O lecie rewolucji pokolenia Z pisze m.in. "Washington Post". Zdaniem redakcji Zetki "redefiniują protesty społeczne", a ich siłą napędową są media społecznościowe. Używają sztucznej inteligencji, by tworzyć angażujące filmiki i zdjęcia piętnujące władze.
Nie potrzebują doświadczonych polityków, związków zawodowych czy liderów, czyli tego, co kiedyś było fundamentem politycznego buntu. Odrzucają przywódców starej daty, gdyż uważają ich za część systemu. Wolą symbole.
Jeden z nich pojawił się w tym roku, najpierw w Dżakarcie - uśmiechnięta, zębata czaszka w słomkowym kapeluszu. Indonezyjskie władze nie wiedziały, co o tym myśleć. Wielu młodych ludzi natychmiast jednak zrozumiało znaczenie tego symbolu.
Niosą ją piraci sprzeciwiający się reżimowi
Czarną flagę z czaszką w słomkowym kapeluszu dobrze znają fani japońskiej mangi "One Piece". Opowiada ona o przygodach pirackiej załogi Słomkowego Kapelusza, sprzeciwiającej się reżimom opresyjnym wobec ludności. Znakiem rozpoznawczym ich statku jest właśnie taka flaga, która zainspirowała pokolenie Z.
Była widziana m.in. podczas protestów na Filipinach i na ulicach Nepalu. Tam protestujący wznieśli ją podczas antyrządowej demonstracji. przed płonącym budynkiem parlamentu. Symbol Piratów Słomkowego Kapelusza stał się wyrazem oporu przeciwko niesprawiedliwości i autorytaryzmowi, symbolem globalnego gniewu i buntu "zetek".
Protesty w Indonezji po śmierci 21-letniego dostawcy jedzenia
Po raz pierwszy symbol pojawił się w Indonezji. Pod koniec sierpnia 21-letni motocyklista, dostarczyciel jedzenia, Affan Kurniawan został śmiertelnie potrącony przez opancerzony radiowóz. Władze zwolniły z aresztu policjanta zamieszanego w wypadek, co rozwścieczyło opinię publiczną.
Doszło wówczas do eskalacji protestów, które w tym czasie się odbywały na ulicach Dżakarty przeciwko niskim płacom i rosnącym, a ich zdaniem nieuzasadnionym, wydatkom państwa i polityków. Do tłumów dołączyli młodzi, którzy domagali się sprawiedliwego rozliczenia winnych śmierci 21-latka. Państwowa agencja prasowa informowała, że podpalono setki pojazdów, z koktajlami Mołotowa protestujący ruszyli na komisariaty. To największe zamieszki, do jakich doszło w ostatnich latach w tym kraju.
Christina Pertiwi, adiunkt antropologii na Uniwersytecie Indonezyjskim, która komentowała wydarzenia po śmierci Affana Kurniawana, przyznała w rozmowie z NBC, że "wściekli na rząd zaczęli być ludzie, którzy zwykle milczą na temat policji i władz".
Niecierpliwe pokolenie
Gdy w Nepalu władze zakazały dostępu do 26 platform internetowych, skończyło się to podpaleniem budynków władz przez protestujących i dymisją premiera. Sharma Oli ustąpił ze stanowiska. Choć media społecznościowe przywrócono, nie do końca udało się załagodzić gniew młodych. Wyszli na ulice, by sprzeciwić się też korupcji, bezrobociu i braku szans.
- Młodzi ludzie są zmuszani do podejmowania niepewnych form zatrudnienia, nawet ci mający dobre wykształcenie - mówił w rozmowie z NBC Vedi Hadiz, profesor studiów azjatyckich w Instytucie Azji Uniwersytetu w Melbourne. - Są rozgniewani i bezbronni.
Dodał też, że mają poczucie "niepewnej przyszłości".
Pukar Hamal, który z San Francisco kieruje dużym startupem w Nepalu, zwrócił uwagę, że pokolenie Z potrafi "błyskawicznie porównywać społeczeństwa" i zauważać różnice. Do tego zawsze "było, z wielu powodów, niecierpliwe", więc pragnie znacznie szybszego postępu.
NBC też pisze o "niecierpliwym pokoleniu". Jednak ich protesty, jak zauważa stacja, przyniosły efekt. W Indonezji cofnięto przywileje rządowe i usunięto ze stanowisk pięciu ministrów, z kolei w Nepalu na urząd premiera została wybrana 73-letnia Sushila Karki, pierwsza w historii kraju kobieta na tym stanowisku.
Rozgniewani i rozczarowani
Na ulice wyszli też młodzi ludzie w Serbii, by wyrazić sprzeciw wobec korupcji, która miała doprowadzić do katastrofy w Nowym Sadzie 1 listopada 2024 roku. W wyniku zawalenia się dachu kilka miesięcy po jego kosztownej renowacji zginęło 16 osób. Od tego czasu protestujący domagają się ujawnienia umowy z wykonawcami, ukarania winnych katastrofy budowlanej, skutecznej walki z korupcją, zwiększenia wydatków państwa na edukację, a w końcu także zmiany władzy.
Premier kraju Milosz Vuczević podał się do dymisji po tym, jak przedstawiciele protestujących studentów zostali pobici przez ochroniarzy w budynku partii rządzącej.
W czerwcu tego roku ulicami Belgradu przeszedł wielotysięczny, antyrządowy protest. Protestujący przedstawili wcześniej władzy ultimatum, żądając rozpisania nowych wyborów. Po odrzuceniu ich postulatów przez władze zapowiedzieli "obywatelskie nieposłuszeństwo".
Sytuacja między młodymi a rządem wciąż pełna jest napięć. - Serbia znalazła się na krawędzi wojny domowej - ocenił premier Chorwacji Andrej Plenković na początku września.
Kenijczycy wyszli na ulice w czerwcu, by upamiętnić obywateli, którzy zginęli w protestach rok wcześniej. W 2024 roku podpalony został parlament, a protestowano przeciwko podwyżkom podatków. Miało to przełożyć się na ceny m.in. podstawowych produktów, chleba czy artykułów higienicznych.
Zmian nie wprowadzono, nie udało się też załagodzić gniewu obywateli. W lipcu prezydent kraju nakazał funkcjonariuszom policji otwieranie ognia do demonstrantów.
Czy protesty pokolenia Z przyniosą realne zmiany?
Jak zauważa "Washington Post", wspólnym mianownikiem buntu zarówno w Serbii, Kenii czy Indonezji, jest "frustracja" i gniew z powodu "samouwielbienia klasy rządzącej". Młodzi są rozczarowani tradycyjnymi partiami politycznymi. A gdy się buntują, rząd nasyła na nich policję, by w brutalny sposób zakończyła manifestacje.
Czy protesty pokolenia Z przyniosą realne zmiany? Jak ocenia gazeta, "obalenie skorumpowanego reżimu to jedno, zastąpienie go lepszym i skuteczniejszym rządem jest trudniejsze". I jeśli faktycznie "zetki" będą chciały coś zmienić, to będą musiały dołączyć do "systemu".
Autorka/Autor: Ewa Żebrowska //az
Źródło: Washington Post, NBC News, TVN24.pl
Źródło zdjęcia głównego: BAGUS INDAHONO/EPA/PAP