10 lipca minęło 20 lat od czasu objęcia przez Alaksandra Łukaszenkę urzędu prezydenta Białorusi. To pierwszy i jak do tej pory jedyny prezydent tego kraju. Łukaszenka sprawuje swój urząd dłużej niż Leonid Breżniew, sekretarz generalny partii komunistycznej w Związku Radzieckim.
Gdyby jednak wybory prezydenckie na Białorusi miały się odbyć w najbliższym czasie, wygrałby je ponownie Alaksandr Łukaszenka. Według badania zarejestrowanego na Litwie Niezależnego Instytutu Badań Społeczno-Gospodarczych i Politycznych, poziom zaufania Białorusinów do Łukaszenki wynosi 49,6 proc.
Przypominamy kluczowe momenty tej nieustającej prezydentury.
10 lipca 1994
Łukaszenka po raz pierwszy wygrywa wybory prezydenckie, pokonując w II turze ówczesnego premiera Wiaczasłaua Kiebicza. Stanowisko obejmuje 20 lipca. To pierwsze i zarazem ostatnie wybory prezydenckie w historii Białorusi uznane przez niezależnych obserwatorów za wolne i uczciwe. 1995
Swoim dekretem prezydent przyznaje językowi rosyjskiemu status państwowego - na równi z białoruskim. 1996
Łukaszenka i jego poplecznicy "dyktują" i zatwierdzają nową konstytucję, która znacznie poszerza kompetencje prezydenta, dając mu m.in. możliwość wydawania wiążących dekretów oraz niemal pełną kontrolę nad budżetem. Do Mińska przybywa też Borys Jelcyn. Ówczesny prezydent Rosji podpisuje wraz z Łukaszenką pierwszy list intencyjny mówiący o potrzebie "pojednania i zjednoczenia" Rosji i Białorusi.
26 kwietnia w Mińsku - jak co roku - maszeruje "Czarnobylski szlak" - manifestacja obywateli upamiętniających katastrofę w Czarnobylu na Ukrainie. Oddziały milicyjne rozpędzają pokojowy tłum. 1997
Świętem niepodległości w kraju staje się 3 lipca - dzień wyzwolenia Białorusi przez Armię Czerwoną spod okupacji niemieckiej w 1944 r. Zastępuje ono datę 27 lipca, która od 1990 r. wyznaczała najważniejsze państwowe święto sygnujące ogłoszenie przez Sąd Najwyższy Białorusi uzyskanie niepodległości od Związku Radzieckiego. Opozycja niezmiennie świętuje 25 marca - rocznicę powołania w 1918 r. w wyniku traktatu brzeskiego (3 marca) niezależnej Białoruskiej Republiki Ludowej. 1998
Pięć krajów UE oraz USA opuszczają kraj na znak protestu po tym jak decyzją administracji Łukaszenki, zajmowane przez ambasady budynki mają zostać zamknięte - oficjalnie z powodu potrzebnej "naprawy kanalizacji", która ma jednak potrwać całe miesiące. 1999
Łukaszenka pokazuje, co może się stać z jego przeciwnikami. 7 maja znika i do dziś nie zostaje odnaleziony Juryj Zacharanka - pułkownik milicji, szef MSW Białorusi w latach 1994-95, ale po 1996 r. będący w opozycji do Łukaszenki; twórca niezależnego od władzy Związku Oficerów - organizacji białoruskich wojskowych.
7 września giną bez wieści kolejni przywódcy opozycji- biznesmen Anatol Krasouski i Wiktar Hanczar. Hanczar kierujący Centralną Komisją Wyborczą w maju podejmuje próbę przeprowadzenia wyborów prezydenckich wbrew Łukaszence, a w sierpniu ogłasza koniec kadencji autorytarnego polityka. Kilka tygodni później znika. Władze po 4 latach kończą śledztwo i uznają go za zbiega. 2000
7 lipca bez wieści ginie dziennikarz Dzmitryj Zawadski, w latach 1994-97 osobisty operator Aleksandra Łukaszenki. Jego los nigdy nie zostaje wyjaśniony. Gospodarka Białorusi kuleje. Wartość rubla na czarnym rynku jest dwa razy wyższa od realnej. Łukaszenka decyduje się na denominację. 2001
Wybory prezydenckie. Łukaszenka wg oficjalnych wyników zdobywa ponad 76 proc. głosów, pokonując kandydata zjednoczonej opozycji - Uładzimira Hanczaryka, który w czasie kampanii wyborczej oświadcza m.in., że ma dowody potwierdzające zabijanie opozycjonistów przez ludzi na szczytach władzy w Mińsku. 2002
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) tworzy kompleksowy raport dot. łamania praw człowieka na Białorusi. Kolejni dziennikarze krytykujący ekipę prezydenta trafiają do więzienia. USA i Unia Europejska tworzą pierwszą "czarną listę" ludzi związanych z Łukaszenką, którym zakazują wjazdu na swoje terytorium. 2003
W Mińsku opozycja organizuje nielegalny protest. W centrum miasta pojawia się ok. czterech tysięcy obywateli z pustymi garnkami i rondlami, protestującymi przeciwko polityce gospodarczej reżimu. Od tego roku do Polski Białorusini mogą też wyjechać tylko posiadając wizę. 2004
Ginie opozycyjna dziennikarka Weronika Czarkasowa. Zamkniętych lub czasowo zawieszonych zostaje wydanie kilku gazet w całym kraju. Łukaszenka rozpisuje kolejne referendum, które otwiera mu drogę do wielokrotnego ubiegania się o stanowisko szefa państwa. 2010
Po wyborach prezydenckich dochodzi do brutalnego zdławienia protestów przeciwko oficjalnym wynikom, dającym prawie 80 proc. poparcia Łukaszence. Jeden z kandydatów opozycji, Mikoła Statkiewicz, nadal odbywa wyrok 6 lat kolonii karnej o zaostrzonym rygorze, gdyż sąd uznał go za winnego organizacji masowych zamieszek.
