Wystawa poświęcona dziejom medycyny i alchemii od epoki starożytnej do XVIII wieku otwarta zostanie we wtorek w PAN Bibliotece Gdańskiej. Na ekspozycji zobaczyć będzie można m.in. sceny z sekcji zwłok i operacji chirurgicznych wykonywanych bez znieczulenia. Organizatorzy zastrzegają, że pojawiają się ilustracje ze scenami drastycznymi.
Okazją do zorganizowania ekspozycji jest 400. rocznica pierwszej na ziemiach polskich publicznej sekcji zwłok wykonanej w lutym 1613 r. przez Joachima Oelhafa, lekarza i profesora medycyny w Gdańskim Gimnazjum Akademickim. Wykonana została na terenie gimnazjum, a jej przedmiotem były zwłoki płodu ludzkiego.
Pierwsza sekcja w Gdańsku
Na wystawie pokazane zostanie sprawozdanie z tej sekcji zwłok. Składający się z ośmiu stron dokument, autorstwa Oelhafa, został napisany po łacinie. – To było bardzo ważne wydarzenie w dziejach całej północnej Europy. Na gdańską sekcję zaproszeni byli gdańscy naukowcy, studenci, a nawet urzędnicy – tłumaczy współautorka wystawy "Alchemicy, medycy, uczeni. Medycyna na przestrzeni wieków" Agnieszka Kubiak.
Na sekcję z biletem
- Chcemy pokazać początki medycyny w szerszym kontekście. Nie każdy wie, że sekcje zwłok w XVII wieku były traktowane jak wydarzenie sensacyjne. Przykładowo można było kupić na nie bilety. Sama sala, w której wykonywano sekcje nazywała się Theatrum Anatomicum, co już wskazuje na „rozrywkowy” charakter wydarzenia – opowiada dr Maria Otto z Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk.
Pierwsza udokumentowana sekcja zwłok na świecie miała miejsce na początku XIV wieku we Włoszech. Spowodowała ona zainteresowanie ludzką anatomią oraz chirurgią. To z kolei zaowocowało wydaniem na kontynencie europejskim licznych atlasów anatomicznych.
Operacje bez znieczulenia
- Na wystawie zgromadzono ogółem 58 eksponatów: rękopisów, starodruków i inkunabułów. Niektóre z nich pokażemy po raz pierwszy. Najstarszym obiektem będzie rękopis medyczny „Mihi competit” Tomasza z Wrocławia, nadwornego lekarza książąt wrocławskich, spisany w 1467 r. - wyjaśnia Kubiak. Jak dodaje, pojawią się również bardzo szczegółowe opisy z zakresu chirurgii. – Są to sceny drastyczne, w XVII-XVIII wieku wykonywało się operacje bez znieczulenia. Jedynym środkiem uśmierzającym ból było zioło lulek czarny lub alkohol. W taki sposób dokonywano operacji lub amputacji – tłumaczy.
Zainteresowanie tematyką ludzkiego ciała objawiło się także w gdańskim środowisku naukowym. Na wystawie pokazany zostanie m.in. podręcznik do okulistyki ze zbiorów Jana Uphagena, "Anatomische Tabellen" Johanna Adama Kulmusa z 1741 r. oraz prace z zakresu medycyny Wawrzyńca Eichstadta.
Wystawa w PAN Bibliotece Gdańskiej potrwa do 10 kwietnia.
Autor: aja/par / Źródło: PAP, TVN24 Pomorze
Źródło zdjęcia głównego: Zbiory PAN