Sinice - czym są, jak wyglądają i co powodują? Ile trwa zakwit wody?

[object Object]
Sinice nadal przeszkadzają w kąpielach (nagranie archiwalne)Kontakt 24/Internauta Michał
wideo 2/14

Sinice potrafią zakłócić odpoczynek nad wodą. Kiedy się pojawią nad Bałtykiem albo na jeziorach, wywołują z jednej strony niepokój, a z drugiej zdenerwowanie. Przez nie zamykane są kąpieliska, a kontakt z nimi może mieć groźne dla zdrowia konsekwencje. Sprawdź, czym są sinice, gdzie i kiedy się pojawiają i co powodują.

Po czym poznać sinice? Kożuch na wodzie i nieprzyjemny zapach.

Sinice często mylone są z makroglonami lub pyłkami roślin.

Kontakt z sinicami jest niebezpieczny dla naszego zdrowia.

Czym są sinice?

Sinice, czyli cyjanobakterie, według najnowszej taksonomii zaliczane są do bakterii. Co ciekawe, należą też do najstarszych organizmów na Ziemi. Znanych jest ponad 1500 gatunków sinic. Niestraszne im są nawet najbardziej niegościnne ekosystemy, ponieważ mają dużą zdolność przystosowywania się. Znaleźć je można nie tylko w morzu czy jeziorze, ale również w glebie, na skałach, a nawet w gorących źródłach. Chociaż kojarzą się nam negatywnie, to jeżeli ich zagęszczenie nie jest zbyt duże, są ważnym składnikiem ekosystemów wód naturalnych - produkują tlen.

Jak wyglądają sinice w morzu lub jeziorze?

Kiedy glony się masowo namnażają, woda zmienia barwę - ten proces nazywamy zakwitem wody. Taki stan, gdy rozwija się i trwa długo, wpływa negatywnie na jakość, użyteczność i wygląd zbiornika wodnego. Wpływ zakwitu przejawia się obniżeniem bioróżnorodności przez dominację jednego lub najwyżej kilku gatunków fitoplanktonowych. Wyróżnić można dwa rodzaje zakwitu sinic: na powierzchni wody i w głębszych jej warstwach.

To wtedy na wodzie pojawia się kożuch sinicowy, a woda staje się mętna. Kożuch może mieć różne kolory: zielonkawo-brązowy, szaro-zielony, niebiesko-zielony, a czasami czerwono-brązowy. Wygląd kożucha zależy od wielu czynników, m.in. gatunku sinic, wieku zakwitu i intensywności światła. Niektóre gatunki wydzielają też nieprzyjemny zapach - stęchły, ziemisty, trawiasty. Czasami przy brzegu pojawia się piana.

Wystarczy, że nad wodą nie będzie wiatru, a sinicowy kożuch będzie unosił się na powierzchni, wyglądem przypominając galaretkę lub rozlaną farbę.

Sinice czy glony?

Bardzo często sinice są mylone z makroglonami. Te drugie czasami unoszą się na powierzchni wody przy brzegu jezior czy Morza Bałtyckiego. Mimo że makroglony wyrzucone na plażę również wydzielają nieprzyjemny zapach, same w sobie nie stanowią zagrożenia i nie są źródłem toksyn.

Jak rozpoznać sinice?

Sinice pomylić można również z dużą ilością pyłków drzew (zwłaszcza sosny). Pyłki przenoszone są przez wiatr na duże odległości i mogą opadać na powierzchnię wody. Fale spychają je na brzeg, gdzie tworzą niezbyt przyjemną dla oka żółtą "pianę".

Kiedy występują sinice?

Sinice kojarzą nam się już od lat z wakacyjnymi miesiącami. Nie bez przyczyny. Czynniki, które wpływają na pojawienie się sinicowych kożuchów, to:

- temperatura wody powyżej 16-20 stopni Celsjusza;

- dostępność soli biogenicznej;

- bezwietrzna pogoda;

- brak opadów;

- niewielkie mieszanie kolumny wody.

Nawet specjalistom trudno jest przewidzieć zakwit wody, ponieważ jest on uzależniony od zmiennych warunków pogodowych. Trudno jest też założyć, jak długo będzie się utrzymywał. W zatoce, która jest osłonięta od wiatru, istnieje większe prawdopodobieństwo, że zakwit utrzyma się dłużej.

