Odnaleziono najstarsze jak dotąd szczątki homo sapiens w Europie

[object Object]
Odkrycia w jaskini Baczo KiroTsenka Tsanova, Nikolay Zahariev (CC-BY-SA 2.0)
wideo 2/22

W bułgarskiej jaskini Baczo Kiro odnaleziono fragmenty skamielin kostnych oraz zębów trzonowych mające ponad 45 tysięcy lat. Zdaniem badaczy znalezisko pozwala stwierdzić, że populacja homo sapiens, czyli człowieka rozumnego, dotarła do Europy - będącej wtedy bastionem neandertalczyków - wcześniej niż sądzili naukowcy.

Zespół badaczy pod kierunkiem Jean-Jacquesa Hublina z Instytutu Maxa Plancka dla Antropologii Ewolucyjnej w Niemczech poinformował o odkryciu szczątków Homo sapiens w jaskini Baczo Kiro w Bułgarii. W jednej z najniższych warstw jaskini natrafiono na ząb oraz drobne fragmenty kostne, które udało się zidentyfikować jedynie dzięki zaawansowanej technologii badania białek i DNA. Badacze znaleźli tam też narzędzia wykonane z kości oraz kamieni, a także naszyjniki zrobione z zębów niedźwiedzi jaskiniowych.

Zdaniem badaczy przedmioty te należały do człowieka rozumnego, a nie do neandertalczyków - jak wcześniej sądzono. Datowanie radiowęglowe pozwoliło oszacować wiek znaleziska na między ok. 46 940 a 43 650 lat. Datowanie na podstawie mutacji DNA sugeruje podobny wiek - pomiędzy 44 830 a 42 616 lat.

- Wygląda na to, że była to najwcześniejsza fala pojawienia się Homo sapiens na środkowych szerokościach geograficznych Eurazji - powiedział w rozmowie z agencją Reutera Hublin.

Wcześniej najstarsze szczątki Homo sapiens znalezione w Europie datowano na 41,5 do 44,2 tysiąca lat. Znaleziono je we Włoszech i Wielkiej Brytanii.

Badania genetyczne sprzed kilkunastu lat prowadzone na innych próbkach dowodzą, że obie odnogi ewolucyjne ludzi krzyżowały się ze sobą. Działo się to m.in. po wyjściu naszych przodków z Afryki ok. 60 tys. lat temu. Kiedy grupy Homo sapiens opuszczały Afrykę, napotkały na Bliskim Wschodzie neandertalczyków. Wówczas doszło do skrzyżowania się ich i wydawania na świat płodnego potomstwa.

Hublin dodał, że nowe odkrycia wskazują, że neandertalczycy koegzystowali na terenach europejskich wspólnie z Homo sapiens przez około osiem tysięcy lat, zanim ci pierwsi wyginęli.

Znaleziska z jaskini Baczo Kiro (Tsenka Tsanova (CC-BY-SA 2.0))Tsenka Tsanova (CC-BY-SA 2.0)
Prace wykopaliskowe w jaskini Baczo Kiro (Tsenka Tsanova (CC-BY-SA 2.0))Tsenka Tsanova (CC-BY-SA 2.0)

"Te interakcje mogły być nawet przyjazne"

Toczy się debata na temat tego, co mogło doprowadzić do wymarcia neandertalczyków. Jedną z możliwości jest to, że Homo sapiens wymazał ich po tysiącach lat interakcji, także podczas krzyżowania się obu tych gatunków. To oznacza, że neandertalskie geny są do dzisiaj obecne w genomie człowieka rozumnego.

- Moim zdaniem neandertalczycy zniknęli z Europy z powodu konkurencji naszego gatunku, jednakże to nie stało się w ciągu jednej nocy - powiedział Hublin.

Szczątki zwierząt, jakie znaleziono w jaskini Baczo Kiro, wskazują na to, że były pozostałościami po polowaniach na niedźwiedzie jaskiniowe, bizony czy jelenie olbrzymie.

Znalezisko obejmuje też ostre krzemienne ostrza i liczne osobiste ozdoby, w tym koralik z kości słoniowej mamuta oraz wisiorki z zębów niedźwiedzia. Odnalezione przedmioty wykazują uderzające podobieństwa do tych wykonanych później przez neandertalczyków w Europie Zachodniej, co wskazuje na to, że nasi najbliżsi kuzyni ewolucyjnie przyjęli aspekty kultury Homo sapiens.

- Dowody DNA są teraz jasne, że neandertalczycy i Homo sapiens współdziałali ze sobą, gdy nawiązywali kontakty. W niektórych miejscach te interakcje mogły być nawet przyjazne - powiedziała antropolog z Uniwersytetu Nowojorskiego i współautorka badań Shara Bailey. - Nosimy ich DNA, a oni byli pod wpływem naszych innowacji kulturowych - dodała.