W tym samym roku Białoruś wstępuje do Unii Celnej z Rosją i Kazachstanem
2011
W styczniu 2011 roku dochodzi do aresztowania kilku opozycyjnych kandydatów, startujących w wyborach prezydenckich. Parlament Europejski potępia prześladowanie opozycjonistów i zamraża konta bankowe rządzących i wprowadza zakaz wjazdu do Europy dla Łukaszenki i kierownictwa Białorusi, wyłączając szefa MSZ Siergieja Martynoua i wicepremiera Wiktora Siemaszko.
W kwietniu 2011 roku w mińskim metrze dochodzi do eksplozji. Ginie 15 osób, a ponad 200 zostaje rannych. Prezydent Alaksandr Łukaszenka podkreśla, że osobiście interesuje się schwytaniem i skazaniem zamachowców. Domniemani sprawcy - Dzmitryj Kanawałau i Uładzisłau Kawalou zostają skazani na śmierć przez rozstrzelanie, choć obserwatorzy procesu podkreślają, że nie doszło do udowodnienia winy.
Wiosną 2011 roku Białorusią wstrząsa kryzys finansowy, wywołany przez deficyt równowagi handlowej, zmniejszenie funduszu walutowego i problemów z otrzymaniem kredytu od MFW, na który liczyła Białoruś. To wywołuje masowy skup walut zagranicznych i gwałtowny wzrost cen. Białoruski rubel dewaluuje w ciągu jednego dnia o 60 proc.
24 listopada 2011 roku na karę 4,5 roku kolonii o zaostrzonym rygorze oraz na konfiskatę mienia zostaje skazany Alaksandr Bialacki, opozycjonista, po tym, jak polska prokuratura przekazała Białorusi obciążające go dokumenty. Białoruski obrońca praw człowiek wychodzi z kolonii karnej po trzech latach.
2012
W pierwszych miesiącach 2012 roku dochodzi do znacznego rozszerzenia listy białoruskich urzędników i biznesmenów, którym zakazuje się wjazdu na teren państw UE. Doprowadza to do nowej "wojny dyplomatycznej". W jej wyniku przedstawiciel UE i polski ambasador Leszek Szerepka został "poproszony przez stronę białoruską o wyjazd z kraju celem odbycia konsultacji z polskimi władzami".
W odpowiedzi Catherine Ashton, wysoka przedstawiciel Unii Europejskiej do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, odwołała z Białorusi wszystkich ambasadorów UE.
Urzędnicy Łukaszenki sporządzają listę opozycjonistów, objętych zakazem wyjazdu z Białorusi.
23 września 2012 roku odbywają się wybory do izby niższej białoruskiego parlamentu - Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi, zbojkotowane przez partie opozycyjne z powodu "niedemokratycznego przebiegu procesu wyborczego". Do parlamentu wchodzą tylko zwolennicy Alaksandra Łukaszenki.
2013
Gdy w listopadzie 2013 roku rozpoczęły się demonstracje na Majdanie Niepodległości w Kijowie na Ukrainie, Alaksandr Łukaszenka oświadczył, że na Białorusi do takich protestów nigdy nie dojdzie.
2014
W 2014 roku prezydent Białorusi opowiedział się za jednością terytorialną Ukrainy i uczestniczył w zaprzysiężeniu prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki. Ostrzegł Rosję przed interwencją wojskową na Ukrainie.
Jednocześnie w maju b.r. prezydent Rosji Władimir Putin, prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew i prezydent Białorusi Aleksander Łukaszenko podpisali w stolicy Kazachstanu Astanie traktat o utworzeniu Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej. Ma ona być rywalem Unii Europejskiej. Pierwotnie miała do niej przystąpić również Ukraina.
Autor: asz//gak / Źródło: PAP, belsat.eu, lenta.ru, BBC World Russia
Źródło zdjęcia głównego: president.gov.by