Sinice w Bałtyku i w jeziorze

W Morzu Bałtyckim za toksyczne zakwity odpowiada gatunek o nazwie Nodularia spumigena. W przybrzeżnych wodach licznie występują również gatunki typowo słodkowodne - z rodzaju Dolichospermum i Microcystis. Oba te gatunki produkują związki toksyczne.

Gdzie są sinice? Zamknięte kąpieliska

W Polsce - zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne - sezon kąpielowy trwa od 1 czerwca do 30 września. Jednak dokładny czas funkcjonowania kąpieliska określa jego organizator. Okres ten musi się mieścić w ramach czasowych określonych ustawą.

Jeżeli woda w kąpielisku nie spełnia wymagań określonych w przepisach, w szczególności w przypadku wystąpienia krótkotrwałego zanieczyszczenia lub nadmiernego zakwitu sinic, organizator kąpieliska musi podjąć działania. W razie konieczności wprowadzony zostaje wtedy zakaz kąpieli w danym sezonie kąpielowym albo tymczasowy zakaz.

Przez cały sezon kąpielowy dane dotyczące jakości wody w kąpieliskach na terenie całego kraju sprawdzać można w ogólnopolskim internetowym serwisie Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Sprawdź mapę: zamknięte kąpieliska - sinice

Sinice - co powodują?

Kontakt z tymi gatunkami sinic, które produkują toksyny, może wywołać wysypkę na skórze i zachorowania po przypadkowym połknięciu wody, na przykład podczas pływania. Zagrożeniem jest nawet wdychanie zawierającego toksyny powietrza nad kąpieliskiem.

Nie wszystkie gatunki sinic produkują toksyny. Niestety, na podstawie samego wyglądu wody niemożliwe jest określenie, czy zakwit jest niebezpieczny, czy nie.

Toksyny sinicowe dzieli się ze względu na miejsce działania:

hepatotoksyny - działają głównie na komórki wątroby. To one odpowiedzialne są za zaburzenia żołądkowe, jelitowe, wątrobowe, gorączkę, wymioty, uszkodzenia wątroby, wysypkę, biegunkę;

neurotoksyny - odpowiedzialne są za zaburzenia funkcjonowania układu nerwowo-mięśniowego. Po zatruciu mogą pojawić się objawy: drżenie mięśni, zachwianie równowagi, dolegliwości brzuszne;

dermatotoksyny - są przyczyną chorób skórnych. Objawy to swędzenie skóry, pieczenie, obrzęk, zaczerwienienie;

pozostałe cytotoksyny.

Po kontakcie z toksycznymi sinicami mogą pojawić się następujące objawy:

- wysypka na skórze;

- bóle mięśni i stawów;

- swędzenie i łzawienie oczu;

- duszności;

- gorączka;

- biegunka;

- wymioty.

Objawy możemy obserwować bezpośrednio po kontakcie z sinicami lub wypiciu wody albo kilka dni później.

Jak chronić się przed sinicami?

Główny Inspektorat Sanitarny radzi, jak uchronić się przed negatywnymi skutkami zakwitu. Należy:

unikać kontaktu z kożuchem sinicowym i wodą o zmiennej barwie oraz nieprzyjemnym zapachu;

nie poić taką wodą zwierząt domowych;

nie używać jej do podlewania warzyw.

Źródło: Główny Inspektorat Sanitarny, Ustawa Prawo wodne, Wiadomości Botaniczne, "Kosmos problemy nauk biologicznych"

Źródło zdjęcia głównego: tvn24

Pozostałe wiadomości

Pogodę w Polsce kształtuje wyż Igor, który sprawia, że napływa do nas gorące, zwrotnikowe powietrze znad Afryki. W najbliższych dniach w wielu regionach będzie pogodnie. Aura zacznie się jednak psuć w czwartek.

Jak długo zostanie z nami słoneczna aura? Pogoda na 5 dni

Jak długo zostanie z nami słoneczna aura? Pogoda na 5 dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na dziś. Wtorek 30.07 przyniesie słoneczną aurę. Miejscami powieje silniejszy wiatr, który w porywach może rozpędzać się do 50 kilometrów na godzinę.