Prace wykopaliskowe w jaskini Baczo Kiro (Nikolay Zahariev (CC-BY-SA 2.0))Nikolay Zahariev (CC-BY-SA 2.0)

Autor: dd/map / Źródło: Reuters, PAP, BBC

Źródło zdjęcia głównego: Tsenka Tsanova (CC-BY-SA 2.0)

Pozostałe wiadomości

Środowy start misji Ax-4 z polskim astronautą Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim został odwołany ze względów technicznych - podała firma SpaceX. Nowy termin lotu pozostaje nieznany.

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Przez problemy techniczne

Lot Polaka w kosmos znów przełożony. Przez problemy techniczne

Źródło:
PAP

Nadal nieznana jest nowa data rozpoczęcia misji Ax-4 z udziałem dr. Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. Z powodu usterki technicznej firma SpaceX odwołała dzisiejszy start zaplanowany na godzinę 14 polskiego czasu. O emocjach, jakie mogą towarzyszyć Polakowi i reszcie załogi, opowiadała na antenie TVN24 psycholożka Magdalena Chorzewska.

Problemy misji Ax-4. "On trochę inaczej to przeżywa niż my tutaj"

Problemy misji Ax-4. "On trochę inaczej to przeżywa niż my tutaj"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Usterka techniczna związana z wyciekiem płynnego tlenu stała się przyczyną kolejnego opóźnienia startu misji Ax-4 z udziałem polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego. - Trzymajmy kciuki, pewnie wszystko będzie dobrze, ale musimy mieć wszystko zapięte na ostatni guzik - powiedział w TVN24 astronom Jerzy Rafalski.

"Najbezpieczniejszy sprzęt", ale "trzeba dopiąć na ostatni guzik". Stąd opóźnienie

"Najbezpieczniejszy sprzęt", ale "trzeba dopiąć na ostatni guzik". Stąd opóźnienie

Źródło:
TVN24

Tragicznie zakończył się niedzielny turniej golfowy w jednym z klubów w amerykańskim stanie Teksas. W trakcie gry, przy idealnych warunkach pogodowych, z nieba uderzył piorun. Nie żyje 40-letni zawodnik, a jego 70-letni ojciec trafił w ciężkim stanie do szpitala.

Piorun śmiertelnie ranił golfistę. Pogoda była idealna

Piorun śmiertelnie ranił golfistę. Pogoda była idealna

Źródło:
ENEX, KXII, tvnmeteo.pl

Co najmniej siedem osób zginęło w wyniku burzy śnieżnej, jaka nawiedziła trzy prowincje w Republice Południowej Afryki. Obfite opady deszczu i śniegu oraz porywisty wiatr doprowadziły także do przerw w dostawie prądu oraz zniszczenia wielu domów. Lokalne władze wydały także ostrzeżenie przed powodzią.

Atak zimy w Republice Południowej Afryki. Nie żyje kilka osób

Atak zimy w Republice Południowej Afryki. Nie żyje kilka osób

Źródło:
PAP

Pogoda na dziś. W środę 11.06 w większości kraju będzie pochmurno. Nie będzie brakować też miejsc, gdzie wystąpią opady deszczu. Na wschodzie kraju może też zagrzmieć. Na termometrach zobaczymy do 20 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 11.06. Dziś warto mieć przy sobie parasol

Pogoda na dziś - środa 11.06. Dziś warto mieć przy sobie parasol

Źródło:
tvnmeteo.pl

W kolejnych dniach temperatura nie będzie zbyt wysoka. Zwrot w pogodzie nastąpi jednak pod koniec tygodnia. Na termometrach zobaczymy miejscami prawie 30 stopni Celsjusza. Czy fala gorąca zostanie z nami na długo? Sprawdź prognozę na kolejne dni.

Zrobi się gorąco. Na jak długo?

Zrobi się gorąco. Na jak długo?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Start misji kosmicznej Ax-4 z doktorem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim po raz kolejny został odwołany. O tym, jak atmosfera niepewności może wpływać na samopoczucie uczestników przyszłego lotu, opowiadał na antenie TVN24 w programie "Fakty po Faktach" Tomasz Rożek, popularyzator nauki.

"Nie mam żadnych wątpliwości, że astronautów się do tego przygotowuje"

"Nie mam żadnych wątpliwości, że astronautów się do tego przygotowuje"

Źródło:
TVN24

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej sporządził eksperymentalną prognozę pogody na wakacje i początek jesieni. Jaka aura spodziewana jest w regionach, w których najchętniej wypoczywają Polacy? Sprawdź najnowsze prognozy na lipiec, sierpień, wrzesień i październik 2025.

