Ostatnie dane z Saturna. Poczekamy kilkanaście lat, nim kolejna sonda tam dotrze

Sonda Cassini wróciła
Sonda Cassini wróciła
TVN 24
Sonda Cassini wróciłaTVN 24

Sonda Cassini po 18 latach zakończyła misję. Po tym, jak przez minutę przesyłała ostatnie informacje z powierzchni Saturna, została zniszczona. Nim do tego doszło, wysłała szereg zachwycających zdjęć.

Wystrzelona w 1997 roku sonda Cassini przez siedem lat zmierzała w kierunku Saturna, gdzie przez lata zbierała kluczowe dla astronomów informacje. W lipcu 2004 roku Cassini stała się pierwszą sztuczną satelitą tej zagadkowej planety i przez całe lata przesyłała zdjęcia i dane z Saturna oraz z jej księżyców. Sondę zniszczono 15 września 2017 roku.

Przesłane przez sondę zdjęcia Saturna cieszą oko od ponad dekady. W tekście zamieściliśmy te, które wysłała jako ostatnie.

Tu przeczytasz więcej o misji sondy.

Zdjęcia Saturna zrobione przez sondę CassiniNASA

Nieziemskie piękno Saturna

Karol Wójcicki, popularyzator nauki, tłumaczył, dlaczego misja Cassini-Huygens prowadzona przez NASA i Europejską Agencję Kosmiczną była kluczowa dla naszej znajomości Układu Słonecznego.

- Ja miałem 10 lat, gdy zacząłem się interesować tą sondą. I teraz, przed trzydziestką, człowiek traci kawał życia: człowiek wstawał rano, robił sobie kawę i sprawdzał, jakie piękne Cassini zrobiła zdjęcia - opowiadał.

- To, co jest niezwykłe, to fakt, że sonda Cassini to konstrukcja z lat 80. Ja mam w kieszeni telefon z aparatem, który ma dwanaście razy większą matrycę niż sonda, której zdjęciami - pięknymi zdjęciami - wszyscy się zachwycaliśmy. Wtedy nie było internetu, filmy oglądaliśmy na kasetach VHS, a aparaty były tylko na klisze. To jest miniona epoka - stwierdził. Pozostaje nam liczyć na to, że kolejna misja będzie wyposażona w dostępne nam dziś technologie. Wyobraźmy sobie, jakie ona dopiero będzie miała możliwości: to będzie absolutnie niezwykłe - zapewnia.- Ona na bieżąco robiła zdjęcia powierzchni Saturna, pomiary w bardzo trudnych warunkach. To był livestream z powierzchni planety - opowiada o ostatnich minutach misji.

Ostatnie zdjęcia sondy CassiniNASA

1997: odyseja kosmiczna

- Ona przez 7 lat podróżowała na Saturna automatycznie, a gdy mijała planety, przyspieszała na krótko. Wysyłaliśmy komendy do Cassini, godzinę później otrzymywała komunikaty, a dopiero później otrzymywaliśmy raport - tłumaczył tryb działania Cassini Karol Wójcicki.

Lista "zasług" sondy jest naprawdę długa: w czerwcu 2004 Cassini minęła księżyc Febe, przesyłając szereg ważnych informacji. W 2005 roku próbnik Huygens wylądował na zagadkowym księżycu Saturna, Tytanie. Co więcej, dzięki sondzie badacze odkryli potężne wyładowania atmosferyczne na Saturnie, a także kolosalnych rozmiarów cyklon. Na innym księżycu tej upierścienionej planety, Enceladusie, badacze udokumentowali obecność lodowych gejzerów.

W ciągu tych osiemnastu lat dwukrotnie przedłużono misję na kolejne lata, jednak tym razem decyzja była ostateczna. Po latach kosmicznej odysei i nieocenionej "służby", sonda przełączyła się w całkowicie nowy tryb.

- Ostatnie minuty działania sondy to był nowy, przygotowany na tę okazję tryb. Sonda nie zbierała danych i nie wysyłała w pakiecie, lecz prowadziła livestream, bo nie miała innej możliwości po wejściu w atmosferę. Dopiero później sonda została całkowicie zniszczona przez satelitę. To chyba jeden z najbardziej niezwykłych projektów eksploracji Układu Słonecznego ostatnich lat - opowiadał.

