Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze skazał we wtorek na dziewięć lat więzienia dżihadystę za nadzorowanie i udział w niszczeniu w 2012 roku mauzoleów sufickich w Timbuktu w Mali. Tuareg Ahmad Al Faqi Al-Mahdi przyznał się do winy i wyraził skruchę.
Jego przyznanie się na początku skróciło cały proces do trzech dni.
Al-Mahdi, były nauczyciel, znany także jako Abu Turab, jest pierwszym skazanym ekstremistą muzułmańskim i pierwszym dżihadystą sądzonym i skazanym przez MTK za niszczenie kulturowego dziedzictwa ludzkości.
Niszczył mauzolea i meczety
Proces ten, jak piszą agencje, stanowi istotny punkt odniesienia dla przyszłych postępowań. Wytycza on wzór dla przyszłych procesów, np. za niszczenie zabytków Palmiry w Syrii czy irackiego stanowiska archeologicznego w miejscu starożytnej Niniwy, stolicy Asyrii.
Al-Mahdi pomagał w 2013 roku w niszczeniu dziewięciu mauzoleów i drzwi XV-wiecznego meczetu Sidi Jahia, budowli znajdujących się (z jednym wyjątkiem) na liście UNESCO. Stał na czele grupy szariackiej policji uzbrojonej w kilofy i metalowe pręty, i sam również pomagał w niszczeniu zabytków.
Według statutu rzymskiego z 1998 r., na mocy którego powołano MTK, celowe ataki na budynki o przeznaczeniu religijnym uznawane są za zbrodnie wojenne.
Dżihadyści opanowali Mali
Większość niszczonych grobowców w Timbuktu pochodzi z XIV wieku, nazywanego złotym wiekiem Mali, kiedy miasto było centrum sufizmu (muzułmańskiego mistycyzmu) i opływającą w bogactwa handlową metropolią na skrzyżowaniu karawanowych szlaków. Słynęło z sufickich mędrców, toteż nazywano je miastem 333 świętych. To ich grobowce na oczach ludności burzyli dżihadyści z Ansar ud-Din (Obrońcy Wiary), którzy opanowali w 2012 roku północ Mali.
Po niemal roku pokonała ich międzynarodowa koalicja pod kierownictwem Francji. Francuzi aresztowali Al-Mahdiego rok później w Nigrze.
Obrońcy Wiary powiązani z Al-Kaidą Islamskiego Maghrebu (AQIM) zwerbowali Al-Mahdiego w Timbuktu w charakterze eksperta muzułmańskiego prawa. Na rozprawie pokazano nagranie wideo, na którym z karabinem przewieszonym przez ramię odczytuje wyrok islamskiego sądu, uznającego za grzech "oddawanie czci grobowcom".
- Dyskryminująca religijna motywacja, przywoływana jako racja dla niszczenia tych miejsc, jest bez wątpienia istotna dla oceny wagi zbrodni - powiedział przewodniczący składu Raul Cano Pangalangan podczas procesu.
Spór
U korzeni fundamentalistycznego zapału dżihadystów z Ansar ud-Din leży podział muzułmanów na wierzących we wstawiennictwo u Boga i tych, którzy uważają, że nie może być między Bogiem a człowiekiem żadnego pośrednika, i stawiają na czystość i prostotę wiary. W ludowej wersji sufizmu, którego adepci dążą do bezpośredniego, pozarozumowego poznania Boga, ważną rolę odgrywa odwiedzanie grobów świętych i mędrców.
Fundamentaliści z kolei upatrują w tym oznak bałwochwalstwa.
MTK wszczął dochodzenie w sprawie przestępstw popełnionych w Mali w 2013 roku. UNESCO od tego czasu odrestaurowało w Timbuktu 14 zniszczonych tam mauzoleów.
Autor: pk/ja / Źródło: PAP