Niezwykły skwar ma ominąć jeden region. Prognoza IMGW na wakacje

Niezwykły skwar ma ominąć jeden region. Prognoza IMGW na wakacje

Źródło:
IMGW

Lot Polaka w kosmos znów został przesunięty. Na Florydzie, skąd ma wystartować rakieta Falcon 9 z kapsułą Dragon trwają ostatnie przygotowania. Na start misji Ax-4 z niecierpliwością czekają nie tylko astronauci, ale także naukowcy.

Co łączy wszystkie osoby, które poleciały w kosmos?

Co łączy wszystkie osoby, które poleciały w kosmos?

Źródło:
TVN24

Sławosz Uznański-Wiśniewski jest coraz bliżej lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Wspiera go między innymi brat Mikołaj, z którym rozmawiał korespondent "Faktów" TVN Marcin Wrona.

"Staram się mu doradzić". Mikołaj Uznański o relacji z bratem

"Staram się mu doradzić". Mikołaj Uznański o relacji z bratem

Źródło:
TVN24, PAP

Stado krów poturbowało parę turystów w trakcie spaceru po alpejskiej ścieżce, niedaleko austriackiej miejscowości Heiligenblut am Grossglockner. Zwierzęta przestraszyły się ich psa, który towarzyszył im w trakcie spaceru.

Krowy przestraszyły się psa i poturbowały turystów

Krowy przestraszyły się psa i poturbowały turystów

Źródło:
PAP

Turysta podczas górskiej wyprawy na północy Grecji natknął się w poniedziałek na niedźwiedzia. Mężczyzna został zepchnięty w głąb wąwozu. Ciało poszkodowanego zostało znalezione we wtorek - akcję ratunkową utrudniały warunki pogodowe.

Niedźwiedź zepchnął turystę w przepaść. Mężczyzna zmarł

Niedźwiedź zepchnął turystę w przepaść. Mężczyzna zmarł

Źródło:
PAP, ekathimerini

Budowlańcy zostali uwięzieni przez pożar lasu w kanadyjskiej prowincji Ontario. 19-osobowa ekipa przez kilka godzin chowała się przed dymem w kontenerach transportowych. Ze względu na słabą widzialność niemożliwa była ewakuacja z powietrza, więc budowlańcy musieli ostatecznie ratować się ucieczką.

Przez kilka godzin kryli się w kontenerach. Dookoła szalał pożar

Przez kilka godzin kryli się w kontenerach. Dookoła szalał pożar

Źródło:
The Globe and Mail

W środę i czwartek na naszym niebie pojawi się niezwykła pełnia Truskawkowego Księżyca. Nasz naturalny satelita będzie wyglądał jak ogromna, pomarańczowa kula znajdująca się tuż nad horyzontem. Następna szansa na zaobserwowanie tego zjawiska astronomicznego będzie dopiero za 18 lat.

Truskawkowy Księżyc dziś rozjaśni niebo. Powtórzy się dopiero w 2043 roku

Truskawkowy Księżyc dziś rozjaśni niebo. Powtórzy się dopiero w 2043 roku

Źródło:
tvn24.pl

Start polskiego astronauty w kosmos to wydarzenie, które zapisze się na kartach historii - tak o nadchodzącej misji Ax-4 mówią eksperci i dziennikarze TVN24, którzy z bliska śledzą przygotowania do lotu z przylądka Canaveral. Choć start Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego został przesunięty w czasie ze względu na problemy techniczne, emocje rosną - nie tylko wśród naukowców, ale i tych, którzy zadają sobie pytanie: po co nam to wszystko?

"Start Polaka w kosmos zdarza się raz na kilkadziesiąt lat, tego przegapić nie można"

"Start Polaka w kosmos zdarza się raz na kilkadziesiąt lat, tego przegapić nie można"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Amerykańskie służby schwytały zebrę, która przez kilka dni włóczyła się po stanie Tennessee na Południowym Wschodzie USA. Właściciel ssaka zgłosił jego zaginięcie pod koniec maja. Od tego czasu pasiaste zwierzę było widywane kilkukrotnie i stało się "gwiazdą internetu".

Zebra przez ponad tydzień "zwiedzała" amerykański stan

Zebra przez ponad tydzień "zwiedzała" amerykański stan

Źródło:
CNN, CBS, PAP

W nocy z niedzieli na poniedziałek nad rumuńskim miastem Targu Mures przeszła gwałtowna burza z ulewnym deszczem, silnym wiatrem i gradem. Powaliła dziesiątki drzew, uszkodziła samochody i linie energetyczne.

Potężna burza wyrządziła wiele poważnych szkód

Potężna burza wyrządziła wiele poważnych szkód

Źródło:
Enex

Silny wiatr powalił drzewo w Ustce (woj. pomorskie). W poniedziałek na Wybrzeżu od rana występują niebezpieczne podmuchy. Materiały otrzymaliśmy na Kontakt24.

