Prezydent Duda: przystąpienie Grecji do Inicjatywy Trójmorza sukcesem szczytu

Prezydent Andrzej Duda wziął w środę udział w sesji otwarcia 8. Szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie. Po rozmowach wystąpił na wspólnej konferencji prasowej z prezydentami Rumunii i Litwy, Klausem Iohannisem i Gitanasem Nausedą, oraz premierem Chorwacji Andrejem Plenkoviciem.

Prezydent Rumunii w środę ogłosił decyzję o przystąpieniu Grecji do Inicjatywy Trójmorza jako jej 13. kraju oraz status Mołdawii jako państwa stowarzyszonego. Przypomniał, że od roku krajem stowarzyszonym z Inicjatywą Trójmorza jest też Ukraina. Iohannis podkreślił, że Mołdawia i Ukraina idą w kierunku integracji europejskiej, a fakt, że są one krajami stowarzyszonymi, pozwala na włączenie ich w ważne projekty infrastrukturalne oraz na tworzenie nowych projektów.

Dodał, że w środę członkowie Inicjatywy potwierdzili stałe cele, jakimi są redukcja luk rozwojowych regionu i reszty UE oraz wzmacnianie spójności w ramach Unii oraz włączenie Inicjatywy we wzmocnienie relacji transatlantyckich. Mówił też o znaczeniu infrastruktury energetycznej i cyfrowej, a także skupieniu na cyberbezpieczeństwie.

Andrzej Duda ze swej strony podkreślił, że sukcesem szczytu jest przystąpienie Grecji do Inicjatywy Trójmorza. Zauważył, że została ona przyjęta na pełnych prawach członkowskich. Sukcesem nazwał też przystąpienie jako partnera stowarzyszonego Mołdawii.

Jego zdaniem szczyt Trójmorza jest szczególnie ważny, a Inicjatywa Trójmorza "pokazała swoją wartość szczególnie w ostatnim czasie". - Zobaczyliśmy, jak bardzo ważne były wszystkie projekty infrastrukturalne, które już udało nam się (podjąć) w ramach Inicjatywy Trójmorza, lub jak ważne są te, które zamierzamy zrealizować oraz te w trakcie realizacji - wskazał Duda.

W jego przekonaniu, "wojna na Ukrainie, konieczność dostaw na Ukrainę i eksportowania produktów z Ukrainy - po to, żeby Ukraina mogła w miarę normalnie funkcjonować w tej niezwykle trudnej sytuacji - pokazały, jak ważne są połączenia infrastrukturalne w Europie Środkowej" i współpraca między krajami Trójmorza.

Prezydent poinformował, że państwa Trójmorza w latach 2018-2021 na same projekty infrastrukturalne wydały ponad 80 mld euro. - Jeśli dodamy do tego wydatki na badania i rozwój, to jest to już 117 mld euro - dodał. Zaznaczył, że analizowane i negocjowane są także nowe projekty, wyraził nadzieję, że wiele z nich zostanie wkrótce zrealizowanych.

Duda podkreślił, że szczególną wagę dla bezpieczeństwa w regionie mają projekty dotyczące bezpieczeństwa energetycznego oraz projekty infrastrukturalne jak Via Baltica i Via Carpatia. - Dziś wojna w Ukrainie pokazała, że to jest także kwestia naszego bezpieczeństwa, że czasami to po prostu być albo nie być, możliwość szybkiego przemieszczenia sprzętu, który służy obronie, czy możliwość przemieszczenia zapasów, zaopatrzenia, pomocy humanitarnej. Ogromnie to wszystko istotne, bez dróg (...) ta komunikacja i szybki transport po prostu nie są możliwe - mówił.

Podkreślał, że przy stole rozmów Inicjatywy Trójmorza zasiadali też przedstawiciele innych krajów takich, jak USA, Turcja, Wielka Brytania, Niemcy czy Japonia, a także wielkich instytucji finansowych, co pokazuje - jego zdaniem - wartość tej współpracy.

Pytany o kwestie nowych inicjatyw w ramach Trójmorza, prezydent Duda wskazał na kwestię "budowy szybkiej kolei pomiędzy Kijowem, Warszawą i pozostałymi stolicami państw Trójmorza". Mówił ponadto, że członkowie Trójmorza chcą, by w czwartek podczas spotkania biznesowego zostało stworzone stowarzyszenie rozwoju biznesowego.

Premier Chorwacji podkreślił z kolei konieczność współpracy w ramach inicjatyw infrastrukturalnych oraz kwestii tranzytu ukraińskiego zboża. Dziennikarze dopytywali o tę drugą sprawę w kontekście nałożonych przez UE ograniczeń dotyczących eksportu ukraińskiego zboża i starań pięciu państw graniczących z Ukrainą o przedłużenie ograniczeń na import produktów rolnych z tego kraju, które obowiązuje do 15 września.

Prezydent Litwy podkreślił w tym kontekście, że kwestia zboża była dyskutowana w Bukareszcie i wyliczono, że transport ukraińskiego zboża przez porty bałtyckie w Polsce może dotyczyć 10 mln ton rocznie, co byłoby istotnym wsparciem. Wskazywał, że należy odróżnić kwestię tranzytu zboża do krajów poza UE, gdzie go brakuje, od zboża, które pozostaje na rynku unijnym i stanowi konkurencję dla krajów unijnych.

Nauseda wyraził nadzieję na to, że "tutaj nasza solidarność jest powszechna i że znajdziemy odpowiednie rozwiązanie, które nie postawi Ukrainy w jeszcze trudniejszym położeniu" i umożliwi jej transport zboża na rynki międzynarodowe.

Inicjatywa Trójmorza zrzeszała dotąd 12 państw: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. Ideą tego przedsięwzięcia jest pobudzanie rozwoju gospodarczego państw Europy Środkowo-Wschodniej oraz stworzenie stabilnego i spójnego partnerstwa państw z obszaru pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatykiem i Morzem Czarnym.