Dekadę temu w odpowiedzi na apel Franciszka o przyjmowanie uchodźców w kościołach mówił o handlu ludźmi. Dziś 72-letni prymas Węgier kardynał Péter Erdö wymieniany jest jako potencjalny nowy papież. Byłby zdecydowanie bardziej konserwatywny od swojego poprzednika. Określany jest jednak jako kandydat kompromisowy.
- 72-letni kard. Péter Erdö jest uznanym teologiem. Spojrzeniem na Kościół bliżej mu do Benedykta XVI niż do Franciszka.
- Prymas Węgier zdecydowanie opowiada się m.in. za nierozerwalnością małżeństwa. W przeszłości przestrzegał przed zrównaniem związków homoseksualnych z małżeństwem zawartym między mężczyzną a kobietą.
- Erdö uznawany jest za duchownego bliskiemu premierowi Węgier Viktorowi Orbanowi, ale bez przesadnego mieszania się w politykę.
Kardynał Péter Erdö, prymas Węgier, urodził się 25 czerwca 1952 r. w Budapeszcie jako najstarszy z szóstki dzieci. Jego ojciec pochodził z Transylwanii – dziś jest ona częścią Rumunii, jednak w czasie narodzin Erdö seniora było to terytorium węgierskie. Matka dzisiejszego kardynała pochodziła z kolei z terenów graniczących z dzisiejszą Słowacją.
W stolicy Węgier i w Rzymie w czasach komunizmu młody wówczas Erdö studiował prawo i teologię. Jako osoba wywodząca się z głęboko wierzącej rodziny spotkał się z represjami - nie mógł praktykować prawa. Wcześniej, gdy miał zaledwie cztery lata, jego rodzinny dom został spalony przez radzieckie wojsko - w 1956 roku żołnierze Armii Radzieckiej brutalnie tłumili węgierskie powstanie przeciwko reżimowi komunistycznemu.
Erdö pozostał przy ścieżce religijnej i w latach 80. ubiegłego wieku wykładał teologię w Ostrzyhomiu nieopodal Budapesztu, gdzie znajduje się najważniejsza w kraju bazylika, a także na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
Po upadku komunizmu został dziekanem, a następnie rektorem Katolickiego Uniwersytetu im. Piotra Pazmany’ego w Budapeszcie. W 1999 roku został biskupem pomocniczym w 100-tysięcznym mieście Székesfehérvár, położonym między Budapesztem a jeziorem Balaton. W wieku zaledwie 50 lat - w 2002 roku - został mianowany na prymasa Węgier. Wtedy też odebrał od papieża Jana Pawła II nominację kardynalską, stając się jednocześnie najmłodszym kardynałem w owym czasie.
W Watykanie kard. Péter Erdö był członkiem gremiów zajmujących się m.in. edukacją katolicką i kulturą.
Postawił się Franciszkowi w sprawie migracji
72-letni dziś kard. Péter Erdö wymieniany jest przez media jako jeden z tzw. papabile, czyli faworytów na giełdzie nazwisk potencjalnych następców zmarłego papieża Franciszka. Reuters pisze, że obecny prymas Węgier postrzegany jest jako kandydat kompromisu. Trzeba tu zaznaczyć, że hierarcha jest zdecydowanie konserwatywnym duchownym, jednak zarazem miał bliską relację z bardziej progresywnym Franciszkiem.
Prymas Węgier już podczas konklawe z 2013 roku, po którym Tron Piotrowy objął Franciszek, był typowany na następcę Benedykta XVI. Na jego korzyść przemawiały kontakty z Kościołem w całej Europie, ale też w Afryce. Był też postrzegany jako pionier "nowej ewangelizacji". To termin kojarzony z Janem Pawłem II, który oznacza głoszenie Ewangelii "z nową gorliwością, nowymi metodami i z zastosowaniem nowych środków przekazu".
Na czym polega konserwatyzm kard. Erdo? Przyjrzyjmy się głoszonym przez niego tezom. Jesienią 2024 r. prymas Węgier utyskiwał, że Europie Zachodniej "zamiast nauczania o wierze, przedmiotem w szkołach państwowych jest dziś nauczanie o religiach. Edukacja religijna stałaby się wówczas programem kulturowym, który dotyczyłby równości i godności wszystkich ludzi, zakładając względność wszystkich przekonań religijnych".
