Amerykański plan pokojowy został w ostatnich dniach września uzgodniony przez prezydenta USA Donalda Trumpa i premiera Izraela Benjamina Netanjahu. - Podejmujemy kluczowe działania w celu zakończenia wojny w Strefie Gazy i zaprowadzenia pokoju na Bliskim Wschodzie - mówił Netanjahu na konferencji prasowej w Białym Domu.
Jego wdrożenie czekało następnie na zaakceptowanie przez palestyński Hamas. 9 października prezydent USA poinformował, że Izrael i Hamas zatwierdziły pierwszy etap planu pokojowego dla Strefy Gazy. Przekazał, że zgodnie z przyjętymi ustaleniami wszyscy zakładnicy przetrzymywani przez Hamas zostaną wkrótce uwolnieni, a Izrael wycofa swoje wojska na uzgodnione wcześniej pozycje.
Podpisanie porozumienia dotyczącego pierwszej fazy planu mającego zakończyć wojnę w Strefie Gazy miało odbyć się w czwartek o godz. 9 czasu uniwersalnego (godz. 11 czasu polskiego) - podał Reuters. Po 9 prezydent Egiptu Abd al-Fattah as-Sisi potwierdził, że osiągnięto porozumienie w sprawie zawieszenia broni i zakończenia wojny. Agencja Reutera, powołując się na urzędnika Netanjahu, dodała, że rozejm wejdzie w życie po ratyfikacji porozumienia przez izraelski rząd w czwartek wieczorem.
Wyjaśniamy w punktach, co dokładnie zakłada plan pokojowy Donalda Trumpa - i czego w nim nie ma.
1. Czy to koniec wojny?
- Plan przewiduje uwolnienie wszystkich pozostałych zakładników przetrzymywanych przez Hamas - zarówno żywych, jak i martwych. W środę Trump poinformował, że zakładnicy zostaną uwolnieni "najpewniej w poniedziałek" 13 października, czyli cztery dni od zaakceptowania planu przez Hamas.
- Wszystkie działania militarne w Strefie Gazy, w tym naloty i ostrzał artyleryjski, zostaną wstrzymane.
- Siły zbrojne Izraela w kilku etapach wycofają się z zajętego terytorium Strefy Gazy. Nie wyznaczono ram czasowych tej operacji.
- Po wypuszczeniu zakładników Izrael zwolni 250 Palestyńczyków skazanych na karę dożywocia i 1700 mieszkańców Gazy pojmanych po 7 października 2023 roku.
- Siły izraelskie po całkowitym wycofaniu się ze Strefy Gazy nadal pozostaną w "strefie bezpieczeństwa" do czasu odpowiedniego zabezpieczenia przed odrodzeniem się terroru na tym terenie.
- W Strefie Gazy rozmieszczone zostaną międzynarodowe siły stabilizacyjne.
2. Co dalej ze Strefą Gazy?
- Izrael nie będzie anektował ani okupował Strefy Gazy.
- Strefa Gazy przejdzie pod tymczasowy zarząd "technokratycznego, apolitycznego" komitetu palestyńskiego. Będzie on odpowiadał za bieżące funkcjonowanie usług publicznych i gmin.
- Nadzór nad komitetem, w którym zasiądą palestyńscy i międzynarodowi eksperci, sprawować będzie Rada Pokoju z Donaldem Trumpem na czele.
- Strefa Gazy "zostanie przebudowana z korzyścią dla mieszkańców Gazy, którzy wycierpieli już wystarczająco wiele". Finansowaniem odbudowy zajmie się Rada Pokoju, plan nie precyzuje, w jaki sposób.
- Utworzona zostanie specjalna strefa ekonomiczna z preferencyjnymi stawkami celnymi, dostęp do której będzie indywidualnie negocjowany z poszczególnymi państwami.
- Docelowo władzę nad Strefą Gazy miałaby przejąć zreformowana Autonomia Palestyńska, a gdy to nastąpi, "mogą zaistnieć warunki do wiarygodnego planu dla samostanowienia Palestyńczyków i państwowości".
- Plan nie odnosi się nigdzie więcej do kwestii ewentualnego powstania państwa palestyńskiego. Obecny izraelski rząd nadal sprzeciwia się powstaniu niepodległej Palestyny.
3. Co dalej z Palestyńczykami?
- Mieszkańcy Strefy Gazy nie będą zmuszeni do opuszczenia jej terytorium. Plan nie zakłada żadnego programu przesiedleń, o których wcześniej wielokrotnie wspominała administracja Donalda Trumpa.
- Ci mieszkańcy Strefy Gazy, którzy już zostali zmuszeni do przesiedlenia, będą mogli powrócić.
- Strony porozumienia mają zapewnić niezakłócony przepływ pomocy humanitarnej do Strefy Gazy dostarczanej przez ONZ i Czerwony Półksiężyc.
- Podjęte zostaną działania na rzecz dialogu międzyreligijnego opartego na wartościach tolerancji i pokojowego współistnienia. Cel procesu? "Zmiana sposobu myślenia oraz narracji Palestyńczyków i Izraelczyków poprzez podkreślenie korzyści, jakie może przynieść pokój".
4. Co dalej z Hamasem?
- Hamas godzi się, że nie będzie miał żadnego wpływu na zarządzanie Strefą Gazy.
- Bojownicy organizacji zostaną poddani amnestii w momencie przekazania Izraelowi zakładników, pod warunkiem że porzucą broń i zobowiążą się do "pokojowego współistnienia".
- Bojownicy Hamasu, którzy będą chcieli opuścić Gazę, otrzymają "możliwość bezpiecznego przejścia do krajów przyjmujących".
- Cała infrastruktura wojskowa Hamasu, łącznie z tunelami i zakładami produkcji broni, zostanie zniszczona.
- Regionalni partnerzy udzielą gwarancji, że Hamas i jego frakcje wypełnią swoje zobowiązania i że "Nowa Gaza" nie będzie stanowić zagrożenia dla sąsiednich państw ani ich mieszkańców.
5. Reakcje świata
- Szefowie dyplomacji Arabii Saudyjskiej, Egiptu, Indonezji, Jordanii, Kataru, Pakistanu, Turcji i Zjednoczonych Emiratów Arabskich podkreślili we wspólnym oświadczeniu gotowość na rzecz realizacji przedstawionego przez Trumpa porozumienia.
- Szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oraz przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa z zadowoleniem przyjęli plan zakończenia wojny w Strefie Gazy. - To moment przełomowy - uznała szefowa Parlamentu Europejskiego Roberta Metsola. Podobnie przychylnie plan odebrali przywódcy wielu państw europejskich, m.in. Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch.
- MSZ Chin wyraziło poparcie dla wszelkich wysiłków na rzecz złagodzenia napięć palestyńsko-izraelskich i wezwało do natychmiastowego i całkowitego zawieszenia broni, uwolnienia wszystkich zatrzymanych i "jak najszybszego złagodzenia katastrofy humanitarnej".
- Premier Netanjahu zapowiedział, że jeżeli Hamas odrzuci przedstawiony plan pokojowy, Izrael "sam dokończy robotę". Donald Trump dodał, że w takim przypadku Izrael może liczyć na wsparcie USA, by "dokończyć dzieło zniszczenia zagrożenia ze strony Hamasu".
Autorka/Autor: Maciej Wacławik // mm
Źródło: BBC, CBS News, PAP, Reuters, tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: PAP/EPA/MOHAMMED SABER