Zdjęcie Tytana, księżyca SaturnaNASA

"To nie tak, że ją straciliśmy"

Kierownicy misji ustalili datę jej zakończenia na 15 września 2017 roku. Przed sondą stanęło wyjątkowe zadanie - miała dokonać pomiarów bezpośrednio przy powierzchni Saturna. Przez całą minutę przesyłała na bieżąco dane, które naukowcy będą odcyfrowywać przez całe dekady.

- W ciągu 60 sekund sonda walczyła o utrzymanie kursu, jej silniki na bieżąco wprowadzały korekty, aby jak najdłużej móc zbierać dane. Te informacje przez lata będą analizowane przez naukowców - stwierdził kategorycznie Karol Wójcicki. - To są ostatnie dane z Saturna i będziemy musieli poczekać kilkanaście lat, nim następna sonda dotrze do jego powierzchni - dodał.

- Warto wspomnieć, że to nie jest tak, że my ją straciliśmy. To był proces bardzo przemyślany - wyjaśnił popularyzator nauki. - Być może podczas tych 60 sekund, gdy weszła do atmosfery, wykonała jedno z najważniejszych zadań: w ciągu tej minuty ta sonda wysłana w 1997 roku przez NASA i przez Europejską Agencję Kosmiczną na Saturna była nie tylko jego orbiterem, ale też na 60 sekund stała się jego próbnikiem [a więc zbierała dane z powierzchni - przyp. red.].

Sonda Cassini zakończyła misjęNASA

Tytaniczny wysiłek

Sonda Cassini umożliwiła weryfikację wielu hipotez badaczy oraz możliwie dokładne zbadanie księżyców Saturna - ich topografii, składu powierzchni, zawartości atmosfery.

- Mieliśmy okazję wylądować sondą na najodleglejszym jak dotąd księżycu, Tytanie - opisywał ten element misji Karol Wójcicki. - Jest to glob, który kiedyś wydawał się największym księżycem Układu Słonecznego, później dopiero okazało się to pozorne. Oczywiście, każdy księżyc i każdy glob w Układzie Słonecznym jest dla nas wyjątkowy, natomiast Tytan okazał się zupełną zagadką: to, co wydawało nam się powierzchnią, okazało się warstwą chmur - rozwikłał tajemnicę Wójcicki. - Zrzucając tam lądownik na spadochronie, przebiliśmy się przez te chmury i zobaczyliśmy rzeki, jeziora i morza. Nigdzie w Układzie Słonecznym nie mamy takiego krajobrazu - przynajmniej poza Ziemią. Te zbiorniki były wypełnione metanem, więc trzeba było uważać, by nie wysadzić wszystkiego w powietrze - opisywał. - Tam grawitacja jest tak niska, że wystarczy machanie skrzydełkami z tektury, by latać na Tytanie.

Koniec misji sondy Cassini
Koniec misji sondy CassiniTVN Meteo

Autor: sj/map / Źródło: NASA, TVN Meteo

Źródło zdjęcia głównego: NASA

Pozostałe wiadomości

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W nocy z soboty na niedzielę nad częścią Polski wciąż będą przechodziły burze z gradem. Sprawdź, gdzie będzie niebezpieczne.

IMGW ostrzega. Niebezpieczna noc

IMGW ostrzega. Niebezpieczna noc

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Jak podały lokalne media, pożar lasu wybuchł w gminie Bobrowiec w słowackich Tatrach. Na miejsce skierowani zostali strażacy z Liptowskiego Mikułasza. Nagranie otrzymaliśmy na Kontakt24.

Ogień w słowackich Tatrach

Ogień w słowackich Tatrach

Źródło:
teraz.sk, Kontakt24

Kolejne dni pozwolą nam odpocząć od gwałtownych zjawisk atmosferycznych. W niedzielę burze spodziewane są jedynie nad częścią kraju, a w przyszłym tygodniu zanikną. Spokojniejszej aurze towarzyszyć ma jednak ochłodzenie. Napływ chłodnych mas powietrza będzie szczególnie odczuwalny nad ranem - temperatura przy gruncie może spadać nawet do -5 stopni Celsjusza.

Pogoda na 5 dni. Arktyczne powietrze przyniesie nam mroźne poranki

Pogoda na 5 dni. Arktyczne powietrze przyniesie nam mroźne poranki

Źródło:
tvnmeteo.pl

Burze przechodzą nad Polską w sobotę. Trzeci dzień majówki przyniósł gwałtowne zjawiska atmosferyczne, a miejscami konieczne były interwencje strażaków. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

Gradobicia i silne podmuchy. Gdzie interweniowali strażacy?