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
Kluczowym z punktu widzenia dzisiejszej sytuacji geopolitycznej, a także pontyfikatu Franciszka, którego ważnym punktem była troska o uchodźców, jest pogląd kard. Erdö na kwestie migracyjne. Do dziś przywołuje się jego reakcję na apel papieża Franciszka z 2015 roku o otwieranie kościołów dla uchodźców. Erdö publicznie wypowiedział się w sprzeczności ze słowami Biskupa Rzymu, stwierdzając, że taka postawa byłaby równoznaczna z handlem ludźmi.
Chwalił go Orban
Do hierarchy przylgnęła łatka cichego stronnika skrajnie prawicowego premiera Węgier Viktora Orbana. Jednocześnie jednak nigdy nie wystąpił wprost przeciwko Franciszkowi, w przeciwieństwie do niektórych innych konserwatywnych księży. Nie jest też ściśle związany z premierem Węgier, choć zdarzają mu się przychylne wobec władzy Orbana wypowiedzi. "Politico" przypomina, że był on chwalony przez szefa węgierskiego rządu.
Konserwatyzm kard. Erdö przejawia się również w jego przywiązaniu do nierozerwalności małżeństwa. Podkreślał jednak zarazem, że "rozwiedzeni żyjący w nowych związkach cywilnych należą do Kościoła". W 2014 roku przestrzegał przed – jak relacjonowała Katolicka Agencja Informacyjna – "teorią gender" i "zrównaniem związków homoseksualnych z małżeństwem zawartym między mężczyzną a kobietą". Sprzeciwia się też opcjonalnemu celibatowi duchownych.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
Poza kilkoma wyjątkami – takimi jak te przytoczone powyżej – prymas Węgier nie zabiera jednak głosu na temat bieżącej polityki. Świadczy o tym choćby wywiad udzielony przez niego w 2023 roku katolickiej platformie informacyjnej Cruxnow, w którym nie chciał zagłębiać się w temat migracji i jej znaczenia dla polityki Węgier.
Przeciwnik komunizmu, uznany teolog
Kard. Erdö odnosił się również w 2023 roku do wojny w Ukrainie. - Wojna na Ukrainie jest wielkim wyzwaniem humanitarnym dla naszego Kościoła i dla naszego kraju. Od początku wojny nasze organizacje katolickie są obecne na granicy ukraińskiej, aby pomagać uchodźcom, którzy nadal przybywają – mówił dla Cruxnow.
Hierarcha wielokrotnie podkreślał też, że Budapeszt jest jego zdaniem mostem między Wschodem a Zachodem, „między różnymi światami kulturowymi i religijnymi oraz między różnymi narodami”. Jest też ostrym przeciwnikiem komunizmu, który – jak mówił - "zlikwidował przyzwoitość obywatelską".
Potencjalna kandydatura kard. Erdö jest tym bardziej prawdopodobna, że Watykan – jak wynika z medialnych doniesień – przychylnie patrzy na Węgry. Świadczą o tym choćby dwie wizyty Franciszka w tym kraju w ostatnich latach. Poza tym prymas Węgier określany jest jako człowiek nauki o znakomitym przygotowaniu teologicznym. Mówi się, że pod względem spojrzenia na Kościół blisko mu do Benedykta XVI.
Kard. Péter Erdö jest też bardzo uzdolniony językowo. - Mówi wieloma językami i ma dobre relacje międzyludzkie z innymi kardynałami za granicą. Wierzę, że są to atuty, które czynią go odpowiednim do tej posługi – mówił dla Euronews Miklós Beer, emerytowany biskup Vácu, który zaczynał karierę kapłańską razem z kard. Erdö.
Kard. Erdö, oprócz węgierskiego, zna języki: angielski, niemiecki, włoski, francuski i hiszpański.
Autorka/Autor: bp/gp
Źródło: Euronews, KAI, Reuters, Politico, The College of Cardinals Report
Źródło zdjęcia głównego: PETER LAKATOS/PAP