Szafran - zastosowanie i właściwości zdrowotne

● Szafran często wykorzystuje się do barwienia potraw, nadaje im pięknego złotego koloru. ● W niektórych krajach szafran uznawany jest za afrodyzjak. ● Szafran ma działanie przeciwskurczowe.

Szafran to jednocześnie nazwa cenionej od tysięcy lat przyprawy, jak i byliny o pięknych, liliowo-fioletowych kwiatach. Oto najpopularniejsze gatunki tej rośliny.

Szafran spiski to nasz polski krokus, którego można najczęściej zobaczyć w Tatrach. Kiedy kwitnie, zasłane są nim całe tatrzańskie doliny, czym przyciąga wielu spragnionych pięknych widoków turystów. 

Szafran wiosenny to również krokus z rodziny kosaćcowatych, który występuje w Europie Środkowej. Według niektórych autorów szafran spiski jest podgatunkiem szafranu wiosennego.

Szafran uprawny jest rośliną uprawianą w celu pozyskania przyprawy, czyli szafranu. Jest gatunkiem z rodziny kosaćcowatych. Dorasta do około 15 centymetrów wysokości, ma ciemnozielone liście z białymi pasami i kwiaty w różnych odcieniach fioletu.

Gdzie rośnie szafran? Początkowo rósł na Bliskim Wschodzie i w Grecji. Obecnie uprawy można znaleźć w wielu krajach. Największym producentem szafranu jest Iran.

Szafran od tysięcy lat wykorzystywany jest jako barwnik i przyprawa. Do czego wykorzystuje się szafran? W Polsce był dawniej wykorzystywany do nadawania potrawom żółtej barwy - dodawano go zarówno do ciast, jak i do mięs i sosów. Barwił na przykład ciasta drożdżowe na złoto. Obecnie najczęściej stosuje się go do dań z ryb, ale również do deserów. Dodaje się go też do włoskiego risotto, hiszpańskiej paelli czy marsylskiej zupy „bouillabaisse”.

Ma gorzkawy, korzenny, a nawet piżmowy smak. Nie można stosować go w dużych ilościach, ponieważ spowoduje wtedy, że potrawa będzie gorzka. Żeby mieć pewność, że kupiona przyprawa jest na pewno szafranem dobrej jakości, warto kupić szafran w nitkach. Wtedy przed użyciem trzeba go namoczyć w odrobinie mleka lub wrzątku.

Czym zastąpić szafran? Żółty kolor potrawy uzyskać można również za pomocą innej przyprawy - kurkumy, nazywanej szafranem indyjskim. Pamiętaj jednak, że kurkuma ma bardziej intensywny smak, więc nie należy z nią przesadzić.

Wzmianki o szafranie jako o surowcu leczniczym znaleźć można u Hipokratesa, Pliniusza Starszego czy Galena. Na jego bazie przygotowywano kiedyś wyciągi i nalewki. Przyprawie tej przypisuje się także działanie jako afrodyzjak. 

W szafranie znaleźć można witaminy z grupy B, olejki eteryczne i glikozydy. Badania potwierdzają, że szafran ma właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne, immunomodulujące i cytostatyczne. Dodatkowo wyciąg z szafranu obniża stężenie cholesterolu we krwi.

Na co pomaga szafran? Według medycyny ludowej jest środkiem o działaniu przeciwskurczowym, a co za tym idzie daje ulgę podczas bolesnego miesiączkowania. Szafran zaleca się też na pobudzenie apetytu, uspokojenie, jako środek moczopędny i przeciwbólowy. Preparaty, które zawierają szafran, stosowane są między innymi w łagodnych epizodach depresji. 

Szafran nazywany jest najdroższą przyprawą świata. Dawniej funt wysuszonego szafranu ceną odpowiadał 80 dniom pracy robotnika. W średniowieczu za próbę fałszowania tej przyprawy groziła kara śmierci. 

Za pięć gramów tej przyprawy w nitkach zapłacić trzeba nawet 50-60 złotych. Dlaczego szafran jest taki drogi? Otóż przyprawę pozyskuje się tylko z czerwonych słupków, które następnie się suszy. Jest pracochłonny i żmudny proces, a na pozyskanie jednego grama przyprawy potrzeba nawet 200 kwiatów.

Gdzie kupić szafran? Małe opakowania tej przyprawy są łatwo dostępne w sklepach. Większe opakowania najłatwiej kupić w sklepach internetowych.