Gradobicia i silne podmuchy. Gdzie interweniowali strażacy?

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro, czyli na niedzielę 04.05. Noc miejscami przyniesie opady deszczu, lokalnie może także zagrzmieć. W dzień burz będzie niewiele, ale dzień zapowiada się pochmurno i deszczowo. Na termometrach zobaczymy maksymalnie 19 stopni Celsjusza.

Pogoda na jutro - niedziela 04.05. W nocy mogą jeszcze wystąpić burze

Pogoda na jutro - niedziela 04.05. W nocy mogą jeszcze wystąpić burze

Źródło:
tvnmeteo.pl

Sobota w części kraju przyniesie gwałtowną pogodę za sprawą burz. Zjawiskom mają towarzyszyć silne opady deszczu oraz porywisty wiatr. Sprawdź na mapach, w których regionach Polski się ich spodziewać.

Te mapy pokazują, gdzie w sobotę spodziewać się burz

Te mapy pokazują, gdzie w sobotę spodziewać się burz

Źródło:
tvnmeteo.pl

Niewielki samolot z pięcioma osobami na pokładzie musiał awaryjnie lądować na boliwijskich bagnach. Zanim udało się dotrzeć do maszyny, jej pasażerowie byli uwięzieni na podmokłym terenie przez 36 godzin, a wokół pływały aligatory. Nikomu jednak nic się nie stało.

Katastrofa samolotu. Spędzili 36 godzin na bagnach wśród aligatorów

Katastrofa samolotu. Spędzili 36 godzin na bagnach wśród aligatorów

Źródło:
BBC, Reuters

Wiosna w pełni, wraz z nią pojawiają się kleszcze i ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi przez te pajęczaki. Wirusolożka i immunolożka profesor Agnieszka Szuster-Ciesielska mówiła na antenie TVN24, że obecnie niebezpieczeństwo związane z tymi pasożytami występuje nie tylko w lasach, jak bywało wcześniej.

Są maleńkie "jak główka szpilki", stwarzają duże zagrożenie

Są maleńkie "jak główka szpilki", stwarzają duże zagrożenie

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Burze przechodziły w piątek nad częścią Polski. Strażacy interweniowali ponad 300 razy, głównie usuwając połamane gałęzie. Przejściu zjawisk towarzyszyły groźnie wyglądające zjawiska - w województwie podlaskim na niebie pojawił się wał szkwałowy. Jego nagranie otrzymaliśmy na Kontakt24.

Taki widok nie wróży nic dobrego. Nagranie

Taki widok nie wróży nic dobrego. Nagranie

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, Kontakt24, PAP

3 maja w Polsce przypada Dzień Długu Ekologicznego 2025. To dzisiaj wyczerpana zostanie przypisana dla naszego kraju pula zasobów naturalnych. Po tym będziemy zużywać to, czego natura nie zdąży odnowić, co przyczynia się miedzy innymi do pogłębiania kryzysu klimatycznego.

Gdyby przyjąć polski model, "ludzkość potrzebowałaby dwóch planet"

Gdyby przyjąć polski model, "ludzkość potrzebowałaby dwóch planet"

Źródło:
PAP

W świetle danych meteorologicznych z ostatnich dekad majówki w Polsce to często całe spektrum zjawisk pogodowych, jakie pojawiają się w ciągu całego tego miesiąca, jak i w ciągu całej wiosny. Maj to miesiąc, w którym odnotować możemy zarówno rekordy zimna, jak i ciepła. Zarówno w XX wieku, jak i w ostatnich dekadach na początku maja napływały do naszego kraju masy powietrza z Arktyki, niosące opady śniegu oraz mróz. Płynęły również masy powietrza zwrotnikowego znad północnej Afryki, niosące wzrost temperatury do 30 stopni Celsjusza.

Od upału po śnieg. Te majówki zapamiętamy szczególnie

Od upału po śnieg. Te majówki zapamiętamy szczególnie

Źródło:
TVN24+

W piątek na terenie rezerwatu "Źródliska Jasiołki" niedaleko Woli Wyżnej, w pobliżu granicy ze Słowacją, wybuchł pożar. Strażacy gasili go blisko pięć godzin.