Pogoda na dziś - wtorek, 30.07. Dużo słońca, chwilami mocniej powieje

Pogoda na dziś - wtorek, 30.07. Dużo słońca, chwilami mocniej powieje

Źródło:
tvnmeteo.pl

W nocy z wtorku na środę na polskim niebie po raz kolejny mogą się pojawić zorze. Prognozy pogody kosmicznej wskazują na wystąpienie burzy magnetycznej, która może wywołać świetlny spektakl.

"Tańczące światła" mogą zalśnić na naszym niebie. Kiedy się ich spodziewać

"Tańczące światła" mogą zalśnić na naszym niebie. Kiedy się ich spodziewać

Źródło:
PAP, CBK PAN, "Z głową w gwiazdach"

IMGW ostrzega przed powrotem burz i upałów. W kolejne dni nad Polską spodziewane są wysokie wartości na termometrach, a miejscami wydane zostaną alarmy drugiego stopnia. Zagrożenie mogą stanowić także wyładowania.

Na horyzoncie widać powrót burz i skwaru

Na horyzoncie widać powrót burz i skwaru

Źródło:
tvnmeteo.pl

Silna nawałnica przetoczyła się w niedzielę przez Mazury i Warmię. Była porównywalna z tak zwanym białym szkwałem, który przeszedł przez mazurskie jeziora w 2007 roku. Na jeziorze Niegocin zginęły co najmniej dwie osoby. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny, który pływał z jedną z ofiar na łodzi.

Dwie osoby utonęły na Mazurach. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny     

Dwie osoby utonęły na Mazurach. Trwają poszukiwania zaginionego mężczyzny     

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, IMGW, tvnmeteo.pl, TVN24

Gwałtowna powódź, która była następstwem burz i ulewnych opadów deszczu, nawiedziła park rozrywki Dolly Parton o nazwie Dollywood. Pod wodą znalazło się wiele aut. Jedna osoba została ranna.

Dollywood pod wodą. Jedna osoba została ranna

Dollywood pod wodą. Jedna osoba została ranna

Źródło:
Reuters, CNN

Przyczyną zatrucia prawie 30 osób kąpiących się w ostatnim czasie nad jeziorem Zagłębocze (Lubelskie) były noworowirusy, wywołujące tak zwaną jelitówkę - poinformował w poniedziałek sanepid. Zaapelował jednocześnie o przestrzeganie zasad higieny osobistej.

Kąpali się w jeziorze, prawie 30 osób się zatruło. Sanepid o przyczynie

Kąpali się w jeziorze, prawie 30 osób się zatruło. Sanepid o przyczynie

Źródło:
PAP

Japońska agencja meteorologiczna wydała w poniedziałek dla 38 prefektur ostrzeżenie przed zagrażającą życiu falą upałów. Tego dnia w południe na wielu obszarach na wschodzie Honsiu - głównej wyspy Japonii - odnotowano temperatury sięgające 40 stopni Celsjusza.

Ponad 40 stopni. Wydano ostrzeżenia przed udarem cieplnym

Ponad 40 stopni. Wydano ostrzeżenia przed udarem cieplnym

Źródło:
PAP, 3.nhk.or.jp

Trasa europejska E45 w rejonie miejscowości Lilla Edet w Szwecji została zablokowana przez osuwisko i ulewy. Konieczna była ewakuacja mieszkańców pobliskich domów. E45 to jedna z najdłuższych tras Europy, łącząca Norwegię z Sycylią.

Powódź i zalane auta na jednej z najdłuższych tras Europy

Powódź i zalane auta na jednej z najdłuższych tras Europy

Źródło:
PAP, tidningensyre.se

Poniedziałek upływa pod znakiem wietrznej aury na Warmii i Mazurach. Najsilniejsze porywy - o prędkości 79 kilometrów na godzinę - zanotowano w Mikołajkach. Mimo apeli ratowników niektórzy żeglarze wypłynęli na jeziora. Na Bełdanach wywróciła się łódź, na pokładzie której były dwie osoby dorosłe i dziecko. Nikomu jednak nic się nie stało.

