Kto zdradził kryjówkę Anne Frank? Twierdzą, że wiedzą 

Grupa złożona z około 20 historyków, kryminologów i analityków oraz emerytowanego agenta FBI Vincenta Pankoke uznała za podejrzanego żydowskiego notariusza Arnolda van den Bergha. Niektórzy inni eksperci podkreślają jednak, że dowody nie są niezbite.

OGLĄDAJ TVN24 NA ŻYWO W TVN24 GO

Naziści znaleźli Anne i siedmioro innych Żydów, w tym członków jej rodziny, po blisko dwóch latach ukrywania się nad magazynem w Amsterdamie 4 sierpnia 1944 roku. Wszystkich deportowano. Anne zmarła w 1945 roku w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen. Miała wtedy 15 lat.

Grupa badawcza doszła do wniosku, że jest "bardzo prawdopodobne", iż van den Bergh zdradził kryjówkę Franków, by uratować własną rodzinę – powiedział dziennikowi "NRC" Pieter van Twisk, jeden z członków grupy.

Badacze ustalili, że van de Bergh, który zmarł w 1950 roku, miał dostęp do informacji o kryjówce, bo podczas wojny należał do Rady Żydowskiej w Amsterdamie.

Historyk Erik Somers z holenderskiego Instytutu Badań nad Wojną, Holokaustem i Ludobójstwem (NIOD) z uznaniem wypowiedział się o kompleksowej i wielodyscyplinarnej pracy badaczy, stwierdził jednak przy tym, że jest sceptyczny co do jej wyników.

Somers powiedział Agencji Reutera, że wskazanie van den Bergha jako podejrzanego opiera się na anonimowej notatce z jego nazwiskiem oraz na przypuszczeniach na temat żydowskich instytucji działających w Amsterdamie podczas wojny, których nie potwierdzają inne badania historyczne.

- Wygląda to tak, jakby pracowali, wychodząc z założenia, że (van den Bergh) był winny, i znaleźli pasujący motyw – oznajmił Somers. Według niego jest wiele innych powodów, dla których notariusz mógł nie zostać deportowany, gdyż "był bardzo wpływowym człowiekiem".

Ronald Leopold, dyrektor Domu Anne Frank powiedział, że badanie przedstawiło ważne nowe informacje i "fascynującą hipotezę, która zasługuje na dalsze badania".

Próba ustalenia tożsamości zdrajcy nie miała prowadzić do postępowania karnego, a tylko rzucić światło na jedną z największych tajemnic Holandii z czasów II wojny światowej.

Zespół korzystał z nowoczesnych technik badawczych, a swą bazę danych skompilował na podstawie listy osób współpracujących z nazistami, donosicieli, dokumentów historycznych, danych policji oraz wcześniejszych badań. Aby zidentyfikować podejrzanego, zwizualizowano na mapie kilkadziesiąt scenariuszy i miejsc przebywania ewentualnych podejrzanych, uwzględniając wiedzę o kryjówce, przypuszczalne motywy oraz możliwości.

Wyniki badania zostaną opublikowane w książce kanadyjskiej autorki Rosemary Sullivan "The Betrayal of Anne Frank", która ukaże się we wtorek.

W ciągu ostatnich dekad jako możliwych zdrajców kryjówki Anne Frank wskazywano dziesiątki osób. Dom Anne Frank w swym badaniu z 2016 roku doszedł do wniosku, że znalezienie kryjówki Anne mogło też nastąpić przypadkiem.

Anne Frank zaczęła prowadzić dziennik w dniu swoich 13. urodzin, 12 czerwca 1942 roku. Przechowała go jedna z osób, które pomagały ukrywającej się rodzinie Franków, Miep Gies, która po wojnie przekazała go ojcu Anne, Ottonowi.

Dziennik został opublikowany w 1947 roku. Przetłumaczono go jak dotąd na ponad 60 języków.