Mocno wieje. Wiatr powalił drzewo w Ustce

Mocno wieje. Wiatr powalił drzewo w Ustce

Źródło:
Kontakt24, tvnmeteo.pl

Po kilku bardzo ciepłych, a nawet gorących dniach temperatura spadnie poniżej 20 stopni. Jak długo potrwa ochłodzenie? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę temperatury na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni. Nadchodzi duże ochłodzenie - czy na długo?

Pogoda na 16 dni. Nadchodzi duże ochłodzenie - czy na długo?

Źródło:
tvnmeteo.pl

Już niebawem Sławosz Uznański-Wiśniewski zostanie drugim Polakiem w historii, który poleci w kosmos - i pierwszym, który dotrze na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jego żona, posłanka Aleksandra Uznańska-Wiśniewska towarzyszy mu podczas ostatnich dni przygotowań na Florydzie. Rozmawiał z nią korespondent "Faktów" TVN Marcin Wrona.

Aleksandra Uznańska-Wiśniewska o tym, co czuje przed lotem męża w kosmos

Aleksandra Uznańska-Wiśniewska o tym, co czuje przed lotem męża w kosmos

Źródło:
tvnmeteo.pl, The European Space Agency

Już niebawem Sławosz Uznański-Wiśniewski ma wyruszyć w stronę Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Lot na ISS składa się z wielu trudnych, potencjalnie nawet niebezpiecznych momentów. Chociaż z niecierpliwością czekamy na moment startu, eksperci wyjaśniają, że najważniejsze będzie to, co przyjdzie już po nim - od prowadzenia badań po inspirację, jaką lot na ISS wzbudzi w młodych Polakach.

Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na ISS. Ten moment będzie najbardziej niebezpieczny

Sławosz Uznański-Wiśniewski leci na ISS. Ten moment będzie najbardziej niebezpieczny

Źródło:
TVN24, PAP, tvnmeteo.pl

Ponad 700 razy interweniowali strażacy w związku z frontem burzowym, który przechodził w niedzielę przez Polskę. W Wielkopolsce dwie osoby zostały ranne po tym, jak drzewa spadły na samochody. Jednym z poszkodowanych był 11-letni chłopiec. W wielu regionach obowiązywały ostrzeżenia meteorologiczne, wydane przez IMGW.

Dwie osoby ranne, uszkodzone auta. Ponad 700 interwencji

Dwie osoby ranne, uszkodzone auta. Ponad 700 interwencji

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP

Cypr zmaga się z ogromną suszą. Poziom wody w zbiornikach retencyjnych niebezpiecznie maleje, co widać na zdjęciach satelitarnych. Kurczące się zasoby wody nie pozostały bez wpływu na obchody ważnego dla mieszkańców Cypru święta.

"Święto Potopu" z brakiem wody. Wszystko przez suszę

"Święto Potopu" z brakiem wody. Wszystko przez suszę

Źródło:
EU Copernicus, philenews.com

Włochy przygotowują się na długotrwałą falę upałów. Temperatury sięgające nawet 40 stopni Celsjusza mają utrzymać się niemal do końca czerwca - ostrzegają meteorolodzy.

Szykują się na nadejście afrykańskiego upału

Szykują się na nadejście afrykańskiego upału

Źródło:
PAP, meteo.it

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,4 nawiedziło w niedzielę Kolumbię. Wstrząsy były odczuwalne między innymi w Bogocie, stolicy kraju, gdzie w budynkach rozległy się alarmy. W innych regionach lekko rannych zostało kilka osób, odnotowano uszkodzenia budynków.

Trzęsienie ziemi w Kolumbii. W stolicy rozległy się alarmy

Trzęsienie ziemi w Kolumbii. W stolicy rozległy się alarmy

Źródło:
El Tiempo, CNN, tvnmeteo.pl

Fala upałów zalała Indie, uprzykrzając codzienne życie mieszkańców i turystów. W Nowym Delhi i innych miastach temperatura przekracza 40 stopni Celsjusza, zmuszając ludzi do szukania cienia, unikania wychodzenia z domu i ustawiania się w kolejkach po zimne napoje. Meteorolodzy ostrzegają, że najgorsze dopiero nastąpi.

Fala upałów zalewa kraj, temperatura przekracza 40 stopni

Fala upałów zalewa kraj, temperatura przekracza 40 stopni

Źródło:
Reuters

Zadrzechnia, potocznie nazywana czarną pszczołą, po raz pierwszy została zaobserwowana w Roztoczańskim Parku Narodowym. Ten wyjątkowy, ściśle chroniony gatunek przez lata uchodził w Polsce za wymarły, ale obecnie zaczyna pojawiać się w kolejnych regionach.

Rzadki owad w Roztoczańskim Parku Narodowym

Rzadki owad w Roztoczańskim Parku Narodowym

Źródło:
tvnmeteo.pl, PAP