Na Mazurach wciąż wieje. Wywróciła się łódź, na pokładzie było dziecko

Na Mazurach wciąż wieje. Wywróciła się łódź, na pokładzie było dziecko

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Fala upałów po raz kolejny nawiedziła Włochy. 42 stopnie - taka odczuwalna temperatura prognozowana jest dla Rzymu w poniedziałek. To będzie najgorętszy dotąd dzień w tym roku. W stan gotowości postawiono służby medyczne i opiekę socjalną. Wszystko przez antycyklon afrykański Charon, który przynosi wysoką temperaturę.

Najgorętszy dzień w roku, służby medyczne postawione w stan gotowości

Najgorętszy dzień w roku, służby medyczne postawione w stan gotowości

Źródło:
PAP, ilmeteo.it, meteo.it, roma.corriere.it

Trzy osoby zginęły w niedzielnych nawałnicach, którym towarzyszyły silne podmuchy wiatru. W Łodzi na rowerzystkę spadł oderwany konar drzewa, a na mazurskim jeziorze Niegocin utonęły dwie osoby. Strażacy przeprowadzili ponad 3300 interwencji.

Bilans niedzielnych wichur. Trzy ofiary śmiertelne, tysiące interwencji

Bilans niedzielnych wichur. Trzy ofiary śmiertelne, tysiące interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, Kontakt 24

W ciągu minionej doby wichury nawyrządzały szkód także w krajach bałtyckich. Na Litwie ponad 150 tysięcy odbiorców nie miało w poniedziałek prądu, a niektóre loty zostały odwołane. W Wilnie przewrócone przez wiatr drzewo spadło na przechodnia, zabijając go. Niebezpiecznie było także na Łotwie.

Wichury u naszych sąsiadów. "Poważne zniszczenia", tysiące bez prądu, ofiara śmiertelna

Wichury u naszych sąsiadów. "Poważne zniszczenia", tysiące bez prądu, ofiara śmiertelna

Źródło:
LRT, LSM, tvnmeteo.pl

W Kalifornii trwa walka z pożarem Park, który strawił obszar porównywalny z metropolią Los Angeles. Płomienie wdarły się do jednej z miejscowości, niszcząc domy i pojazdy. Ogień powoduje także pogorszenie jakości powietrza na dużym obszarze.

Tysiące hektarów w płomieniach, gęsty dym spowił niebo

Tysiące hektarów w płomieniach, gęsty dym spowił niebo

Źródło:
PAP, NPR

Kolejny tankowiec zatonął w Zatoce Manilskiej na Filipinach. Jednostka MTKR Jason Bradley poszła na dno w sobotę. Na morzu trwa akcja zabezpieczania wraku, tym trudniejsza, że zaledwie kilka kilometrów dalej straż przybrzeżna stara się zażegnać skutki zatonięcia innego tankowca.

Dwa tankowce zatonęły w tym samym miejscu. Plamy ropy rosną

Dwa tankowce zatonęły w tym samym miejscu. Plamy ropy rosną

Źródło:
Manila Bulletin, tvnmeteo.pl

Temperatura znowu przekroczy 30 stopni, ale nie w całej Polsce. Jaka pogoda czeka nas na końcu lipca i na początku sierpnia? Sprawdź długoterminową prognozę na 16 dni.

Pogoda na 16 dni: nie wszędzie gorący półmetek wakacji

Pogoda na 16 dni: nie wszędzie gorący półmetek wakacji

Źródło:
tvnmeteo.pl

"Lodowcowa powódź" nawiedziła południową Islandię. Na skutek żywiołu zalana została obwodnica łącząca miejscowości Vík í Mýrdal z Kirkjubaejarklaustur. Uszkodzony został też fragment mostu - poinformował w oświadczeniu islandzki urząd meteorologiczny.

"Lodowcowa powódź" na Islandii. Zalana obwodnica, uszkodzony most

"Lodowcowa powódź" na Islandii. Zalana obwodnica, uszkodzony most

Źródło:
Reuters, nyr.ruv.is

Ziemia zapadła się w sobotę na osiedlu apartamentowców w Houston w Teksasie. Żaden z budynków nie został uszkodzony, jednak na wszelki wypadek ewakuowano część mieszkańców.

