Ryczący krokodyl, wibrujące dżdżownice, entomolodzy bojący się pająków. Ig Noble 2020 przyznane


Ogłoszono zwycięzców Ig Nobla za rok 2020, czyli nagrody za żartobliwe badania naukowe, które często są śmieszne, ale później okazują się wartościowe. Wśród laureatów znaleźli się naukowcy badający ryk aligatora umieszczonego w komorze wypełnionej helem. W jednym z wyróżnionych odkryć udział miała Polka - doktor Agnieszka Żelaźniewicz.

Nagrody Ig Nobla to humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla - przyznawane za osobliwe prace naukowe, które "najpierw śmieszą, a potem skłaniają do myślenia". Odkrycia te "nie mogą lub nie powinny być powtarzane". W tym roku przyznano je po raz 30. Są preludium do prawdziwych Nobli, które zostaną ogłoszone na początku października.

Ryczący aligator

Podczas uroczystości ogłoszenia laureatów, która według polskiego czasu odbyła się w nocy z czwartku na piątek, poinformowano między innymi o nagrodzie w dziedzinie akustyki dla naukowców z Austrii, Japonii, Szwecji, Szwajcarii i USA. Tak liczny i silny zespół okazał się niezbędny, aby zapędzić samicę zagrożonego wyginięciem aligatora chińskiego do szczelnej komory wypełnionej powietrzem z dodatkiem helu - i nakłonić ją do ryczenia.

Duża prędkość dźwięku w helu sprawiła, że ryk wypadł raczej cienko - jego częstotliwość wzrosła z 400 do 800 Hertzów (przeciwny efekt dałby pięć razy cięższy od powietrza sześciofluorek siarki). Nowe pomiary rzuciły światło na mechanizm wytwarzania dźwięku przez aligatora. Zdaniem badaczy w podobny sposób wytwarzały dźwięki dinozaury.

Dzięki wirtualnemu charakterowi uroczystości mogli w niej wziąć udział wszyscy autorzy artykułu zamieszczonego na łamach "Journal of Experimental Biology" - Stephan Reber, Takeshi Nishimura, Judith Janisch, Mark Robertson i Tecumseh Fitch.

Nagrody z fizyki i psychologii

Za cenny wkład w rozwój psychologii uznano wyniki pracy Mirandy Giacomin z Kanady oraz Nicholasa Rule'a z USA, twórców pionierskiej metody identyfikacji osób narcystycznych poprzez badanie ich brwi. Wyniki ukazały się na łamach "Journal of Personality".

Pokojową nagrodę przyznano rządom Indii i Pakistanu. W uzasadnieniu powołano się na liczne doniesienia prasowe, z których wynika, że dyplomaci tych państw potajemnie dzwonią do drzwi w środku nocy, a następnie uciekają, zanim ktokolwiek zdąży otworzyć drzwi.

Fizyka zawsze przyciągała śmiałych eksperymentatorów, zwłaszcza odkąd laureat Ig Nobla (za badania nad magnetyczną lewitacją żab z roku 2000) Andre Geim zdobył w roku 2010 prawdziwego fizycznego Nobla za odkrycie grafenu. Tegoroczni laureaci - Ivan Maksymov i Andriy Pototsky - eksperymentowali z wpływem wibracji o wysokiej częstotliwości na kształt żywych dżdżownic.

Polski wkład w badania

Jeśli chodzi o ekonomię, uwagę jury przyciągnęła próba ilościowego określenia zależności pomiędzy nierównościami dochodów narodowych w różnych krajach a średnią częstotliwością całowania w usta. W badaniach międzynarodowego zespołu, obok naukowców z Wielkiej Brytanii, Francji, Brazylii, Chile, Kolumbii, Australii, Włoch i Norwegii - brała udział Polka z Katedry Biologii Człowieka Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor Agnieszka Żelaźniewicz.

Zgodnie z przyjętą przez badaczy hipotezą ludzie mieszkający w krajach o wysokich nierównościach dochodów całują się z partnerem częściej, niż ludzie zamieszkujący obszary o niskich nierównościach dochodów. Wyróżniono też dwa komponenty dobrego pocałunku - "technika, kontakt i podniecenie" oraz "czynnik zmysłowy". Czynnik zmysłowy okazał się ważniejszy dla kobiet, niż dla mężczyzn, a przyjemny oddech został wskazany jako najważniejszy z tych czynników. Wbrew pozorom badania opierały się nie na eksperymentach, a wypełnianiu formularzy.

