Najdłużej urzędujący arabski dyktator, "brat-przywódca" rewolucji, ale też miłośnik rumaków. Znienawidzony przez zachód, ale kochany w Afryce. Muammar Kaddafi - przywódca Libii, którego władza po ponad 40 latach, chyli się ku upadkowi.
Kaddafi urodził się w 1942 roku jako dziecko beduinów, wędrownych hodowców wielbłądów, niedaleko miejscowości Syrta nad Morzem Śródziemnym. Studia geografii porzucił dla wojskowej kariery. W 1966 roku ukończy libijską akademię wojskową. Wraz z innymi wykształconymi oficerami niemal od razu miał zacząć planować obalenie monarchii.
Władza dzięki ropie
W 1969 roku w Kaddafi wraz z grupą innych wychowanków akademii wojskowej, przeprowadził bezkrawy zamach stanu, gdy król Idris przebywał na leczeniu w Turcji. Ogłosił powstanie Libijskiej Republiki Arabskiej pod hasłem "wolność, socjalizm i jedność".
Zafascynowany ideologią panarabizmu egipskiego prezydenta Gamala Abdela Nassera bezskutecznie próbował połączyć w federację Libię, Egipt i Syrię. 1977 roku zmienił nazwę kraju na Wielka Arabska Libijska Dżamahirijja [państwo ludu - tłum.] Ludowo-Socjalistyczna. Jednym z jego pierwszych posunięć było wymuszenie na zachodnich koncernach naftowych przekazywania państwu większej ilości pieniędzy pozyskiwanych z wydobycia ropy i wyrzucenia zachodnich baz wojskowych.
Pod koniec 1969 roku w zarodku zduszono próbę obalenia Kaddafiego, którą planowała grupa wysokich rangą urzędników. Po tym wydarzeniu dyktator skoncentrował całą władzę w gronie swojej rodziny i praktycznie zabronił opozycji. Dzięki utworzonym "Komitetom Rewolucyjnym", na rzecz których donosiło co najmniej 10 procent obywateli, zyskał rozbudowany aparat kontroli niepokojów społecznych.
Dzięki znacznym wpływom z wydobycia ropy, połączonych z relatywnie małą populacją, wprowadzał w kraju różnego rodzaju programy socjalne. Budowano wielkie ilości nowych mieszkań dla ludzi mieszkających do tej pory głównie w szałasach. Zbudowano wielką sieć rurociągów dostarczających wodę pitną do miast na pustyni. Dotowano również między innymi zakup samochodów, paliwa czy żywności.
Agresja zachodnia
Kaddafi prowadził politykę zagraniczną wymierzoną przeciwko Zachodowi. Z drugiej strony aktywnie promował idee panarabizmu. Jednak inne kraje arabskie z czasem odnosiły się do niego z coraz większą rezerwą. Idea jedności Arabów została więc z czasem ideą jedności wszystkich państw afrykańskich. Kaddafi silnie wspierał Organizację Jedności Afrykańskiej, przemianowaniej później na Unię Afrykańską. Na pomoc dla krajów Afryki łożył znaczne pieniądze, dzięki czemu zjednał sobie przychylność wielu z nich.
Jednocześnie patronował działaniom terrorystycznym wymierzonym w kraje zachodnie. Zamachy określano jako "akty heroizmu". W 1986 roku agenci libijscy wysadzili dyskotekę "La Belle" w Berlinie zabijając trzy osoby i raniąc 229 w tym wielu żołnierzy USA. W odwecie amerykańskie siły zbrojne przeprowadziły naloty na Libię, wymierzone w cele wojskowe i siedziby Kaddafiego.
W 1988 roku Libijczycy przeprowadzili zamach na samolot linii PanAm nad Lockerbie w Szkocji, w którym zginęło 270 osób. W odpowiedzi ONZ wprowadziła ścisłe sankcje na Libię, które były poważnym ciosem dla gospodarki kraju. Od 1994 roku Kaddafi zainicjował politykę naprawy stosunków z zachodem, której głównym wykonawcą był jego syn, Saif-al-islam. Jej uwieńczeniem była wypłata odszkodowań za zamach nad Lockerbie. We wrześniu 2004 roku prezydent USA George W. Bush oficjalnie zakończył amerykańskie handlowe embargo wobec Libii.
Harem kobiecych ochroniarzy
Pomimo poprawy stosunków z zachodem nadal był traktowany jako ekscentryczny dyktator. Najlepsze relacje miał z włoskim premierem Silvio Berlusconim.
Uwagę mediów przyciągały zagraniczne wizyty libijskiego przywódcy. Kaddafi podczas podróży sypiał w beduińskim namiocie, był pilnowany przez dziesiątki kobiet-ochroniarzy. Znany jest także z zamiłowania do tańca flamenco oraz wyścigów konno, o czym pod koniec ubiegłego roku można było przeczytać w dokumentach-przeciekach opublikowanych przez Wikileaks.
Źródło: Reuters, tvn24.pl