Pożar torfowiska przy granicy ze Słowacją. Gaszenie trwało kilka godzin

Pożar torfowiska przy granicy ze Słowacją. Gaszenie trwało kilka godzin

Aktualizacja:
Źródło:
TVN24, PAP

Organ zajmujący się ochroną praw człowieka bada doniesienia, według których ​​ponad 100 dzieci w indyjskim mieście Mokama zachorowało po zjedzeniu szkolnego obiadu. W posiłku znaleziono martwego węża.

Martwy wąż w jedzeniu. Zachorowało ponad sto dzieci

Martwy wąż w jedzeniu. Zachorowało ponad sto dzieci

Źródło:
BBC

Arapaima to jedna z największych na świecie słodkowodnych ryb. Jak alarmują brazylijscy naukowcy, gatunek szybko rozprzestrzenia się w tamtejszych rzekach, wpływając negatywnie na lokalne ekosystemy. Pokaźnych rozmiarów ryba jeszcze kilkadziesiąt lat temu była uznawana za wymarłą.

Kiedyś prawie wyginęła, teraz jest dużym problemem

Kiedyś prawie wyginęła, teraz jest dużym problemem

Źródło:
PAP, UOL, DOL, tvnmeteo.pl

Gwałtowna burza przeszła przez zachodnią część amerykańskiego miasta Cleveland położonego w stanie Ohio. Towarzyszący wyładowaniom silny wiatr wyrwał drzewo z korzeniami, które runęło na pobliski dom.

Potężne drzewo runęło na dom. "Uważajcie na wiosenne burze"

Potężne drzewo runęło na dom. "Uważajcie na wiosenne burze"

Źródło:
CNN, cleveland19.com, fox8.com

Do części Polski dotarła niewielka porcja pyłu saharyjskiego, co może skutkować lekkim zmętnieniem koloru nieba. Skąd się wzięło to zjawisko i jak długo z nami zostanie? Sprawdź.

Pył znad Sahary nad Polską. "Może nadać niebu lekko śmietankowy kolor"

Pył znad Sahary nad Polską. "Może nadać niebu lekko śmietankowy kolor"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Czasami rozróżnienie, które drzewa pylą najbardziej, sprawia problemy nawet ekspertom. Naukowcy z kilku amerykańskich uczelni opracowali metodę, która może w tym pomóc. Do jej stworzenia wykorzystano sztuczną inteligencję.

Jak rozróżnić pyłki roślin? Z pomocą może przyjść AI

Jak rozróżnić pyłki roślin? Z pomocą może przyjść AI

Źródło:
University of Texas - Arlington

Radziecka sonda kosmiczna Kosmos 482 ma wejść w atmosferę Ziemi w drugim tygodniu maja. Obiekt, który miał zebrać informacje na temat atmosfery Wenus, na skutek problemu technicznego spędził ponad pół wieku na orbicie okołoziemskiej. Badacze wciąż nie wiedzą, w którym miejscu mogą spaść fragmenty sondy - a niewykluczone, że i cały obiekt.

Radziecka sonda Kosmos 482 spadnie na Ziemię. Możliwe, że w całości

Radziecka sonda Kosmos 482 spadnie na Ziemię. Możliwe, że w całości

Źródło:
"Z głową w gwiazdach", space.com, EarthSky

Na zachód od Jerozolimy szaleją pożary. Ponad sto zastępów strażaków i samoloty gaśnicze wciąż walczą z ogniem trawiącym lasy - poinformowała w czwartek izraelska straż pożarna. Otwarto zamknięte wcześniej drogi i kolej łączącą Jerozolimę z Tel Awiwem.

Kilkanaście osób zostało rannych, dwóch strażaków hospitalizowano

Kilkanaście osób zostało rannych, dwóch strażaków hospitalizowano

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, PAP, Times of Israel, BBC

Alergia na orzechy dotyka nawet jednego na 200 dorosłych - donosi stacja BBC. Może wywołać różne reakcje, od łagodnych, jak swędzenie i pokrzywka, po ciężkie, takie jak wstrząs anafilaktyczny. 28-letniemu Chrisowi udało się pokonać alergię na orzeszki ziemne, choć pewnego dnia prawie przez nią umarł. - Teraz jem je codziennie na śniadanie - powiedział w rozmowie z BBC.