Wielkie zapadlisko na luksusowym osiedlu apartamentowców

Wielkie zapadlisko na luksusowym osiedlu apartamentowców

Źródło:
CBS News

Śnieżkę zaczęła porastać roślinność, której do tej pory nie można było tam spotkać. To efekt dużego wzrostu średniorocznej temperatury na najwyższym szczycie Karkonoszy. - Pojawiły się pierwsze rośliny drzewiaste. Wcześniej występowały jedynie niskopienne trawy - powiedział kierownik Wysokogórskiego Obserwatorium Meteorologicznego IMGW na Śnieżce Piotr Krzaczkowski.

Wcześniej nie było ich na Śnieżce. Teraz "jest coraz więcej"

Wcześniej nie było ich na Śnieżce. Teraz "jest coraz więcej"

Źródło:
PAP

Susza hydrologiczna opanowała część Polski. Szczególnie trudna sytuacja panuje w regionach o zwartej zabudowie, gdzie wybetonowane ulice i place utrudniają zatrzymywanie wody. Wiele gmin apeluje o rozsądne korzystanie z zasobów wodnych.

Woda na wagę złota. Apele do mieszkańców

Woda na wagę złota. Apele do mieszkańców

Źródło:
TVN24, IMGW

Rekordowa fala ulewnych deszczy nawiedziła północno-wschodnie regiony Japonii, powodując powodzie i osuwiska ziemi. Japońskie władze poinformowały o co najmniej dwóch ofiarach śmiertelnych.

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Woda porwała radiowóz. Nie żyje policjant

Źródło:
PAP, Reuters, The Japan Times, Kyodo News

Łazik Perseverance mógł odnaleźć ślady dawnego życia na Marsie. Podczas eksploracji doliny, która przed miliardami lat była korytem rzeki, sprzęt natrafił na skałę noszącą intrygujące ślady. Na Ziemi podobne struktury są wiązane z obecnością skamieniałych mikroorganizmów.

W tej skale może kryć się tajemnica marsjańskiego życia

W tej skale może kryć się tajemnica marsjańskiego życia

Źródło:
PAP, NASA

Ponad 130 zniszczonych budynków i ewakuacja tysięcy ludzi - tak wygląda sytuacja w dwóch hrabstwach na północy Kalifornii, gdzie trwa walka z jednym z największych pożarów w historii tego stanu. Ogłoszono stan wyjątkowy. Trudna sytuacja jest też w sąsiednim Oregonie, gdzie spłonęły gospodarstwa i wiele zwierząt - informują lokalne media.

Ponad 130 budynków spłonęło, ogień zagraża tysiącom kolejnych

Ponad 130 budynków spłonęło, ogień zagraża tysiącom kolejnych

Źródło:
PAP, Reuters, CNN, tvnmeteo.pl

Pasażerka samolotu, który miał odlecieć z Rzymu do Katanii, przemycała iguanę. Obecności zwierzęcia nie ujawnił żaden system kontroli lotniskowej, a ku zaskoczeniu wszystkich jaszczurkę na pokładzie wykryła... kotka współpasażerki.

Kotka wyczuła "egzotyczną koleżankę" w samolocie. To był koniec podróży dla jednej z pasażerek

Kotka wyczuła "egzotyczną koleżankę" w samolocie. To był koniec podróży dla jednej z pasażerek

Źródło:
PAP, corriere.it

Młody lis zaczepiający żabę - taki materiał z okolic Częstochowy otrzymaliśmy na Kontakt 24. Zabawy zwierząt mają kluczową rolę w ich prawidłowym rozwoju, a echa takich zachowań możemy często zobaczyć w ich dorosłym życiu.

Ważna lekcja dla młodego lisa

Ważna lekcja dla młodego lisa

Źródło:
Kontakt 24

Dorosły czarny niedźwiedź z młodym w mieście Winsted w amerykańskim stanie Connecticut zatrzasnął się w samochodzie. Zwierzęta zniszczyły tapicerkę, uruchomiły radio i trąbiły klaksonem. Na zewnątrz auta znajdował się jeszcze jeden zaniepokojony młody osobnik.

Niedźwiedzie weszły do samochodu. Zdemolowały go, włączyły radio i trąbiły klaksonem

Niedźwiedzie weszły do samochodu. Zdemolowały go, włączyły radio i trąbiły klaksonem

Źródło:
PAP