Nobel z fizyki 2022 przyznany

Alain Aspect, John F. Clauser i Anton Zeilinger, zajmujący się mechaniką kwantową - zostali laureatami Nagrody Nobla z fizyki w 2022 roku. Wyniki ich pracy utorowały drogę dla nowej technologii, opartej na informacjach kwantowych.

Komitet Noblowski docenił ich prace i eksperymenty związane "ze splątanymi fotonami, ustaleniem naruszenia nierówności Bella i pionierską informatyką kwantową".

Laureaci prowadzili eksperymenty z wykorzystaniem splątanych stanów kwantowych, których dwie cząstki zachowują się jak pojedyncza jednostka - nawet gdy są rozdzielone. Wyniki ich pracy utorowały drogę dla nowej technologii opartej na informacjach kwantowych.

Prace tegorocznych noblistów są istotne między innymi w bezpiecznym przesyłaniu informacji, rozwoju komputerów kwantowych i nowoczesnych czujników - podkreślił Komitet Noblowski.

Jak podkreśliła podczas ogłaszania laureatów członkini Komitetu Noblowskiego Eva Olsson, mechanika kwantowa to żywa i szybko rozwijająca się dziedzina.

- Ma szerokie potencjalne zastosowanie w bezpiecznym przesyłaniu informacji, rozwoju komputerów kwantowych i nowoczesnych czujników - wymieniała.

Aspect, Clauser i Zeilinger byli typowani do Nagrody Nobla z fizyki od około dekady.

Profesor Anton Zeilinger (77 lat), jeden z laureatów tegorocznej Nagrody Nobla, obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Wiedeńskim i jest profesorem tej uczelni.

- Ta nagroda jest zachętą dla młodych. Nie byłaby możliwa bez ponad stu młodych ludzi, którzy pracowali ze mną przez lata - powiedział we wtorek Zeilinger podczas telefonicznego połączenia na konferencji prasowej.

Alain Aspect (75 lat) obronił pracę doktorską na Universite Paris-Sud w Orsay we Francji. Jest profesorem Universite Paris-Saclay oraz Ecole Polytechnique w Palaiseau we Francji. Uczelnią macierzystą Amerykanina John F. Clausera (80 lat) jest Columbia University w Nowym Jorku (USA). Noblista obronił tam pracę doktorską w 1969 r.

W 2021 roku nagroda w dziedzinie fizyki została podzielona pomiędzy trzech naukowców: Syukuro Manabego (USA), Klausa Hasselmanna (Niemcy) oraz Giorgio Parisiego (Włochy). Manabe i Hasselmann zostali wyróżnieni za "fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, jego ilościowe zmiany oraz wiarygodne przewidywanie globalnego ocieplenia". Parisi nagrodzony został "za odkrycie wzajemnego oddziaływania nieporządku i fluktuacji w układach fizycznych od atomów po skale planetarne". 

Nagroda Nobla to złoty medal i kaligrafowany dyplom, a także czek na 10 mln koron szwedzkich (920 tys. euro) w każdej z dziedzin.

Nagrodę w dziedzinie fizyki zdobywają badacze za najważniejsze odkrycia naukowe, które zmieniają nasze postrzeganie świata. W przeszłości uhonorowano nią między innymi Alberta Einsteina, Maxa Plancka, Pierre'a Curie i Marię Skłodowską-Curie.

Tegoroczne uroczystości wręczenia nagród Nobla 10 grudnia po raz pierwszy od dwóch lat mają odbyć się bez restrykcji koronawirusowych. Od 2020 roku miały miejsce jedynie skromne ceremonie, przede wszystkim w szwedzkich przedstawicielstwach dyplomatycznych w krajach laureatów. Na razie nie wiadomo, na ile charakter imprez na cześć noblistów zostanie dostosowana do sytuacji międzynarodowej.

Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymał Svante Pääbo, szwedzki biolog, genetyk ewolucyjny. Naukowiec zdołał m.in. odczytać gen spokrewnionego z człowiekiem neandertalczyka z pomocą genetycznych analiz i odkrył nieznany wcześniej gatunek hominina.

>>> Czytaj dalej: Przyznano Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny

Prestiżowe nagrody za osiągnięcia w dziedzinie nauki, literatury i pokoju są przyznawane od 1901 roku, z pewnymi przerwami, między innymi na czas trwania obu wojen światowych.