Alergia na orzeszki ziemne prawie go zabiła. "Teraz jem je codziennie"

Alergia na orzeszki ziemne prawie go zabiła. "Teraz jem je codziennie"

Źródło:
BBC

Burze nadciągnęły nad Nową Zelandię. W stolicy kraju Wellington wydane zostało czerwone ostrzeżenie przed porywistym wiatrem - podmuchy są tam najsilniejsze od ponad dekady. Na południowej wyspie, w mieście Christchurch, ulewy spowodowały powodzie błyskawiczne. W regionie ogłoszono stan wyjątkowy.

Czerwony alert w stolicy. Wichury sparaliżowały lotnisko

Czerwony alert w stolicy. Wichury sparaliżowały lotnisko

Źródło:
Reuters, The NZ Herald

Łosie spacerowały po ulicy na warszawskim Bemowie. Jak opowiadała Reporterka24, która uwieczniła ich wyprawę, zwierzęta nie wydawały się wystraszone. Przedstawiciele tego gatunku czasami pojawiają się w lasach otaczających Warszawę.

Łosie na warszawskiej ulicy. "Jakby po prostu wyszły na spacer"

Łosie na warszawskiej ulicy. "Jakby po prostu wyszły na spacer"

Źródło:
Kontakt24, Lasy Miejskie Warszawa

Majówka jak co roku przyciąga w Tatry tłumy odwiedzających. Tragedia, do jakiej doszło na Rysach w weekend, pokazuje jednak, że góry pozostają niebezpieczne nawet wtedy, gdy u ich podnóży panuje łagodna, wiosenna aura. Dla osób, które nie mają doświadczenia we wspinaczce, nierozsądna wyprawa może skończyć się tragicznie. O zasadach bezpieczeństwa, które każdy z nas powinien znać przed wyjściem w góry, rozmawialiśmy z przewodnikiem tatrzańskim i edukatorem Tatrzańskiego Parku Narodowego Tomaszem Zającem.

"Nie myślimy w kategoriach wiosny, tylko zimy". Jak zdobywać szczyty w maju i przeżyć

"Nie myślimy w kategoriach wiosny, tylko zimy". Jak zdobywać szczyty w maju i przeżyć

Źródło:
TVN24+

Czym żywią się wilki żyjące w rejonie Ujścia Warty? - Pomimo obecności kilku tysięcy wolno wypasanych krów i kilkuset koni odżywiają się przede wszystkim dzikimi gatunkami ssaków - donoszą naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Według badaczy wpływ na to ma sposób wypasu inwentarza oraz niepozbawianie krów rogów.

Wolą dzikie kopytne od bydła i koni  

Wolą dzikie kopytne od bydła i koni  

Źródło:
PAP

Uśpione wulkany też mogą wykazywać pewną aktywność. Jak wynika z najnowszych badań, głęboko pod stożkiem Uturuncu w Boliwii dochodzi do przemieszczania się gazu i płynów, co powoduje wznoszenie terenu. Naukowcy tłumaczą, że obserwacja "wulkanu zombie" pomoże nam w zrozumieniu procesów zachodzących w skorupie ziemskiej.

Badacze odkryli ruchy pod "wulkanem zombie"

Badacze odkryli ruchy pod "wulkanem zombie"

Źródło:
Cornell University, USGS

Burza piaskowa nawiedziła południowy i środkowy Irak, znacząco ograniczając widzialność. W mieście Basra prawie 400 osób trafiło do szpitali na skutek inhalacji pyłu. Jak ostrzegają meteorolodzy, takie warunki mogą utrzymać się co najmniej do przyszłego tygodnia.

Miasta tonęły w pyle. Prawie 400 osób trafiło do szpitali

Miasta tonęły w pyle. Prawie 400 osób trafiło do szpitali

Źródło:
Reuters, Shafaq News

Co najmniej dwie osoby nie żyją na skutek burz, które we wtorek przeszły nad centralnymi i wschodnimi Stanami Zjednoczonymi. Do śmiertelnych wypadków doszło w Pittsburghu. Przez pogodę w mieście przez pewien czas były problemy z działaniem systemów alarmowych, wystąpiły także długie przerwy w dostawie prądu.

Podczas burzy padł system alarmowy. Nie żyją dwie osoby

Podczas burzy padł system alarmowy. Nie żyją dwie osoby

Źródło:
CNN, CBS News