Grudzień 1970 roku był tragiczny, szczególnie na Wybrzeżu. Uzbrojeni żołnierze i milicjanci, na zlecenie komunistycznej władzy, strzelali do ludzi, którzy wyszli na ulicę w sprzeciwie wobec przedświątecznej podwyżki cen żywności i braku gotowości rządzących do dialogu. Zginęło wówczas 45 osób, a 1165 odniosło rany. W tym roku przypada 55. rocznica tych wydarzeń, a także 45. rocznica odsłonięcia pomnika Poległych Stoczniowców 1970, który powstał, by upamiętnić ofiary.
Grudzień 1981 roku to czas, kiedy w kraju przejęła wtedy Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego. Tej jednej nocy z soboty na niedzielę, 12 na 13 grudnia, wyprowadzono z domów 3392 osoby, które władza uznała za niebezpieczne dla ustroju państwa. "Solidarność" została zdelegalizowana. Zamknięto granice, na ulice wyjechały czołgi, zamilkły telefony, cenzurowano korespondencję, zamknięto większość gazet, wszystkie kina. Zawieszono zajęcia w szkołach i na uczelniach.
Program wydarzeń
W poniedziałek, 8 grudnia, o godzinie 18 w Europejskim Centrum Solidarności rozpocznie się czytanie performatywne prozy Tomasza Jastruna – "Opiłki i okruszki", a później zaplanowano zwiedzanie wystawy stałej ECS. Tego samego dnia odbędzie się też konferencja naukowa na Uniwersytecie Gdańskim pt. "Za chleb i wolność... Grudzień 1970 nie tylko na Wybrzeżu".
We wtorek, 9 grudnia, odbędzie się między innymi repremiera filmu dokumentalnego "Sto dni", który opowiada o czasie od zakończenia strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina do odsłonięcia pomnika Poległych Stoczniowców 1970 (16 grudnia 1980). Osią fabularną filmu są postępy budowy monumentu. Tego samego dnia zostanie otwarta plenerowa wystawa fotograficzna "Ulice stanu wojennego".
Na środę, 10 grudnia, zaplanowano polską premierę filmu "Solidarność". Ten dokument (reż. David Bernet) zgłębia zjawisko solidarności i odkrywa uniwersalną moc praw człowieka. Pięciu bohaterów i trzy kryzysy – na Białorusi, w Ukrainie i w Strefie Gazy/Izraelu – ukazują zarówno jasne, jak i ciemne strony solidarności.
W sobotę, 13 grudnia odbędą się spacery subiektywne po wystawie stałej. W roli przewodników wystąpią uczestnicy i świadkowie wydarzeń w grudniu 1970 i grudniu 1981. Gości oprowadzać będą między innymi Danuta Kuroń, Andrzej Czuma, Jacek Taylor oraz Ewa Kulik-Bielińska.
Grudnie 1970 i 1981
15 i 16 grudnia 1970 roku życie straciło w Gdańsku ośmiu protestujących. W siedmiu lokalizacjach płyty wmurowane w bruku oznaczają miejsca śmierci ośmiu gdańskich ofiar tamtej rewolty grudniowej. W miejscach śmierci ofiar Grudnia '70 zapłoną znicze.
16 grudnia na placu Solidarności odbędzie się upamiętnienie 55. rocznicy rewolty grudniowej 1970 oraz 44 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. W ECS będzie można zobaczyć film "Czarny czwartek. Janek Wiśniewski padł" w reż. Antoniego Krauze oraz odbędzie się uroczystość wręczenia Odznaki Solidarności i Praw Człowieka ECS.
Szczegółowy plan imprez związanych z rocznicami grudnia 1970 i 1981 r. można znaleźć na stronach Miasta Gdańsk oraz Europejskiego Centrum Solidarności.
Autorka/Autor: MAK/gp
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: tvn24