organizacji Conservation International odkryli w peruwiańskiej Amazonii 27 nieznanych dotąd gatunków zwierząt. Najbardziej dziwacznymi są ryby z głowami przypominającymi "wielki, napuchnięty nos", a także wodno-lądowe myszy.

Ryby z "kluchowatymi głowami", pływające myszy

Ryby z "kluchowatymi głowami", pływające myszy

Źródło:
PAP, CNN

Położna z Majotty opowiedziała historię porodu, do którego doszło w noc po uderzeniu cyklonu Chido w wyspy. Jak wspominała, aby dotrzeć do rodzącej, musiała wspinać się i czołgać przez połamane drzewa. Na zdewastowanym przez żywioł terytorium nie ma wody i prądu, co utrudnia pracę szpitalom położniczym.

Czołgała się pod połamanymi drzewami, by odebrać poród. W szpitalu nie ma wody i prądu

Źródło:
Reuters, BBC

Naukowcy z Koreańskiego Instytutu Nauki i Technologii opracowali pływające drony. Wyposażone są one w "hydrofilowe zęby", dzięki którym mogą wychwytywać unoszący się w wodzie mikroplastik.

Pływające drony z "zębami". Nowy sposób walki z mikroplastikiem

Pływające drony z "zębami". Nowy sposób walki z mikroplastikiem

Źródło:
PAP, onlinelibrary.wiley.com

Silny wiatr szalał w piątek nad Włochami. W Como na północy kraju podmuchy przewróciły stojącą na placu choinkę. Trudna sytuacja panowała także na wybrzeżu Ostii, gdzie wiatr uszkodził kilka konstrukcji w porcie i na plaży.

Wiatr przewracał świąteczne dekoracje i budynki na nabrzeżu

Wiatr przewracał świąteczne dekoracje i budynki na nabrzeżu

Źródło:
ANSA, Fiumicino Online

Z raportu opublikowanego przez brytyjską Agencję Ochrony Środowiska wynika, że 6,3 miliona domów i budynków przedsiębiorstw w Anglii może znaleźć się pod wodą na skutek powodzi. W związku ze zmianami klimatu, które zostały po raz pierwszy uwzględnione w takiej analizie, do 2050 roku liczba ta może wzrosnąć nawet do ośmiu milionów.

Ponad sześć milionów nieruchomości w Anglii zagrożonych powodziami. Alarmujący raport

Ponad sześć milionów nieruchomości w Anglii zagrożonych powodziami. Alarmujący raport

Źródło:
The Guardian, gov.uk, independent.co.uk

Kotik południowy odpoczywał na plaży w Rio de Janeiro. Pojawienie się zwierzęcia o tej porze roku jest rzadkością w tych rejonach Brazylii - zazwyczaj są one częstszymi gośćmi na zimę, nie na początku lata. Obecność ssaka wzbudziła spore zainteresowanie ze strony plażowiczów.

Kotik na kultowej plaży. To rzadki widok o tej porze roku

Kotik na kultowej plaży. To rzadki widok o tej porze roku

Źródło:
G1 Globo, Folha do Leste

Najstarsze na świecie szczątki praprzodka ssaków zostały odnalezione na Majorce. Skamieniałość gorgonopsa, szablozębnego drapieżnika, zachowała się w zaskakująco dobrym stanie. Naukowców zdziwiła jeszcze jedna kwestia - szczątki tych zwierząt znajdowano znacznie dalej od równika.

Na Majorce znaleziono szczątki gorgonopsa

Na Majorce znaleziono szczątki gorgonopsa

Źródło:
CNN, ICP

Gdy my szykujemy się do zimy, na półkuli południowej zaczyna się lato. Mieszkańcy Chile mierzą się już z falą upałów. Temperatura znacząco przekracza 30 stopni Celsjusza.

34 stopnie w cieniu. Wydano pierwsze ostrzeżenie

34 stopnie w cieniu. Wydano pierwsze ostrzeżenie

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Naukowcy z Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew w Wielkiej Brytanii opisali w tym roku łącznie 172 nowych gatunków roślin i grzybów i wybrali z nich 10 najciekawszych. Części nowo odkrytych gatunków już nadano status zagrożonych. Jak podkreślają badacze, "trzeba się ścigać z czasem, aby zdążyć je wszystkie odnaleźć".

