Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała kolejną edycję raportu o stanie środowiska w Europie. Ukazuje się on co pięć lat, dostarczając politykom i obywatelom kompleksową i przekrojową ocenę stanu środowiska, klimatu i zrównoważonego rozwoju na Starym Kontynencie.
Podjęte działania są niewystarczające
Najnowsza edycja raportu nie przynosi niestety najlepszych wieści. Szefowa EEA Leena Yla-Mononen powiedziała, że jako Europejczycy nie radzimy sobie najlepiej. Fińska polityczka przyznała, że choć poczyniliśmy znaczne postępy w redukcji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia powietrza, to ogólny stan środowiska w Europie nie jest dobry.
- Skutki zmian klimatu nasilają się, a degradacja środowiska postępuje, zagrażając zdrowiu, dobrobytowi, konkurencyjności i bezpieczeństwu Europy. Europa jest najszybciej ocieplającym się kontynentem świata, a klimat zmienia się w alarmującym tempie - ostrzegła Yla-Mononen.
Według raportu średnie roczne straty gospodarcze związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi i klimatycznymi w latach 2020-23 były dwa i pół razy większe niż w poprzedniej dekadzie.
Ekstremalne zjawiska pogodowe zagrożeniem dla rolnictwa
EEA uważa, że zmieniające się warunki upraw i ekstremalne zjawiska pogodowe, w tym ograniczona dostępność wody, stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa żywnościowego Europy. W 2022 roku dotkliwa susza w dużej części Europy dotknęła ponad 313 tysięcy kilometrów kwadratowych gruntów ornych - obszar zbliżony do Polski - prowadząc do znacznych strat plonów kukurydzy, sięgających nawet 60 procent.
Zmiany klimatu szczególnie dotknęły południową Europę. EEA podała, że w 2023 roku gorące i suche warunki w Hiszpanii zmniejszyły plony letnie i podniosły ceny hiszpańskich pomidorów, brokułów i pomarańczy o 25-35 procent. Tymczasem w latach 2023 i 2024 ceny oliwy z oliwek osiągnęły bezprecedensowy poziom po tym, gdy susze i wysokie temperatury poważnie wpłynęły na hiszpańskie zbiory.
Agencja uważa, że europejski sektor rolny musi dostosować się do ekstremalnych zjawisk pogodowych. Podkreśliła, że różnorodność biologiczna może odegrać pewną rolę w dostarczaniu rozwiązań umożliwiających adaptację do zmieniających się warunków klimatycznych w zakresie produkcji żywności w Europie - na przykład jako źródło gatunków odpornych na suszę.
Koszty utraty bioróżnorodności i zanieczyszczenia powietrza
Raport zwraca uwagę także na inne problemy środowiskowe w Europie. Jednym z nim jest utrata bioróżnorodności. Nawet milion gatunków jest zagrożonych wyginięciem, jeśli nie zostaną podjęte działania mające na celu jej powstrzymanie. Według raportu tempo wymierania jest dziesiątki, a nawet setki razy większe niż średnia dla ostatnich dziesięciu milionów lat.
Szacunki wskazują, że utrata różnorodności biologicznej i szkód w ekosystemach może kosztować ponad 4,6 biliarda euro. Najpoważniejsze są zagrożenia związane z wodą, które potencjalnie generują koszty sięgające 7-9 procent globalnego PKB. 12 procent produkcji rolnej jest zagrożone z powodu spadku liczby zapylaczy. Ich praca jest "wyceniana" na 845 miliardów euro.
Zagrożeniem jest także zanieczyszczenie powietrza. W 2022 roku w krajach Unii Europejskiej narażenie na drobny pył zawieszony, ozon i dwutlenek węgla doprowadziło do odpowiednio około 239 tys., 70 tys. i 48 tys. przedwczesnych zgonów. Badanie z 2024 r. bazujące na danych EEA wykazało, że skutki zanieczyszczenia powietrza kosztują kraje UE średnio 600 miliardów każdego roku.
Autorka/Autor: kp
Źródło: PAP, EEA
Źródło zdjęcia głównego: TVN24
