- Sławosz Uznański-Wiśniewski dotarł w czwartek po południu czasu polskiego na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS).
- Przez kolejne dwa tygodnie polski astronauta przeprowadzi w kosmosie trzynaście polskich eksperymentów naukowych.
- Transmisja najważniejszych momentów kosmicznej misji Polaka do obejrzenia w TVN24+.
25 czerwca Sławosz Uznański-Wiśniewski wyruszył wraz z trzyosobową załogą na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) w ramach misji Ax-4. Start rakiety Falcon 9 z kapsułą Dragon nastąpił o godz. 8:31 czasu polskiego z Centrum Kosmicznego Kennedy'ego na Przylądku Canaveral na Florydzie (USA). W czwartek załoga dotarła na ISS.
Podczas pobytu na orbicie Polak będzie pełnił rolę specjalisty odpowiedzialnego za przeprowadzanie serii badań naukowych z zakresu inżynierii, medycyny, biologii i biotechnologii. Wśród nich eksperymentów zaproponowanych w ramach pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS. Oficjalna nazwa oznacza po łacinie "ogień", co ma symbolizować energię, pasję i ambicję. Zadaniem misji jest bowiem bycie ogromnym impulsem do rozwoju polskiego sektora kosmicznego.
Wśród celów polskiej misji IGNIS znajduje się przeprowadzenie łącznie 13 projektów badawczych. Eksperymenty zostały zaproponowane przez polskie przedsiębiorstwa oraz instytuty naukowe. Czego będą dotyczyć?
1. Astromentalhealth
Celem tego projektu, zaproponowanego przez Uniwersytet Śląski, jest analiza, jak przebywanie w warunkach izolacji i ograniczonego kontaktu z naturą wpływa na dobrostan psychiczny astronautów. Poprzez połączenie kwestionariuszy psychologicznych i analizy emocji, jakie pojawiają się na ich twarzach podczas prowadzenia wideodzienników, badacze chcą lepiej zrozumieć psychiczne funkcjonowanie człowieka w warunkach izolacji kosmicznej.
2. EEG Neurofeedback
Z uwagi na wykonywaną pracę astronauci narażeni są na duży stres. W walce z nim może pomóc metoda EEG Neurofeedback, pozwalająca na obniżanie poziomu napięcia poprzez świadome kontrolowanie fal mózgowych. W eksperymencie zaproponowanym przez naukowców z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku sprawdzona zostanie efektywność tej metody w obniżaniu poziomu stresu podczas długotrwałej izolacji.
3. Human Gut Microbiota
Na ISS panują zupełnie inne warunki niż na Ziemi, co ma wpływ nie tylko na człowieka, ale i towarzyszące mu miliony mikroorganizmów. To właśnie mikrobiom jelitowy jest przedmiotem projektu zaproponowanego przez Wojskową Akademię Techniczną. Celem ekspertymentu jest zbadanie wpływu środowiska kosmicznego na mikrobiom jelitowy człowieka, aby pomóc w ulepszaniu strategii żywieniowej astronautów w trakcie misji oraz zapewnienie utrzymanie ich zdrowia i wydajności także po powrocie na Ziemię.
4. Immune Multiomics
Druga inicjatywa badaczy z WAT dotyczy funkcjonowania układu odpornościowego, konkretnie sposobu, w jaki przystosowuje się on do warunków panujących na ISS. Celem badania jest sprawdzenie wpływu środowiska kosmicznego na zdolność organizmu do obrony przed infekcjami oraz ulepszenie obecnych immunoterapii, terapii przeciwzapalnych i przeciwdziałających starzeniu się.
5. LeopardISS
Kolejnym z eksperymentów będzie testowanie przetwarzania danych na orbicie. Posłuży do tego komputer LeopardISS gliwickiej firmy KP Labs. Eksperyment na ISS będzie okazją do sprawdzenia, jak systemy uczenia maszynowego działają w mikrograwitacji.
6. Astro Performance (Mollis Textus)
Zaproponowany przez firmę Smart Diagnostics projekt badawczy ma dostarczyć informacji na temat wpływu misji kosmicznych na tkanki układu mięśniowo-szkieletowego. Badanie będzie przeprowadzone z pomocą metod diagnostycznych wykorzystujących sztuczną inteligencję. Wśród zaplanowanych analiz jest ocena struktury tkanek za pomocą rezonansu magnetycznego, analiza składu ciała, morfologia krwi i pełen komplet badań biomechanicznych.
7. MXene in LEO
Badanie zaproponowane przez Akademię Górniczo-Hutniczą polega na sprawdzeniu stabilności nanomateriałów typu MXeny w warunkach kosmicznych. MXeny to nowoczesne nanomateriały o wielu potencjalnych zastosowaniach w trakcie misji kosmicznych. Zostały odkryte w 2011 roku, są dwuwymiarowe i składają się z węglików, azotków i węgloazotków metali.
Naukowcy przetestują też, czy te nanomateriały mogą być używane jako sensory nowej generacji do pomiaru czynności życiowych podczas misji kosmicznej. W tym celu wykonano specjalne opaski, które polski astronauta będzie musiał założyć i wykonywać konkretną sekwencję ruchów nadgarstkiem.
8. PhotonGrav
To badanie zaproponowała firma Cortivision. Firma ta produkuje przenośne urządzenia do rejestracji pracy mózgu do celów badawczych. Celem projektu jest zbadanie prototypu urządzenia do sterowania komputerem w kosmosie tylko za pomocą mózgu.
9. RadMon-on-ISS
Eksperyment został zaproponowany przez Sigma Labs. Ma na celu monitorowanie promieniowania jonizującego oraz błędów wywoływanych przez nie w czasie rzeczywistym.
10. Space Volcanic Algae
Projekt jest inicjatywą firmy Extremo Technologies. Ma na celu zbadanie jak mikroglony wulkaniczne znoszą warunki kosmiczne. Mikroorganizmy w przyszłości mogłyby być wykorzystywane bowiem w podróżach kosmicznych do m.in. produkcji tlenu, żywności lub nowych substancji.
11. Stability of Drugs
Ten eksperyment zaproponowało Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych Polskiej Akademii Nauk. Polega na badaniu stabilności polimerowych systemów uwalniania leków w warunkach kosmicznych, by lepiej opracowywać strategie przechowywania i stosowania leków, zarówno w długotrwałych misjach kosmicznych jak i na Ziemi.
12. Wireless Acoustics
Projekt autorstwa firmy Svantek ma na celu testowanie systemu bezprzewodowej sieci czujników do monitorowania hałasu na ISS. Na stacji kosmicznej bowiem wcale nie jest cicho, a poziom hałasu może być dla astronautów szkodliwy. Urządzenia niezbędne do funkcjonowania stacji, np. wentylatory, pompy powietrzne czy urządzenia potrzebne do utrzymywania życia emitują stały poziom hałasu rzędu 72 dB, czyli prawie tyle, co hałas odkurzacza czy krzyk człowieka.
13. Yeast TardigradeGene
Badanie koordynowane przez Uniwersytet Szczeciński ma na celu zbadanie wpływu mikrograwitacji na przeżywalność zmodyfikowanych genetycznie drożdży. Eksperyment ma dostarczyć informacji, czy zmodyfikowane genetycznie organizmy mogą zapewnić astronautom żywność i paliwo podczas podróży kosmicznych.
Autorka/Autor: ast, pb // mm
Źródło: tvn24.pl, PAP
Źródło zdjęcia głównego: Axiom-4