O przyznaniu nagrody w dziedzinie zarządzania zadecydował rozgłos prasowy, dotyczący pięciu zawodowych zabójców z regionu autonomicznego Guangxi (Chiny) i zlecania podwykonawstwa w ich wydaniu. Po przyjęciu płatności za zabójstwo Xi Guang-An zlecił to zadanie Mo Tian-Xiang, który zamiast tego zlecił je Yangowi Kang-Shengowi, który następnie zlecił zabójstwo Yangowi Guang-Shengowi, który następnie zlecił je Ling Xian-Si, przy czym każdy kolejny zabójca otrzymywał mniejszy procent opłaty i nikt nie wykonywał morderstwa.

Amerykanin doktor Richard Vetter zdobył nagrodę w dziedzinie entomologii. Zebrał bowiem dowody na to, że wielu entomologów (naukowców zajmujących się badaniem owadów) boi się pająków, które nie są owadami. Godny Ig Nobla artykuł na łamach "American Entomologist" z roku 2013 nosi tytuł: "Arachnofobiczni entomolodzy: kiedy dwie kolejne nogi robią wielką różnicę".

Nóż z zamrożonych ludzkich odchodów

W szlachetnej dziedzinie medycyny zatriumfował holendersko-belgijski tercet. Nienke Vulink, Damiaan Denys i Arnoud van Loon nie tylko sformułowali kryteria pozwalające zdiagnozować nieznane dotychczas schorzenie nazwane mizofonią (niepokój związany ze słyszeniem dźwięków przeżuwania wydawanych przez innych ludzi). Opracowali oni również skuteczną terapię poznawczo-behawioralną dotyczącą tego problemu.

W skromnej, lecz ważnej specjalności materiałoznawstwa nagrodzono eksperymenty z nożami z zamrożonych ludzkich odchodów. Brytyjsko-amerykański zespół (Metin Eren, Michelle Bebber, James Norris, Alyssa Perrone, Ashley Rutkoski, Michael Wilson i Mary Ann Raghanti) wykazał, że tak wykonany nóż nie działa dobrze, ponieważ szybko mięknie i traci ostrość. Pracę opublikował w październiku 2019 "Journal of Archaeological Science".

W dziedzinie edukacji medycznej nagrodzeni zostali "Wielcy Nauczyciele" Jair Bolsonaro z Brazylii, Boris Johnson z Wielkiej Brytanii, Narendra Modi z Indii, Andrés Manuel López Obrador z Meksyku, Alaksandr Łukaszenka z Białorusi, Donald Trump z USA, Recep Tayyip Erdogan z Turcji, Władimir Putin z Rosji i Gurbanguly Berdimuhamedow z Turkmenistanu.

Na szczególe podkreślenie zasługuje fakt, że to już druga nagroda Ig Nobla przyznana Alaksandrowi Łukaszence. W roku 2013 nagrodzono białoruskiego prezydenta za ustanowiony przez niego zakaz klaskania, a białoruską milicję - za aresztowanie jednorękiego mężczyzny, który uporczywie klaskał.

Autor: anw/dd / Źródło: PAP, ENEX

Pozostałe wiadomości

W związku z odkształceniem wiru polarnego, w Polsce w najbliższym czasie może pojawić się prawdziwa zima - z mrozem oraz opadami śniegu, także na nizinach. Synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek sprawdza, co widać w modelach meteorologicznych na drugą połowę lutego oraz początek marca.

"Wir polarny zaburzy spokój w pogodzie". W prognozach widać konkretny mróz

"Wir polarny zaburzy spokój w pogodzie". W prognozach widać konkretny mróz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Najbliższy czas przyniesie przeważnie pogodną aurę. Bezchmurne niebo sprawi jednak, że spadki temperatury w nocy i nad ranem będą dość spore. Za dnia mróz nie powinien nam dokuczać.

Przepychanka wyżu i niżu. Pogoda na pięć dni

Przepychanka wyżu i niżu. Pogoda na pięć dni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kolejna fala obfitych opadów śniegu, związana z napływem zimnych mas powietrza, nawiedziła w sobotę Japonię. Najintensywniej padało wzdłuż wybrzeża Morza Japońskiego i na północy kraju. Odwołano dziesiątki lotów, występują utrudnienia w kursowaniu pociągów.

Odwołane loty, auta pod śniegiem. Zima nie odpuszcza

Odwołane loty, auta pod śniegiem. Zima nie odpuszcza

Źródło:
NHK World Japan, Reuters

Niektóre regiony stanu Kolorado zostały nawiedzone przez bardzo silne porywy wiatru. Na parkingu jednej z uczelni wiało tak bardzo, że z zaparkowanych pojazdów wylatywały szyby.