"Palma widmo", grzyby zębowe, liany o zapachu marcepanu. Oto nowe gatunki opisane w tym roku

"Palma widmo", grzyby zębowe, liany o zapachu marcepanu. Oto nowe gatunki opisane w tym roku

Źródło:
PAP, kew.org

Z powodu ocieplenia warstwa lodu na tatrzańskich jeziorach, w tym na Morskim Oku, jest bardzo cienka. Pracownicy Tatrzańskiego Parku Narodowego apelują do turystów, aby nie wchodzili na zamarznięte stawy, ponieważ lód z łatwością może się załamać.

"Może dojść do tragedii". Apel do turystów

"Może dojść do tragedii". Apel do turystów

Źródło:
PAP

Sporo szczęścia miał kot z Massachusetts, który we wtorek znalazł się na środku zamarzniętego jeziora. W pewnym momencie pod zwierzakiem załamał się lód. Na pomoc ruszyli mu świadkowie, którzy wskoczyli do łódki i w ostatniej chwili wyciągnęli go z lodowatej wody.

Lód pękł pod kotem. To, że żyje, jest "cudem od początku do końca"

Lód pękł pod kotem. To, że żyje, jest "cudem od początku do końca"

Źródło:
CNN, Westford Animal Control

Wysoka temperatura w grudniu sprzyja aktywności kleszczy, dlatego ten niebezpieczny pajęczak może znaleźć się na choince, którą przyniesiemy do domu. Warto przejrzeć swoje zwierzęta, aby sprawdzić czy nie złapały kleszcza, przebywając w pobliżu świątecznego drzewka.

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Razem z choinką możemy przynieść do domu nieproszonego gościa. To ryzyko wzrosło

Źródło:
PAP

Potężne tornado przetoczyło się przez miasto Scotts Valley w amerykańskim stanie Kalifornia. Jego niszczycielską siłę widać na nagraniu uchwyconym przez kamerkę samochodową w ciężarówce.

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Tornado przewróciło ciężarówkę. Nagranie z wnętrza pojazdu

Źródło:
CNN

Widok kalifornijskich wiewiórek ziemnych polujących na norniki i zjadających je wprawił w zdumienie grupę amerykańskich naukowców. Dotychczas drapieżne zachowania tych zwierząt były odnotowywane sporadycznie, bo główne składniki ich diety to orzechy, nasiona i zboża. Nietypowe zachowanie zauważono w trakcie badań na przełomie czerwca i lipca tego roku.

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

"Te badania radykalnie zmieniają nasze postrzeganie wiewiórek"

Źródło:
CNN, Cosmos Magazine, Journal of Ethology

58-letni myśliwy zmarł po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź. Zwierzę zostało zastrzelone przez innego mężczyznę. Departament Zasobów Dzikiej Przyrody Wirginii "nie wnosi obecnie żadnych oskarżeń w związku z tym incydentem".

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Myśliwy nie żyje po tym, jak z drzewa spadł na niego niedźwiedź

Źródło:
CBS News

Skamieniałość mastodonta została znaleziona w przydomowym ogródku w stanie Nowy Jork. Prehistoryczne szczątki, w tym pełna szczęka, zachowały się w doskonałym stanie. To pierwsze takie znalezisko w tym regionie od ponad dekady.

Z ziemi w ogródku wystawały zęby. Należały do przodka słonia

Z ziemi w ogródku wystawały zęby. Należały do przodka słonia

Źródło:
New York State Museum, AMNH

Renowacja budynku w Alkmaar na północy Holandii doprowadziła do niezwykłego odkrycia. Archeolodzy natrafili na podłogę wykonaną częściowo ze zwierzęcych kości.

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Tajemnicza podłoga z kości odkryta w czasie renowacji budynku

Źródło:
alkmaar.nl

Naukowcy obawiają się, że jeden najstarszych i największych gatunków żaby - Calyptocephallela gayi - znajdzie się niedługo na skraju wyginięcia. Z powodu zmian klimatu i działalności człowieka w niepokojącym tempie niszczone są jej siedliska.

Ta żaba przeżyła zagładę dinozaurów. Niebawem to jej może grozić wyginięcie

Ta żaba przeżyła zagładę dinozaurów. Niebawem to jej może grozić wyginięcie

Źródło:
Reuters, Boerenlandvogels