Wiało tak silnie, że powypadały szyby z aut

Wiało tak silnie, że powypadały szyby z aut

Źródło:
CNN, KRDO

Wioska Jinping w chińskiej prowincji Syczuan została częściowo zasypana przez masy ziemi. Osuwisko zniszczyło co najmniej 10 domów, za zaginionych uważa się 30 osób. Na razie nie wiadomo, co było przyczyną katastrofy.

Ziemia przysypała część wioski. Dziesiątki zaginionych

Ziemia przysypała część wioski. Dziesiątki zaginionych

Źródło:
PAP, SCMP

Mieszkańcy wschodnich regionów Stanów Zjednoczonych szykują się na kolejne niebezpieczne burze śnieżne. Groźne zjawiska mają pojawić się w weekend i miejscami mogą skutkować dwa razy większymi opadami śniegu niż w ciągu ostatnich dwóch lat łącznie. Oprócz śnieżyc pojawić się mają również oblodzenia.

Nadchodzą kolejne burze śnieżne. Ich skutki może odczuć aż 80 milionów osób

Nadchodzą kolejne burze śnieżne. Ich skutki może odczuć aż 80 milionów osób

Źródło:
PAP

Trzęsienia ziemi na Santorini nie ustają. Grecki wulkanolog George Wugiukalakis przedstawił dwa główne scenariusze, które mogą ziścić się w kolejnych dniach. Wyspę nieustannie mogą dotykać umiarkowane drgania sejsmiczne, jednak niewykluczone jest też wystąpienie znacznie silniejszego wstrząsu.

Co czeka Santorini? Ekspert o dwóch możliwych scenariuszach

Co czeka Santorini? Ekspert o dwóch możliwych scenariuszach

Źródło:
PAP

Pogoda dziś. Sobota 8.02 przyniesie dość dużo słońca, choć chmury na niebie też się pojawią. Termometry pokażą od 0 do 7 stopni Celsjusza. Biomet będzie niekorzystny.

Pogoda na dziś - sobota 8.02. Szansa na słońce i do 7 stopni

Pogoda na dziś - sobota 8.02. Szansa na słońce i do 7 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ubiegłej nocy na niebie pojawiło się księżycowe halo. Zjawisko przybiera formę łuku lub okręgu, poprzez załamanie światła w atmosferze. Na Kontakt24 otrzymaliśmy kilka fotorelacji, w tym także zza naszej zachodniej granicy.

Wokół Księżyca pojawiła się świetlista obręcz

Wokół Księżyca pojawiła się świetlista obręcz

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Bardzo prosty test wykrywający ruch mikroorganizmów może być prawdziwą rewolucją w metodach wykrywania życia w kosmosie. Metoda opiera się na obserwacji reakcji mikrobów po wykorzystaniu odpowiednich czynników chemicznych. Pomysłodawcy nowego sposobu stwierdzili, że jest on znacznie tańszy i łatwiejszy do przeprowadzenia niż znane już technologie.

To może być rewolucja w poszukiwaniu życia pozaziemskiego

To może być rewolucja w poszukiwaniu życia pozaziemskiego

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 5,1 nawiedziło wybrzeże Sycylii. Zjawisku towarzyszyło kilka wstrząsów wtórnych. Jak przekazały służby, nie odnotowano żadnych uszkodzeń budynków. Straż otrzymała setki telefonów od zaniepokojonych mieszkańców.

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Trzęsienie ziemi u wybrzeży Sycylii

Źródło:
ANSA, tvnmeteo.pl, USGS, Adnkronos

Koreę Południową nawiedziły śnieżyce i silny wiatr. Kilkaset lotów odwołano na lotnisku znajdującym się na popularnej wśród turystów wyspie Czedżu. Z powodu groźnej pogody utknęły tysiące podróżnych.

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Setki odwołanych lotów, tysiące turystów utknęły na wyspie

Źródło:
PAP, KoreaTimes

Dwie osoby zginęły w wyniku uderzenia tornada na południowym wschodzie USA w stanie Tennessee. To pierwsze ofiary śmiertelne tego typu żywiołu w kraju w tym roku. Zjawisko wyrządziło też poważne szkody materialne oraz pozbawiło mieszkańców prądu.

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Pierwsze ofiary śmiertelne tornada w tym roku

Źródło:
CNN, tvnmeteo.pl

Santorini od wielu dni nawiedza wzmożona aktywność sejsmiczna. Do tej pory ponad 10 tysięcy osób opuściło grecką wyspę w obawie przed wstrząsami i możliwymi osunięciami ziemi. Region odwiedził premier kraju Kiriakos Mitsotakis, zapewniając, że priorytetem władz będzie zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom oraz turystom.

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

10 tysięcy ludzi już uciekło. To może być nowy wulkan

Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, Reuters, Protothema

IMGW podsumował dane klimatyczne za 2024 rok w Polsce. Jak wynika z raportu Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, miniony rok był najcieplejszym w historii prowadzenia pomiarów meteorologicznych.

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Takiego roku jeszcze nie było. Alarmujące dane IMGW

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Ponad sto jadowitych węży z rodziny zdradnicowatych znaleziono na terenie posiadłości położonej w zachodniej części Sydney. Gadów było tak dużo, że łapacze węży poprosili o pomoc właściciela domu.

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Ponad sto jadowitych węży na jednym podwórku

Źródło:
rnz.co.nz, ABC News

Woda w kanale Sarandí na przedmieściach Buenos Aires zrobiła się intensywnie czerwona. Sytuacja zaniepokoiła mieszkańców okolicy, którzy mówią, że wcześniej woda miała również inne kolory.

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Woda w kanale zrobiła się czerwona. Mieszkańcy o możliwej przyczynie

Źródło:
BBC, Reuters

Australijscy naukowcy po raz pierwszy w historii stworzyli kangurze zarodki z pomocą zapłodnienia in vitro (IVF). Według badaczy to przełomowe osiągnięcie, które pewnego dnia może pomóc w ratowaniu zagrożonych gatunków.

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Pierwszy zarodek kangura z zapłodnienia in vitro

Źródło:
CNN, The University of Queensland

Powódź błyskawiczna nawiedziła w czwartek miasto Nazca położone w południowo-zachodniej części Peru, w regionie Ica. Była następstwem intensywnych opadów deszczu.

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Ogromne ilości błota, kamieni i gruzu wdarły się do miasta. Nagranie

Źródło:
Reuters

W czwartkowy wieczór doszło do koniunkcji Księżyca i Jowisza. Nasz naturalny satelita i gazowy olbrzym jasno świeciły na niebie. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcie tego wyjątkowego zjawiska.

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Koniunkcja Księżyca i Jowisza. Pokazaliście, jak wyglądała

Aktualizacja:
Źródło:
"Z głową w gwiazdach"

- Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę - tak wspominał proces selekcji na astronautę dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Astronauta opowiadał w "Faktach po Faktach" w TVN24 o tym, jak wyglądają przygotowania do misji i co wraz z nim trafi na Międzynarodową Stację Kosmiczną.

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

"Przygotowywałem się od etapu do etapu, natomiast nigdy nie wiedziałem, dokąd zajdę"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

W środę w Gdańsku doszło do poważnego pożaru i wydany został alert RCB przed możliwie toksycznym dymem. Symulacja Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej pokazała, że przy niekorzystnej aurze takie zanieczyszczenia potrafią podróżować daleko.

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Co stało się z dymem z pożaru w Gdańsku? Wyliczenia IMGW

Źródło:
IMGW CMM

2025 rok zaczął się od najgorętszego stycznia w historii - wynika z danych unijnego programu Copernicus. W ubiegłym miesiącu średnia globalna temperatura była wyższa o około 1,75 stopnia Celsjusza w porównaniu do czasów sprzed epoki przemysłowej. Ku zaskoczeniu naukowców, styczniowy rekord został pobity pomimo rozwijającego się zjawiska La Nina, które często prowadzi do spadku temperatury.

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

I bez El Nino świat się zagotował. Za nami najgorętszy styczeń w historii

Źródło:
Reuters, Copernicus, WWF

W ludzkich mózgach znajduje się coraz więcej plastiku. Analiza składu tkanek pobranych od zmarłych wykazała, że w ciągu ośmiu lat zawartość nanoplastików w mózgach wzrosła o połowę. Jest to niepokojące, ponieważ tworzywa sztuczne zawierają wiele związków i domieszek, których wpływ na nasze zdrowie wciąż nie został dobrze zbadany.

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Nawet pół procent naszych mózgów może być z plastiku

Źródło:
PAP, CNN, Nature Medicine

Mieszkańcy Brazylii zmagają się z falą gorąca. Na południowym wschodzie kraju temperatura maksymalna w ostatnich dniach wynosi około 35 stopni Celsjusza. Z powodu upału wiele osób korzysta z plaż w nocy, gdy skwar nie jest tak dokuczliwy.

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Tłumy na plażach w nocy. W ciągu dnia panuje ekstremalny upał

Źródło:
Reuters

Na portugalskiej wyspie Terceira osunęła się ziemia. Jak przekazały lokalne władze, miało to związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu Santa Barbara. Na ten moment nie ma informacji o poszkodowanych ani poważnych zniszczeniach.

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Osuwisko na portugalskiej wyspie. Miało związek z aktywnością sejsmiczną wulkanu

Źródło:
PAP, El Observador